زنان تاثیرگذار ایرانی: شیرین عبادی

ایران وایر می نویسد : تاریخ ایران و جهان به زندگی و سرنوشت چهره ها گره خورده است، هر یک خشتی گذاشته اند تا سقفی پدیدار شده، خشت هایی که گاه به قیمت زندگی و جان شان تمام شده است. در این معماری عظیم، زنان و مردان بسیاری نقش آفریده اند. در این میان، زنان ایرانی در این گذار طولانی، نویسنده برگ های بسیاری از کتاب تاریخ دویست سال اخیر ما بوده اند.
تاثیر مهم آنها در افزایش آگاهی عمومی، کاهش تبعیض علیه زنان، ارتقای سواد و موقعیت اجتماعی شان، مقابله با فشارهای مذهبی، مشارکت در پروژه های علمی، سیاست ورزی، موسیقی، سینما و ... یک لیست پر و پیمان فراهم کرده است. مجموعه ای که از امروز ایران وایر منتشر می کند، یک مقدمه است. افرادى که اسمشان در این فهرست آمده، نماینده میلیون ها زن ایرانى هستند که هر روز در ایران و کشورهاى دیگر بر زندگى خانواده و اجتماع خود تاثیر مى گذارند.

 

*********
شیرین عبادی٬ حقوقدان و وکیل٬ تنها ایرانی است که توانسته جایزه صلح نوبل را از آن خود کند٬ وی همچنین اولین زنی است که در تاریخ دادگستری ایران به ریاست دادگاه برگزیده شد. مقامی که البته در پی انقلاب ۵۷ از او گرفته و به چند سال خانه نشینی وی منجر شد. عبادی که وکالت پرونده های جنجالی بسیاری را در ایران برعهده داشت٬ در پی فشار جمهوری اسلامی و تهدید به مرگ و پیرو انتخابات جنجال برانگیز ریاست جمهوری سال ۸۸ و بسته شدن دفتر کانون مدافعان حقوق بشر توسط وزارت اطلاعات٬ ایران را ترک کرد.
عبادی در ۳۱ خرداد ۱۳۲۶ در همدان متولد شد. پدر او هنگام تولد وی٬ ریاست اداره ثبت شهر همدان را برعهده داشت و استاد حقوق تجارت بود. شیرین در سال ۱۳۴۴ وارد دانشکده حقوق شد و پس از پایان دوره دانشگاه در کنکور دادگستری پذیرفته شد. او پس از آنکه ۶ ماه در امر قضاوت دوره کارآموزی را گذراند؛ در اسفند ماه ۱۳۴۸ به عنوان قاضی در ایران فعالیت خود را به شکل رسمی شروع کرد. او همزمان با قضاوت به تحصیل خود نیز ادامه داد و با درجه ممتاز در رشته حقوق خصوصی فارغ التحصیل شد و در سال ۱۳۵۳ ریاست شعبه ۲۶ دادگاه شهرستان را برعهده گرفت.
در پی انقلاب ۵۷ و روی کار آمدن حکومت مذهبی اما شیرین عبادی و سایر زنانی که قاضی بودند٬ از قضاوت کنار گذاشته شدند. او منشی دادگاهی شد که پیشتر ریاست آن را برعهده داشت. به گفته خودش اما ادامه وضعیت برایش «غیرقابل تحمل» شده بود: «بنابراین تقاضای بازنشستگی قبل از موعود کردم که با آن موافقت شد». اما ارایه لایحه قانون مجازات اسلامی در سال ۶۰ که درگیریهای بسیاری در پی داشت٬ باعث شد که عبادی به خانه نشینی خود پایان دهد: «وقتی برای اولین بار خواندم باور نکردم٬ دوباره خواندم و فکر کردم بد نوشته شده. برای بار سوم که خواندم فهمیدم که واقعا زن را نیمی از انسان تصور میکنند». طبق این قانون زنان در تمام مسایل از جمله دیه٬ حضانت٬ ازدواج و طلاق حقوقشان نقض شد.
عبادی توانست در سال ۱۳۷۰ پروانه وکالت خود را اخذ کند. اما پیشتر در مقاله های جنجالی که در "جامعه سالم " و "ایران فردا" منتشر شد به نقض حقوق زنان اعتراض کرد. عبادی در روایت روزهای اول کاری خود میگوید: «در ابتدای کار٬ هر دعوایی را قبول میکردم اما خیلی زود فهمیدم که وکیل در دادگاه باید رشوه دهد تا کارش پیش برود. تابلویی به دفترم زدم که "به علت شرایط خاص دادگاهها از پذیرش دعوا معذورم و فقط مشاوره میدهم. تا آنکه به پرونده هایی بر خوردم که کسی وکالت آنها را قبول نمیکرد»
اولین پرونده جنجالی که وکالت آن را عبادی برعهده داشت٬ پرونده لیلا فتحی٬ دختری ۱۱ ساله بود که بر اثر تجاوزهای مکرر جان باخته بود. وکالت پرونده هایی از زنان و کودکان باعث شد که عبادی در سال ۱۳۷۴ انجمن حمایت از حقوق کودکان را تاسیس کند. یک سال و نیم پس از راه اندازی این انجمن٬ عبادی با قبول پرونده آرین گلشنی به قانون حضانت اعتراض کرد. آرین دختری بود که با اتکا به قانون حضانت تحت سرپرستی پدرش بود و زیر شکنجه نامادری جان باخت. عبادی هم چنین از بنیان گذاران کانون مشارکت در پاکسازی مین است. وی در سال ۲۰۰۶ با کمک سایر زنان برنده صلح نوبل٬ "موسسه زنان نوبل" را که موسسه ای است غیرانتفاعی و هدف آن کمک به بهبود وضعیت زنان در جهان است٬ تاسیس کرد.
این حقوقدان وکالت پرونده های جنجالی دیگری را نیز برعهده داشته؛ مانند پرونده قتل فروهرها و عزت ابراهیم نژاد - از کشته شدگان کوی دانشگاه -. او هنگام مطالعه اسناد پرونده قتل فروهرها نام خود را در «لیست ترورهای آینده» بود که به امضای وزیر اطلاعات وقت "قربانعلی دری نجف آبادی" رسیده بود.
عبادی همچنین در سال ۲۰۰۰ برای پرونده «نوارسازان» یکی از بزرگترین پرونده های قضایی جمهوری اسلامی که پرده از مشارکت مقامات قضایی در حمله به کوی دانشگاه برمیداشت به مدت ۳ هفته بازداشت شد. او همچنین وکیل پرونده زهرا کاظمی٬ خبرنگار کانادایی-ایرانی نیز بود که در اوین کشته شد.
عبادی در سال ۱۳۸۰ کانون مدافعان حقوق بشر را تاسیس کرد و در سال ۸۲ توانست برنده جایزه صلح نوبل شود؛ جایزه ای که جمهوری اسلامی و حتی محمد خاتمی٬ رییس جمهور وقت نیز آن را «سیاسی» و بی ارزش دانست. عبادی از محل درآمد این جایزه به خانواده زندانیان کمک کرد٬ کارگاه هایی برای ارتقای آگاهی حقوقی به راه انداخت و شورای ملی صلح را پایه گذاری کرد. اما این جایزه در سال ۱۳۸۸ توسط جمهوری اسلامی به بهانه «عدم پرداخت مالیات» ضبط و بعد از مدتی برگردانده شد.
جنجالهای پرونده هایی که عبادی وکالت آنها را پذیرفته بود از یکسو و وکالت بهاییان از سوی دیگر٬ او را با تهدید به مرگ مواجه کرد و در نهایت عبادی را به ترک وطن کشاند: «وقتی میخواستم برای خروج از ایران از خانه بیرون بیایم٬ ندایی به من گفت که تو دیگر برنمیگردی٬ دلم لرزید٬ برگشتم و نگاهی دیگر انداختم».
نرگس توسلیان٬ فرزند عبادی که او نیز حقوقدان است٬ در توصیف مادرش گفت: «بیشترین تاثیرگذاری مادرم در "بومی کردن حقوق بشر" بوده. هرچند که او به شدت با فرضیه "نسبیت فرهنگی" مخالف و معتقد است که چیزی به اسم حقوق بشر غربی یا شرقی٬ اسلامی یا بودایی وجود ندارد و "نسبیت فرهنگی" را تنها بهانه ای برای توجیه نقض حقوق بشر میداند اما به بومیسازی حقوق بشر به شدت معتقد بوده و آن را وظیفه مشترک اندیشمندان و فعالان هر جامعه ای میداند. به همین دلیل است که وی همواره در به چالش کشیدن قوانین و سنتهای تبعیض آمیز در جوامع اسلامی از نظر نواندیشان دینی استفاده کرده است. وی سعی داشته تا حقوق را به زبان ساده بیان کند به طوری که برای مخاطب غیرحقوقی هم قابل فهم باشد و در این خصوص تالیفات متعددی در زمینه حقوق زن، حقوق کودک، حقوق پناهندگان، حقوق پزشکی، حقوق معماری و حقوق ادبی و هنری داشته است».
شیرین عبادی در پی انتخابات سال ۸۸ کشته شدن مردم را توسط نیروهای جمهوری اسلامی در سازمان ملل مطرح کرد. اما جمهوری اسلامی نه تنها اموال او را ضبط و حراج کرد بلکه همسر او تحت فشار به اعتراف علیه وی مجبور شد و خواهرش نیز برای تحت فشار قرار دادن وی مدت سه هفته را در بازداشت بود.
عبادی اما طی این سالها ضمن ریاست کانون مدافعان حقوق بشر و مرکز حامیان حقوق بشر٬ گزارشهای ماهیانه ای را به دو زبان در خصوص موارد نقض حقوق بشر در ایران منتشر میکند. او همچنین تریبون آزاد وکلا را تاسیس کرده که در آن جمعی از وکلا به صورت داوطلبانه گرد هم آمده اند و در مواردی که کانون وکلا از وکیل تحت فشار یا زندانی حمایتی نمیکند٬ با انتشار بیانیه و مکاتبه با سازمانهای بین المللی از آن وکیل حمایت میکند. عبادی طی سالهای اخیر با نوشتن مقالاتی در مورد طرحها و لوایح در آستانه تصویب به اطلاع رسانی در خصوص حقوق مردم میپردازد و وورکشاپها و سمینارهای آموزشی در این خصوص برگزار میکند. او همچنین به تدریس دورههای کوتاه مدت در دانشگاهها مشغول است.
عبادی جوایزی چون مدال لژیون دونور٬ انگشتر آزادی بیان٬ حقوق بشر فلیکس ارماکورا و منهای کشور کره را از آن خود کرده است. وی همچنین دارای ۲۵ دکتری افتخاری از دانشگاه های مختلف آمریکا٬ اروپا و آسیا است. ۱۳ کتاب در زمینه های مختلف حقوقی و اجتماعی چاپ و منتشر کرده است که بسیاری از آن ها به زبان های زنده دنیا نیز ترجمه شده اند. او شهروند افتخاری شهر پاریس است و دولت فرانسه در سال ۲۰۱۱ خیابانی را در شهر پوانیه به اسم او تغییر نام داد.
شیرین عبادی در دیدار با دالایی لاما
شیرین عبادی٬ سیمین بهبهانی و مهرانگیز کاردریافت جایزه صلح نوبلشیرین عبادی و شعارهای نوشته شده بر دیوار خانه‌اش در تهران
شیرین عبادی و شعارهای نوشته شده بر دیوار خانه‌اش در تهران لینکهای مرتبط : زنان تاثیرگذار ایران: طاهره قره العین
رأی دهید
دیدگاه خوانندگان
۴۲
arkadash - نیکوزیا، قبرس

من فقط میخوام بدونم این خانم چه تاثیری در طول عمرش گذاشته که بهش میگین زن تاثیرگذار.. برنده جایزه صلح نوبل حداقل باید توی کشور خودش وزنه فکری و کاریزماتیک باشه و سرش قسم بخورند...این خانوم رو توی کوچه و محله خودش هم کسی نمی شناخت....دلم برای مهرانگیز کار نازنین میسوزه که سر یک اشتباه ، یا گروکشی یا حتی سیاست بازی ، جایزه ای که حق اون بود و به این زن منفعل ترسو که حتی توی آشپزخونه خودش هم نمی تونه تاثیرگذار باشه دادند.... خنده دار ترین نوبل تاریخ در همه رشته ها جایزه صلح نوبل به کسی بود که حتی هزار نفر هم اسمشو قبلا نشنیده بودند
‌سه شنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۱:۴۹
۵۳
کارمن مهوش کش - تهران، ایران
ما که نفهمیدیدم ایشون برای چی یه جایزه صلح نوبل مفت بدست اورد. خیلی از این جوایز کاملا بصورت سیاسی اهدا میشوند. کلا خیلی خنک تشریف دارن امروز . :(
‌سه شنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۲:۰۷
۳۴
Shahin.Orel - تهران، ایران

خانم عبادی عجیبه که هنوز به شما عمامه ندادن ! شما هنوز نشستید میگید شکنجه تعبیر اشتباه از اسلامه !! همون روزی هم که جایزه نوبل رو گرفتید , موکل های شما در اوین بودن , شما به جای اوین از گوانتامالا صحبت میکردید ! توی این همه سال هی بالا رفتید پایین اومدید , فقط هی گفتید قانون حضانت حضانت !! روزی که بانو نسرین ستوده توی زندان بود و شما جلوی دفتر سازمان ملل همون روز به جای اتفاقات ایران که دقیقا هماهنگ با اسلامه داد میزدید وا مصیبتا اسلام اسلام ! چقدر شهامت میخواد آدم سرش رو بگیره بالا و بگه آدم کشی بده. تعبیر اسلام حتما این هم نیست که ارزش شما با جایزه نوبل معادل ٥٠ شتره ولی بیضه چپ جنتی ٦٦ شتر میارزه ! این هم تعبیر اشتباه از اسلامه خانم عبادی یا خیر ؟ شما یک شانس بزرگ توی زندگی به اسم نوبل به دست آوردید ولی متاسفانه ظرفیت و لیاقت استفاده از اون رو نداشتید !
‌سه شنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۶
۴۴
sasan87 - سیاتل، ایالات متحده امریکا
موندم کیا اینا رو به عنوان تاثیر گذار انتخاب می کنن ؟؟؟. این زنه مشکل روانی داری :
‌سه شنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۳:۴۳
۴۳
پژمان1981 - تهران، ایران

شیرینکه عبادکی بازیچه جمبوری اسمالی. تا حالا حتی یکبار هم حرف از براندازی نزده. نقش دم کنی برنج رو بازی میکنه سر مردم رو گرم میکنه. یه لانتوریه به اصطلاح اصلاح طلب...آخه مگه قران رو میشه اصلاح کرد زنیکه
‌سه شنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۷:۰۱
۵۰
ایرانِ آینده - لندن، انگلستان
مهمترین ماموریت این بیوطن ها وخائنین که ازآنهمه امکانات تحصیلی. و آزادی های زنان دردوران پرشکوه گذشته به رایگان استفاده کردند، لابی گری رژیم ملا هاست تحت عناوین دروغین حقوق بشری وآزادی های زنان همان چیزی که درگذشته داشتیم وبا همکاری همین گروه ها به عنوان روشنفکر با حمایت استعمارازدست دادیم وحالا دوباره اینها سرازتخم در آوردند و پرچم دارآزادی شدند . ننگ ابدی برهمه شما خائنین به ایران و ایرانی.
‌سه شنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۹:۴۰
۴۹
tizbin2 - لوس انجلس، ایالات متحده امریکا
آخه چه طور ممکن که یکی‌ راجع به حقوق زن و حقوق بشر در اسلام حرف بزنه. اسلام یکی‌ دین زن ستیز و دین ضد حقوق بشره. این خانوم طرفدار جمهوری اسلامی. خودم تو مصاحبه هاش شنیدم که از اصلاحات طرفداری میکرد. یک بار نگفت که این جمهوری اسلامی باید بره کنار تا حقوق بشر تامین بشه.
‌چهارشنبه ۲۸ مرداد ۱۳۹۴ - ۰۰:۳۱
۴۹
kurosh-h - گوتنبرگ، سوئد
به نظر من از لحاظ مبارزه سیاسی این خانم انگشت کوچک نسرین ستوده هم نمیشود. در ضمن دفاع خانم عبادی از اسلام دمکراتیک چندش آور است .
‌چهارشنبه ۲۸ مرداد ۱۳۹۴ - ۰۳:۰۳
۵۲
fereshteh-wi - سیاتل، ایالات متحده امریکا
ها . یه زن بوقلمون صفت شد زن تاثیر گذار!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
شنبه ۷ شهریور ۱۳۹۴ - ۰۲:۴۳
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.