ایران وایر می نویسد : تاریخ ایران و جهان به زندگی و سرنوشت چهره ها گره خورده است، هر یک خشتی گذاشته اند تا سقفی پدیدار شده، خشت هایی که گاه به قیمت زندگی و جان شان تمام شده است. در این معماری عظیم، زنان و مردان بسیاری نقش آفریده اند. در این میان، زنان ایرانی در این گذار طولانی، نویسنده برگ های بسیاری از کتاب تاریخ دویست سال اخیر ما بوده اند.
تاثیر مهم آنها در افزایش آگاهی عمومی، کاهش تبعیض علیه زنان، ارتقای سواد و موقعیت اجتماعی شان، مقابله با فشارهای مذهبی، مشارکت در پروژه های علمی، سیاست ورزی، موسیقی، سینما و ... یک لیست پر و پیمان فراهم کرده است. مجموعه ای که از امروز ایران وایر منتشر می کند، یک مقدمه است. افرادى که اسمشان در این فهرست آمده، نماینده میلیون ها زن ایرانى هستند که هر روز در ایران و کشورهاى دیگر بر زندگى خانواده و اجتماع خود تاثیر مى گذارند.
*********
مجله «فارین پالسی» در سال ۲۰۰۹ «زهرا رهنورد» (زهره کاظمی) را یکی از متفکران برجسته سال معرفی کرده است؛ زنی که یکی از سه چهره مطرح انتخابات ۸۸ است و امسال ششمین سالی است که در حصر خانگی به سر میبرد.
رهنورد هم شخصیتی سیاسی است و هم هنرمندی که «انجمن مفاخر فرهنگی» او را به عنوان پنجاهمین چهره در فهرست دانشمندان برگزیده است؛ اولین زنی که در طول تاریخ دانشکده هنر «دانشگاه تهران» توانست به جایگاه استاد تمام برسد.
رهنورد ۲۸ مرداد ماه سال ۱۳۲۴ در بروجرد - استان لرستان - در خانوادهای سیاسی اما غیرمذهبی به دنیا آمد. پدرش «صادق کاظمی»، سرهنگ ارتش و استاد دانشگاه بود که رهنورد او را «نظامی معترض» و «ناسازگار با رژیم» معرفی میکند. مادر او دخترعموی «مجتبی نوابصفوی»، بنیانگذار «فداییان اسلام» است که در ترور «احمد کسروی» و ترور ناموفق «حسین علا»، نخستوزیر وقت نقش مستقیم داشت.
مسیر زندگی رهنورد از سال ۱۳۴۸ در پی بازدید «علی شریعتی» و «میرحسین موسوی» از نمایشگاه مجسمههایش تغییر کرد. او پس از آن دیدار، به جلسه های سخنرانی شریعتی راه پیدا کرد، با میرحسین موسوی بیش تر آشنا شد و در همان سال با او ازدواج کرد. رهنورد در همان سال با حجاب شد و به مطالعات قرآنی پرداخت. نقد او بر یک نمایشگاه هنری، مورد پسند «احمد شاملو»، شاعر پرآوازه ایران قرار گرفت و رهنورد به نشریه «خوشه»، به سردبیری شاملو پیوست؛ نشریهای که البته پس از انتشار دو شماره، به دستور حکومت شاه تعطیل شد.
رهنورد در سال ۱۳۵۱ از رشته پژوهش هنر دانشکده هنرهای زیبا فارغالتحصیل شد. او کتاب مینوشت و در هنر میکاوید. در آن سالها کتابی نوشت با عنوان «پیام حجاب زن مسلمان» که مضمون آن اختیار در انتخاب حجاب بود. این کتاب اما پس از انقلاب ۵۷ هرگز اجازه انتشار نیافت.
رهنورد دو سال قبل از انقلاب به امریکا رفته بود تا در «کنفدراسیون دانشجویان ایرانی» فعالیت کند اما در آستانه انقلاب به ایران بازگشت.
پس از انقلاب، میرحسین موسوی، همسر رهنورد به «حزب جمهوری اسلامی» پیوست و سردبیر روزنامه آن شد. پس از آن، وزارت امورخارجه را برعهده گرفت و در سال ۱۳۶۰ نخستوزیر ایران شد؛ نخستوزیر سالهای جنگ ایران و عراق.
طی این سالها، رهنورد به تحصیل و امور فرهنگی پرداخت، سردبیر «اطلاعات بانوان» بود و همزمان عضو «کمیته تالیف و تدوین کتب درسی رشته هنر». او توانست در سال ۱۳۶۴ دکترای علوم سیاسی خود را از دانشگاه آزاد دریافت کند.
انتخابات ۷۶ که آغازی بر دوره اصلاحات بود، رهنورد را به عرصه سیاسی آورد و او در سال ۱۳۷۵ به کمپین انتخاباتی محمد خاتمی پیوست. یک سال بعد از ریاست جمهوری خاتمی، رهنورد به عنوان مشاور سیاسی وی برگزیده شد. او اما در سال ۷۷ عضو پیوسته «فرهنگستان هنر» شد، به دانشگاه برگشت و ریاست دانشگاه «الزهرا» را برعهده گرفت؛ دانشگاهی که پوشش چادر به عنوان حجاب در آن اجباری است. رهنورد هشت سال بعد با روی کار آمدن محمود احمدینژاد، دانشگاه را ترک کرد.
انتخابات ۸۸ و حضور میرحسین موسوی به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری، موجب حضور دوباره رهنورد به عنوان فعال سیاسی نیز شد. او با پوششی رنگارنگ و صورتی آرایش کرده در رسانهها و عرصههای عمومی ظاهر شد، به همگرایی جنبش زنان پیوست و از برابری حقوق زن و مرد سخن گفت. برخی از رسانهها از او به عنوان «میشل اوبامای ایران» یاد کرده بودند.
رهنورد که در ابتدا مخالف فعالیت سیاسی بود، با حضور میرحسین در این عرصه برای کمک به تغییر «فضای فلاکت بار ایران»، از همسر خود حمایت کرد.
«جنبش سبز» و وقایع بعد از انتخابات ۸۸ اما او را در کنار دو چهره دیگر قرار داد که در اعتراض به نتایج به دست آمده از آن انتخابات، سالها است که حصر شدهاند.
او در پی زندانی و کشته شدن معترضان به انتخابات، در کنار خانوادههای آنها قرار گرفت و در پیامی خطاب به آنها گفت: «بدانید که این خونها به بار مینشینند و پاداش هزینه سنگین داغ جوانان، صبح آزادی و دموکراسی خواهد بود.»
رهنورد به همراه میرحسین موسوی از ۲۷ بهمن ماه با حضور نیروهای امنیتی در منزلشان و قطع ارتباط، در حصر قرار گرفتند. حصر آنها پس از تظاهرات ۲۵ بهمن در اعتراض به کشته شدن «ژاله صانع» و «محمد مختاری» اتفاق افتاد؛ حصری که تا امروز نیز ادامه دارد.
رهنورد اما خود را چنین معرفی میکند: «من را یکی از پیروان آزادیخواهی تلقی کنید که تا پای جان و چوبه دار خودم را آماده کردهام تا بر حقوق مردم بایستم.»
او خالق مجسمههای بسیاری است و ۳۰ جلد کتاب نوشته است که در سال ۲۰۰۴ از سوی «مرکز بینالمللی زندگینامههای کمبریج» به عنوان یکی از دوهزار استاد برجسته قرن ۲۱ انتخاب شد.