زن افغان که در کودکی عروس شده بود، بر سکوی مسابقات جهانی تناسب اندام ایستاد

زن ۳۱ ساله افغان که در ۱۵ سالگی به اجبار ازدواج کرد و در ۱۶ سالگی مادر شد، اکنون با بدنی آماده، ماهیچه‌های ورزیده، موهای بلوند در حالی که مدال بر گردن دارد، بر پله سوم رقابت‌های تناسب اندام «ولنس فیتنس» در شهر سانتاسوسانا اسپانیا ایستاده است و رو به دوربین‌ها لبخند می‌زند.
او رویا کریمی است؛ زنی که سال ۱۹۹۳ در کابل به دنیا آمد و خیلی زود قربانی کودک‌همسری شد اما امروز بر سکوی یکی از معتبرترین رقابت‌های فدراسیون بین‌المللی تناسب‌اندام و پرورش‌اندام (IFBB) ایستاده و می‌گوید بر گذشته تاریک و تلخش پیروز شده و از «منجلابی که سنت‌های رایج افغانستان برایش ساخته بودند» خود را بیرون کشیده است.

مسابقات جهانی تناسب اندام و پرورش اندام که امسال از ۱۳ تا ۱۷ نوامبر در سانتا سوسانا برگزار شد، از مهم‌ترین رویدادهای این رشته است و این نخستین‌ بار است که یک زن افغان بر یکی از سکو‌های قهرمانی آن می‌ایستد. بر مدالی که در پایان رقابت‌ها به گردن او انداخته شد، نوشته‌اند: «مقام سوم بخش زنان‌ــ ولنس فیتنس». رویا اکنون در جمع شش ورزشکار برتر جهان در این رشته قرار گرفته است.

رویا کریمی که از سانتا سوسانا با خبرنگار ایندیپندنت فارسی صحبت می‌کرد، در مورد پیروزی‌اش‌ در مسابقات گفت: «واقعا حس خارق‌العاده‌ای دارم. این رقابت‌ها در سطح جهانی برگزار می‌شود و حضور در میان ورزشکاران حرفه‌ای از سراسر دنیا و پیروزی برایم دستاوردی بزرگ و یک گام مهم است.»
فرار از گذشته و مسیر دشوار مهاجرت
رویا در افغانستان به دلیل مخالفت خانواده‌اش با تحصیل مدرن، تنها اجازه داشت در مسجد آموزش‌های دینی ببیند. او چندین سال نزد آخوند مسجد قرآن و درس‌های مذهبی آموخت، اما هرگز اجازه نیافت به مدرسه برود و تنها ۱۴ سال داشت که تحت فشار خانواده، عروس یک خانواده ثروتمند شد.

رویا گفت خانواده‌اش که او را به این ازدواج اجباری وادار کردند، باور داشتند که «پول و ثروت خوشبختی می‌آورد»، اما این تصمیم آغاز ویرانی بود. رویا در ۱۶ سالگی مادر شد و به‌ دلیل زندگی مشترک سخت و طاقت‌فرسایش، با کمک مادر خود و برای رسیدن به آینده‌ای بهتر، افغانستان را ترک کرد. رویا کریمی در ۱۳ سالگی (یک سال پیش از عروسی) در کابل و در  ۳۰ سالگی با پسرش عرفان در نروژرویا سال ۲۰۱۱ همراه مادر و پسر دوساله‌اش افغانستان را ترک کرد و از راه زمینی به اروپا رفت. او در آن زمان حدود ۱۸ سال داشت. وقتی پس از سفری پرخطر به نروژ رسید، ماموران اداره مهاجرت هنگام بررسی پرونده‌اش پرسیدند کودک همراه او برادرش است یا از خانواده‌ای دیگر. رویا گفت او فرزندش است، اما باور نکردند و او را برای آزمایش دی‌ان‌ای فرستادند و آزمایش ثابت کرد که رویای ۱۸ ساله مادر عرفان دو سال و نیمه است.

عرفان، فرزند رویا، که تا چند روز دیگر ۱۷ ساله می‌شود، در نروژ مدرسه می‌رود. رویا می‌گوید او و فرزندش با هم بزرگ شدند. این زن افغان که در نروژ زندگی خود را از نو ساخت، می‌گوید وقتی وارد این کشور شد، متوجه شد که خودش هنوز یک کودک است، اما کودکی را به‌عنوان فرزند در آغوش خود دارد، با این حال جز پذیرفتن حقیقت و تلاش برای یافتن راه آینده چاره‌ای نبود.

کودک‌همسری در افغانستان به‌ویژه در خانواده‌های سنتی، هنوز رایج است. به گزارش صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف)، ۳۹ درصد زنان افغانستان پیش از ۱۸ سالگی ازدواج می‌کنند؛ آماری که با محدودیت‌های طالبان و بسته ماندن مدارس دخترانه رو‌به‌افزایش است.

رویا می‌گوید اگرچه گذشته تلخش در افغانستان را پشت سر گذاشته است، آن را انکار نمی‌کند. او می‌گوید بسیای از زنان در افغانستان در شرایطی که او در کودکی تجربه کرد، زندگی می‌کنند. با این‌ حال افزود: «گذشته گذشته است و من نمی‌خواهم تنها به‌عنوان یک کودک‌همسر به من نگاه شود. دوست دارم مردم مرا به دلیل تلاش‌ها و موفقیت‌هایم بشناسند.»

او اضافه کرد تاکنون در این مسابقات زن افغان دیگری را ندیده است. به گفته رویا تقریبا همه شرکت‌کنندگان از آمریکا، ژاپن، روسیه، برزیل و کشورهای اروپایی‌اند و حتی حضور زنان از دیگر کشورهای اسلامی نیز در این مسابقات اندک است.

رویا هرچند شهروند نروژ است و در جدول مسابقات نیز کشورش نروژ ثبت شده است، هنگام پیروزی و عکاسی در سکوی مسابقات، پرچم سه‌رنگ افغانستان را که پس از بازگشت طالبان کنار گذاشته شد، در دست می‌گیرد و مدال‌هایش را «به زنان افغانستان» تقدیم می‌کند.
از کلاس پرستاری تا سکوهای جهانی
رویا پس از مهاجرت به نروژ، زبان نروژی آموخت و در رشته پرستاری درس خواند، اما این اواخر بر ورزش تناسب اندام تمرکز کرد. او در ماه مه امسال در رقابت‌های سطح اروپا که به میزبانی فدراسیون بین‌المللی تناسب‌اندام و پرورش‌اندام در اسپانیا برگزار شد، مقام نخست را به دست آورد و کارت حرفه‌ای خود را از همین فدراسیون دریافت کرد. در اکتبر نیز در مسابقات دبی شرکت کرد و آنجا با هادی چوپان، قهرمان ایرانی مستر المپیا، ملاقات کرد.

او می‌گوید در آغاز ورود به این رشته «به دلیل تابوها و احساسات سرکوب‌شده»، حسی دوگانه داشت، اما اکنون با وجود پیام‌های منفی و توهین‌آمیز در فضای مجازی، موج حمایت از سوی افغان‌ها و جامعه نروژ برایشان «دلگرم‌کننده» است.
رویا کریمیرویا تاکید می‌کند پیروزی‌ بدون حمایت مادرش ممکن نبود: «مادرم قهرمان زندگی من است. در افغانستان می‌گویند دختر با لباس سفید به خانه بخت می‌رود و فقط با کفن بیرون می‌رود، اما مادرم این را نگفت. او مرا و کودکم را نجات داد.»

رویا در شبکه‌های اجتماعی فعال است و تصاویر تمرین‌ها، مسابقات و فعالیت‌های روزمره‌اش را منتشر می‌کند. او می‌گوید حملات آنلاین او را متوقف نمی‌کند: «ممکن است برخی مردان افغان فکر کنند زنان را به برهنگی تشویق می‌کنم، اما چنین قصدی ندارم و بابت انتخاب شیوه زندگی‌ام هم از کسی عذرخواهی نمی‌کنم.»
پیام حمایت از زنان افغانستان را همه‌جا با خود دارم
پیش از بازگشت طالبان، گرچه محدودیت رسمی برای ورزش زنان وجود نداشت، نگاه‌های سنتی حضور آنان در رشته پرورش اندام را تقریبا ناممکن کرده بود. پس از سال ۲۰۲۱ هم طالبان ورزش زنان را کلا ممنوع و همه تیم‌ها را منحل کردند.

رویا می‌گوید: «در فعالیت‌های ورزشی‌ام، پیام حمایت از زنان افغانستان را با خود دارم. می‌خواهم نشان دهم تصویر زن افغان فقط آن چیزی نیست که طالبان تعریف می‌کنند.»

او افزود: «در نگاه طالبان، جای زن فقط در آشپزخانه است. اما من با حضور در سکوهای ورزشی ثابت می‌کنم زنان می‌توانند راه خودشان را بروند و آزادانه زندگی کنند. این رویای من برای همه زنان افغان است.»
رویا کریمی و همسرش کمالرویا از سال ۲۰۱۸ همراه همسرش، کمال  که او نیز اهل افغانستان است، در نروژ زندگی می‌کند. او می‌گوید همسرش حامی جدی فعالیت‌هایش است و «زندگی عاشقانه‌ای» دارند.

کمال که هنگام اجرای رویا در میان تماشاگران فریاد می‌زد «عالی رویا جان!»، می‌گوید سبک زندگی متفاوت را ترجیح می‌دهد و به واکنش‌های منفی مردسالارانه اهمیتی نمی‌دهد: «ما به دنبال تایید مردم نیستیم. اهداف ما مهم‌تر است. در کنار پیام‌های منفی، حمایت‌های بی‌دریغی هم از داخل و خارج افغانستان دریافت می‌کنیم.»