از این به بعد ، مهریه های سنگین فقط به درد پز دادن می خورند

چندی پیش رییس قوه قضائیه بخشنامه ای را امضا و ابلاغ کرد تا به موجب آن بند ج ماده 18 آیین نامه اجرایی موضوع ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1378 که مقرر می داشت:«... محکوم‌علیه به درخواست ذی نفع و به‌دستور مرجع صادر کننده حکم تا تادیه محکوم به یا اثبات اعسار حبس می‌شود» به این صورت اصلاح شد: «ج ـ در سایر موارد چنانچه ملائت (تمکن مالی) محکوم علیه نزد قاضی دادگاه ثابت نباشد، از حبس وی خودداری و چنانچه در حبس باشد آزاد می شود.
تبصره ـ در صورتی که برای قاضی دادگاه ثابت شود محکوم علیه با وجود تمکن مالی از پرداخت محکوم به خودداری می کند، با درخواست محکوم له و با دستور قاضی دادگاه، تا تأدیه محکومبه حبس می شود.»

این تغییر به ظاهر کوچک اما با تاثیرات بزرگ، که به نوعی بازگشت به قانونِ دهه پنجاه است، در میان حقوق‌دانان و قضات موافق و مخالف بحث‌های متفاوتی را ایجاد کرد. به همین بهانه گفت‌و‌گویی با بهمن کشاورز رییس سابق اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری ایران(اسکودا) انجام دادیم تا نظر این حقوقدان و وکیل قدیمی دادگستری را جویا شویم.


 ***


به عنوان اولین سوال، ارزیابی کلی شما از این اصلاحیه چیست؟

به طور خلاصه نتیجه این اصلاحیه همان چیزی است که در قانون معروف به «منع بازداشت بدهکاران» مصوب سال 1352 مقرر شده بود. یعنی بدهکاری که واقعا مالی ندارد به صرف نداشتن ، بازداشت و زندانی نمی شود. از این جهت این اصلاحیه را مثبت ارزیابی می‌کنم.

درباره زمینه اتخاذ این تصمیم هم ، از یک‌طرف بروز مشکلات ناشی از استفاده افراد از قوای عمومی برای استیفای حقوق خصوصی و از طرف‌دیگر عدم توجه معامله کنندگان به توانایی مالی واقعی طرف مقابل به امید استفاده از فشار قانونی برای استیفای طلب بوده است.

بعضی از کارشناسان می‌گویند این تصمیم جهت کاهش میزان زندانیان بوده است، با این نظر چقدر موافقید؟

ممکن است یکی از اهداف همین باشد اما آن‌چه مسلم است اصلاحیه یک ضابطه کلی و اصولی را دربر دارد که همانا منع بازداشت بدهکار به صرف عدم امکان ادای دین است.

با شنیدن محکومیت مالی ، عمدتا ذهن به مسائلی مانند دعاوی مهریه، چک و دیون تجاری کشیده می شود، به عنوان یک وکیل قدیمی دادگستری فکر میکنید تاثیر این تغییر بر مناسبات جاری اجتماعی چگونه خواهد بود؟

بهتر است تاثیر اصلاحیه را در هر مورد و مجزا بررسی کنیم. در مورد مهریه از این پس خانم ها و خانواده شان توجه خواهند کرد که اگر داماد مال نداشته باشد اما مثلا پدرش ثروتمند باشد با زندانی کردن پسر بابت مهریه گزاف، نمی شود پدر را به پرداخت مهریه وادار کرد.

در مقابل داماد هم با خیال راحت مهریه‌های عجیب و غریب را خواهد پذیرفت، چون می داند با عدم پرداخت آن زندان در انتظارش نیست.
البته چون طرفین راضی هستند و به اصطلاح «پز» هم می دهند اشکالی ندارد!

هر چند وقتی که زوجه به عدم توانی مالی زوج از ابتدا آگاه باشد و زوج هم نه قصد پرداخت دارد و نه احتمال این‌ را می دهد که روزی توان پرداخت داشته‌باشد، در صحت این مهریه می توان تردید کرد.

در مورد چک و اسناد تجاری از این به بعد افراد باید اعتبار و توان مالی واقعی طرف را بررسی و احراز کنند. آن جمله مشهور و متداول «وقتی طرف به زندان رفت این چک یا سفته پول می شود» را کم کم باید فراموش کرد.

در مورد محکومیت‌های مالی ناشی از جرایم مالی مثل کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت، فروش مال غیر و امثال این‌ها طبعا آثار اجتماعی موضوع منفی و شاید مخرب خواهد بود.

این مخرب و منفی بودن را کمی بیشتر توضیح می دهید؟

برای مثال فرض کنیم فردی با تقوا بیگانه است و از آبروریزی هم بیمی ندارد، با تمهید مقدمات و اسباب چینی چندین میلیارد تومان کلاهبرداری و در عین حال خود را برای گذراندن هفت سال حبس آماده کند. البته هفت سال حبس شوخی‌بردار نیست و حتی هفت ساعتش هم شوخی نیست!

اما آن‌چه عرض می‌کنم مبتنی بر نمونه‌هایی است که دیده یا شنیده‌ام. اگر این فرد پول‌هایی را که گرفته خوب جابه‌جا و پنهان کرده باشد و هیچ نشانه ای باقی نگذارد، دست مالباخته‌ها هم به چیزی نمی‌رسد. حتی می‌توان احتمال داد که کلاهبردار اصلی و واقعی کسی جز آن فردی باشد که جرم را به گردن گرفته و محکوم به حبس شده است.

با توجه به وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشور، در حال حاضر آمادگی پذیرش چنین مصوبه ای وجود دارد؟

گمان نمی کنم در کوتاه مدت و شاید میان مدت چنین پذیرشی وجود داشته باشد، چون تقریبا بلافاصله پس از پیروزی انقلاب57 قانون منع بازداشت بدهکاران نسخ شد و از آن زمان تاکنون به اجرای قانون و وضع موجود عادت کرده ایم، به احتمال قوی آزاد شدن بدهکاران زندانی به ویژه آنها که به لحاظ ارتکاب جرایم مالی عمدی تا روز ادای دین یا به اصطلاح حقوقی «الی الیوم الاداء» زندانی شده اند، عکس العمل احتمالا شدید طلبکاران را در پی خواهد داشت.
بنابراین بهتر است دادگاهها در این مورد دقت کافی مبذول دارند و در همه موارد به طور یکسان عمل نکنند.

 به عنوان یک حقوق‌دان چه نقد یا پیشنهادی نسبت به این اصلاحیه دارید؟

 استفاده از فعل مجهول باعث شده نتوان فهمید بار اثبات بر دوش کیست اما در مجموع اصل تفکری که در وراء این اصلاحیه وجود دارد را مثبت ارزیابی می کنم. همچنین به گمان من قانون باید اصلاح و به ضوابط قانون سال 1352 نزدیک شود.

برای حل مشکلات احتمالی اجرایی،اقداماتی مثل الزام مدعی اعسار به دادن صورت اموال و پیش بینی کیفر برای اعلام خلاف واقع می تواند مفید باشد.
در ضمن باید بگویم که تا زمانی که شمار زندانیان بدهکار به صفر برسد، طبیعتا اجرای این مصوبه با تاخیر و اشکالاتی همراه خواهد بود اما با رسیدن به آن نقطه، مساله منع بازداشت بدهکاران عادی و مشکلات محاکم کمتر خواهد شد.

رأی دهید
tina85 - اشتوتگارت - المان
همین طوری مردا از دادن مهریه با هزار دوز و کلک فرار می کنند وای به حال حالا که این قانون هم تصویب شد . درسته که بعضی از خانم ها از مهریه سو استفاده می کنند که اصلا کار درستی نیست ولی مهریه برای زن یک پشتوانه است زمانی که مردی اقدام به جدایی می کند شاید مهریه بتواند گوشه ای از مشکلات زن را حل کند ان هم در ایران که زن با کلی بیچاری بعد از طلاق روبه رو می شود . مردها تا قبل از این قانون همه دارایی های خود را به نام مادر و پدر و.. می کردند وبعد اقدام به طلاق همسر خود می کردند و می گفتند نداریم بعد قسط بندی می کردند و بعد از چند ماه هزار بهانه می تراشیدن که بیچاره ایم و .......و کل مهریه هاپولی می شد حالا با این اوضاع که هرروز بیشتر به نفع مردها می شود فکر کنم زن ها در مقابل هر ظلمی چاره ای جز سکوت نداشته باشن
شنبه 4 شهريور 1391 - 17:40
elinaz - مونترال - کانادا
فلسفه مهریه چیز بدی نیست ....تو کشور‌های پیشرفته دنیا ..وقی زنی‌ جدا می‌شه از همسرش ..دولت حمایتش می‌کنه با دادن مسکن ارزان یا گاهی مجانی‌...دادن رایانه . بهداشت درمان مجانی‌ ..یک جوری تحت پوشش دولت قرار میگیره ..این طوری سلامت روانی‌ بهداشتی تغذیه فرهنگی‌ یک زن تنها ..اگه بچه هم داشته باشه کمک‌ها دو برابر می‌شه ..البته این کمک‌ها شامل زنی‌ که تحصیلات و شغل بسیار خوبی‌ در جامعه داره نمی‌شه نیازی هم نیست خودش می‌تونه خودش رو تامین کنه ..در کشور‌های جهان سومی‌ ..بده طلاق هیچ خبری از کمک دولتی نیست .برای همین خوبه مهریه باشه چون می‌تونه کمکی‌ برای زنان باشه ..اما متأسفانه خانواده‌های کم در آمد معمولا یا مهریه ندران یا مهریه دخترش رو نمیتنن اصلا بگیرن ..مهریه رو تنها زنهایی که می‌تونن بگیرن که شاید نیازی هم به مهریه ندران با ..گرفتن یک وکیل ..و حمایت خانوادشون موفق به گرفتن مهریه میشن .....یعنی‌ هیچ کمکی‌ به زنها خانواده‌های کم در آمدنمی‌کنه چون ضمانت اجرایی هم نداره ...نهیات زندان برای مرد که هیچ کمکی‌ نه به زن نه به جامعه می‌کنه ...
شنبه 4 شهريور 1391 - 17:41
brother - لندن - انگلیس
دم احمدی نژاد گرم که با وضع این قانون جلوی سواستفاده زنان شارلطان را گرفت
شنبه 4 شهريور 1391 - 17:35
mehr47 - تهران - ایران
«.. محکوم‌علیه به درخواست ذی نفع و به‌دستور مرجع صادر کننده حکم تا تادیه محکوم به یا اثبات اعسار حبس می‌شود-«الی الیوم الاداء»-ملائت..... من مرده این فارسی حرف زدنم!!!!
شنبه 4 شهريور 1391 - 18:17
Royan - کالیفرنیا - آمریکا
برای مهریه فکر خوبی است ولی یه فکری هم برای جهیز بکنید آقایونی که مهریه بالا می اندازد بقولی فقط یک" وعده " است ولی طلب جهیزیه کلان میکنند که عروس حتما باید همراه خودش به خانه بخت ببرد , به نظر من بهتر است که عروس و داماد فکر مهریه و جهیزیه را از سر برد بکنند و با هم یک زندگی بسازند.
شنبه 4 شهريور 1391 - 18:39
m996699m - تهران - ایران
دمشون گرم . درستش هم همینه . روز اول ازدواج که شوهر تقبل می کند . ش را به زن رو نمایی می نمایاند و در آخر هم باز . ش را به یادگار برای زن به جا می گذارد .........................................................
شنبه 4 شهريور 1391 - 19:42
Ramtinel - بخارست - رومانی
ننگ بر جمهوری اسلامی . فقط از کلاه برداران حمایت میکنن . در مملکتی که ریس قوه قضایه اخوند باشه نباید توقوع داشته باشیم !
شنبه 4 شهريور 1391 - 20:25
*Fanoos* - ايران - ايران
بله . درسته قبلنم همچین چیزی نبود مهریه ها . مهریه محکم فقط میتونه سند خونه ملک یا چیز دیگه ایی باشه . همین
شنبه 4 شهريور 1391 - 20:50
avicenna - لندن - انگلیس
سلام ممنون از مطالبتون ... چرا چند وقته مطلب طنز نمی ذارید؟
شنبه 4 شهريور 1391 - 22:07
*Fanoos* - ايران - ايران
Royan - کالیفرنیا - آمریکا رویان جون به شدت با شما موافقم
شنبه 4 شهريور 1391 - 23:34
بى تا - کرج - ایران
Royan-کالیفرنیا. درود برتو
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 00:06
roxana_110 - تهران - ایران
m996699m-تهران-ایران. ایول دمت گرم تا حالا کامنت به این توپی نخونده بودم قابل توجه اقای brothere basijie sharlatan
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 00:48
roxana_110 - تهران - ایران
Royan-کالیفرنیا-امریکا. مرسی کامنتت تو دهنی خوبی برای بعضی از اقایونه
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 00:51
من حرف حساب می زنم - تهران - ایران
در هر حال مهریه های بالا از قبل هم برای پز دادن بود و الا اگه دو طرف نخوان باهم زندگی کنند جوری فرار می کنند و می روند که نگو !!!!
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 03:05
celtic warrior - سلتیک - اسکاتلند
خیلى جالبه همه ى نظرات روخانمها داده اند مهریه از دین .. نشأت میگیره وخیلى جالبه که زنان ضداسلامى این سایت ازاین قانون حمایت میکنند شما زنها واقعاجالب هستید
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 11:01
محسن ف - کرج - ایران
بی تا کرج من با شما موافقم
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 13:43
tina85 - اشتوتگارت - المان
celtic warrior - سلتیک - اسکاتلند دراینجا بحث اسلام و مسلمون نیست بحث حقی است که مردها زورشان میاد پرداخت کنند . کسی مرد را مجبور نمی کند وقتی ندارد کلی سکه و... مهر کند روز خواستگاری بگوید ندارم تمام یا مهر راپایین می اورد یا خواستگاری کنسل می شود . در ضمن اقایون سایت اگه دختری به هر دلیلی جهیزیه کم داشته باشد یا جهزیه داشته باشد ولی نه انچنانی مادر ها و خواهرانتان تا قیامت این ماجرا را تو سر عروس بدبخت می کوبند و هزار جور حرف براش در میارن . در ایران همیشه به زنان از طرف مردان ظلم شده و می شود . چرا وقتی برای خواهر یک نفر خواستگار میاد زمین و زمان را به هم می دوزد و رگ غیرتش ورم می کند وهزار جا برای تحقیق می رود اخرش هم مهرسنگین از خواستگار می خواهند و هزار چیز دیگر ولی وقتی خودشان میرن زن بگیرن با پررویی تمام می گن از خداشون باشه رفتم خواستگاری خونشون من مهر نمی دم عروسی ندارم بگیرم و............ پس مردها هستن که باید خودشان را درست کنند
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 12:44
leila leila - گوتنبرگ - سوئد
این قوانین ایران خداییش چه حالی‌ به مردها میده.. حالا اگه کسی‌ بگه قوانین طلاق رو برای خانمها راحت تر کنید طرف را سر به نیست میکنند
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 15:22
بى تا - کرج - ایران
محسن ف.با من موافقى یابا رویان،تکلیف روشن کن.
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 17:12
Royan - کالیفرنیا - آمریکا
celtic warrior - سلتیک - اسکاتلند/ دوست عزیز اصلا مسئله اسلامی بودن و غیر اسلامی بودن نیست من کلا با مهریه مخالف هستم ولی در ایران همه چیز از ابتدا خراب است در ایران زن جهیز بزرگ به خانه بخت میبره سالهای عمرشو صرف زندگی یا تحمل زندگی میکنه بعد از ده پانزده سال شراکت در بدبختی و خوشبختی اگر خدای نکرده پای طلاق وسط بیاد خانم باید با دست خالی خانه شوهر را ترک بکنه چون همه چیز به اسم آقاست بنابراین مهریه سرمایه ای میتواند باشد برای این خانم که البته اگر بتواند بگیرد ؛ در قانون ایران عمرو جوانی از دست رفته این خانم اصلا ملاک نیست در بیشتر مواقع حتی بچه را هم ازش میگیرند ولی اگر قانون این بود که زندگی که زن مرد باهم میسازند متعلق به هر دوی آنهاست آنوقت خانمها میتوانستند قید مهریه را بزنند. مهریه خود من خیلی بالاست ولی در تمام این 15 سال زندگی" کلمه مهریه من" از دهانم خارچ نشده برای اینکه نیازی نمی بینم و با تمام فراز و نیشیب زندگی ام کنار اومدم برای اینکه میدونم همسرم کم یا زیاد زندگیشو برای ما میذاره ,
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 20:18
Royan - کالیفرنیا - آمریکا
.. ادامه ...ولی آیا همه مردها انصاف این را دارند که هنگام طلاق حق وحقوق زن را کاملا بهش بدهند و هر چی دارند نصف بکنند مگه در تمام زندگی شریک نبودنند ؟ آیا قانوی وجود دارد که زندگی ساخته شده بعد از ازدواج را تقصیم بر دو بکنه که نه سیخ بسوزه و نه کباب؟در ضمن در دین اسلام اگر خدای ناکرده مرد فوت بکند از ملک و زمین وخانه چیزی به زن نمیرسه و زن فقط از اموال منقول ارث میبره ولی پیش از اینکه ارثی تقسیم بشود مهریه زن را از ارث بجامانده جدا میکنند و به زن میدهند , که اگر مهری در کار نباشه یعنی این خانم اینحا هم باید دست خالی از زندگی بیرون بره و بقیه عمرش را با بدبختی بسازه , عمه من از 16 سالگی تا 75 سالگی بایک مرد بازااری پولدار خسیس ساخت که ملک واملاک و مغازه .. زیاد داشت و 17 سال آخر عمرش زمینگیر بود و عمه من تمام این 17 سال بخاطر پرستاری از این آقا توی خانه اش زندانی بود و هیچ جا نمی تونست بره هر چند قبل از اون هم فقط یه مکه رفت و کربلا و یه مشهد تمام مسافرتهاش همین بود و مهمانی اصلا" وقتی شوهر ایشون فوت کرد....
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 20:19
Royan - کالیفرنیا - آمریکا
ادمه .. چون بچه نداشتند همه چیز رسید به برادر زاده های آقا و عمه من مجبور شد سر پیری به خانه برادرش بره با دست خالی برای اینکه قانون اسلام افتضاح است و برای اینکه مملکت قانون نداره اینجاست که آدم میگه اگر ایشون یک ملک بعنوان مهریه داشت دیگر در بدر نمیشد. و بعلاو نوشته های tina85 - اشتوتگارت - المان.
یکشنبه 5 شهريور 1391 - 20:20
chatoli - تهران - ایران
خیلی جالبه که بعضی از این خانم های سایت در پست های دیگه چنان نظرات ضد اسلامی می زارن تو گویی که حتی خود را مسلمان زاده هم نمی دانند چه رسد به مسلمان ! و اما بعد که به اصطلاح پای منافع و حق و حقوقشان می افته گریزی به اسلام و قوانین اون می زنند و از بوستان این قوانین به قول خودشان ضد انسانی گلی به نام مهریه رو می چینند و مشغول بوئیدن اون میشن و به به و چهچه می کنند . این رو میگن شتر سواری دولا دولا . این رو میگن نون رو به نرخ روز خوردن . این رو میگن یکی به نعل و یکی به میخ ! خانم محترمی که وقتی خواستگار واست میاد به همه چی فکر میکنی بجز همونی که باید درست و دقیق بهش فکر کنی ، ضامن خوشبختی هیچ زنی مهریه نبوده و نیست و نخواهد بود . انسان عاقل خشت بر دریا نمی زنه و کاخ آرزوهاشو با تارهای بی بنیان و سست مادیات بنا نمیکنه . بحث جهیزیه هم همینطور هست . وسایل زندگی باید با کمک و مساعدت زن و شوهر فراهم بشه تا قدر بدونن و با هر اختلاف کوچکی تیشه به زندگی مفت ساخته شده نزنن.
دوشنبه 6 شهريور 1391 - 06:05
piki82 - تورین - ایتالیا
آفرین واقعا !! باید یکجا کار و کاسبی زنها تخته میشد....دیگه 2 2 تا 4تاست ! از روز اول یارو میگه من اینم...انقدر هم درآمد دارم...میخوای حالا nهزار تا مهرت کنم..کاری به قدیمترها که مرد سالاری بود ندارم...یا الان هم ممکن هست بعضی جاها باشه...اما به هرحال قانونی که توش امکان سواستفاده رو به کسی بده ..باید اصلاح شه...قربونش برم دخترهای امروزی دیگه خیلی روشون زیاد شده...از اون طرف بابا رو تیغ میزنن...از این طرف شوهر....خودشون هم که میخوان برن تو اجتماع...یه پولی هم از کار بیرون در میارن...نه آشپزی میکنن نه بچه داری درست حسابی...چپ هم نگاه کنی مهریه رو میکشن وسط....بعد میان هی میگن حق ما خورده میشه !! طفلک این زنهای نسل قبلی هم فکر میکنن باید از حقوق زنها دفاع کنن که نسل بعدی زجر نکشن !! نمیدونم الان چه خبره !!! جمع کنید بینیم !! D:
دوشنبه 6 شهريور 1391 - 17:41
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.