بازداشت دو مرد با لباس ارتش در متروی تهران و نگرانی حکومت از پیامدهای آن در میان نظامیان ناراضی

دو مرد با لباس ارتش در متروی تهران که پرچم شیر و خورشید نشان را در دست دارند.
رادیو فرانسه: دو مرد که با یونیفورم ارتش و پرچم شیر و خورشید در متروی تهران دیده شدند بازداشت شده‌اند. اما عدم انتشار هویت و سابقه آنان و ارجاع‌نشدن پرونده به مراجع نظامی، روایت رسمی درباره «غیرنظامی بودن» دستگیرشدگان را با تردید روبرو کرده است. 

حتی اگر دستگیرشدگان نظامی نبوده باشند، نمایش چنین نمادهایی در فضای عمومی می‌تواند در فضای بحرانی کنونی برای نیروهای ناراضی در ارتش و سپاه جنبه‌ای تحریک‌آمیز داشته باشد و همین حساسیت، علت واکنش سریع و سخت‌گیرانه نهادهای امنیتی به نظر میرسد. 


مقامات ایران اعلام کرده‌اند که دو نفر را به دلیل پوشیدن «غیرقانونی» یونیفورم ارتش و حمل پرچم دوره پیش از انقلاب در متروی تهران بازداشت کرده‌اند. 

به گزارش رسانه‌های داخلی، انتشار یک ویدئوی کوتاه از این دو فرد در شبکه‌های اجتماعی موجب آغاز پیگیری قضایی علیه آنان شده است. در این ویدئو، دو مرد با لباس رسمی ارتش ایران در یکی از ایستگاه های مترو تهران پرچ شیروخورشید نشان را در دست دارند که تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ نماد رسمی کشور بود. 

خبرگزاری فارس نزدیک به سپاه پاسداران مدعی شده که این دو فرد به دلیل «پوشیدن لباس نظامی بدون عضویت در نیروهای مسلح» بازداشت شده‌اند.

نسخه کامل‌تر این ویدئو، که ابتدا از سوی رسانه‌های مخالف حکومت در شبکه های اجتماعی منتشر شد، نشان می‌دهد که یکی از این افراد اقدام شان را «مبارزه با رژیم ولایت فقیه» اعلام می‌کند. خبرگزاری مهر نیز همین بخش را بازنشر کرده است. 

با این حال، مقامات تهران تاکنون هیچ اطلاعاتی درباره هویت بازداشت‌شدگان، سابقه خدمتی آنان یا نهاد مسئول پیگیری پرونده منتشر نکرده‌اند.

خودداری مقامات از اعلام مشخصات افراد بازداشت‌شده، عدم اشاره به ارجاع پرونده به دادسرای نظامی—مرجع قانونی رسیدگی به جرایم مرتبط با لباس و درجات نظامی—و انتشار محدود ویدئو از سوی رسانه‌های حکومتی، همگی نشان می‌دهند که روایت رسمی قابل راستی‌آزمایی مستقل نیست.

صرف‌نظر از واقعیت این حادثه، حکومت ایران نمی‌تواند در هر حال احتمال نظامی‌بودن این دو نفر را—حتا اگر چنین بوده باشد—بپذیرد، زیرا پذیرش آن به معنای اعتراف به نافرمانی یا شکاف علنی در نیروهای مسلح است. یعنی : نهادی که مهم‌ترین پشتوانه بقای جمهوری اسلامی محسوب می‌شود. 

در شرایطی که کشور با مجموعه‌ای از بحران‌های سخت اجتماعی، اقتصادی و امنیتی روبروست، هر نشانه از تزلزل در بدنه نظامی می‌تواند پیامدهای سیاسی گسترده‌تری از هر اعتراض خیابانی داشته باشد. به همین دلیل، بعید نیست که ادعای «غیرنظامی بودن» بازداشت‌شدگان بخشی از «روایت‌سازی سیاسی» حکومت باشد، به‌ویژه این که هنوز هیچ سند عینی در تأیید ادعای حکومت منتشر نشده است.

حتا اگر این دو فرد واقعاً نظامی نبوده باشند، اقدام آن‌ها—پوشیدن یونیفورم ارتش و حمل پرچم شیر و خورشید در اعتراض به جمهوری اسلامی در فضای عمومی—می‌تواند در شرایط بحرانی کنونی کشور پیامدهایی فراتر از یک تخلف ساده داشته باشد. 

چنین حرکتی، به‌ویژه با شعارهای ضدحکومتی، ممکن است برای بخشی از نیروهای ناراضی در ارتش و سپاه جنبه‌ای الهام‌بخش یا تحریک‌آمیز پیدا کند. در دوره‌ای که کشور با فشارهای اقتصادی، امنیتی و سیاسی کم‌سابقه روبروست، هر نشانه‌ای که از «جرأت اعتراض در لباس نظامی» حکایت کند، برای حاکمیت خطری بالقوه محسوب می‌شود و همین امر حساسیت و سرعت واکنش نهادهای امنیتی را توضیح می‌دهد.