ید چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
رأی دهید
ید مادهای ضروری است که بدن ما به میزان کمی از آن برای تولید هورمونهای تیروئید نیاز دارد.
بدن انسان معمولاً دارای ۱۵-۲۰ میلیگرم ید است که بیشتر آن در غده تیروئید که غدهای پروانه شکل در گردن است، ذخیره شده است.
چرا به ید نیاز داریم؟
غده تیروئید از ید برای ساخت دو نوع هورمون تیروئیدی استفاده میکند. هورمون T4 (تیروکسین) و هورمون T3 (تری یدوتیرونین). هورمونهای تیروئید سطح و میزان متابولیسم بدن را تنظیم میکنند. یعنی سرعتی که فرآیندهای شیمیایی در بدن انجام میشوند ازجمله فرآیندی که در طی آن غذا تبدیل به انرژی میشود را کنترل میکنند.
ید خصوصاً در دوران بارداری و اوایل زندگی، یعنی دورانی که مغز و سیستم عصبی کودک توسط هورمونهای تیروئید در حال شکلگیری است، اهمیت دارد. کمبود شدید ید در دوران بارداری میتواند موجب آسیب مغزی بازگشتناپذیر در جنین شود و حتی کمبود خفیف آنهم میتواند با اختلالات یادگیری و مشکلات شناختی در دوران مدرسه مرتبط باشد.چه مقدارید نیاز داریم؟
میزان توصیهشده برای مصرف روزانه ید به عنوان مثال در بریتانیا ۱۴۰ میکروگرم است و هیچ دستورالعمل خاصی در مورد دوران بارداری وجود ندارد. اما این میزان توصیهشده، اکنون قدیمی شده و نیاز دارد به روز شود.
سازمانهای بهداشتی توصیه میکنند زنان باردار ید بیشتری مصرف کنند. سازمان جهانی بهداشت مقدار پیشنهادی روزانه را ۲۵۰ میکروگرم اعلام کرده، در حالی که نهادهای بهداشتی اروپا مصرف روزانه ۲۰۰ میکروگرم را کافی میدانند.
مطالعات نشان دادهاند که زنان باردار آگاهی کمی در مورد اهمیت ید در دوران بارداری دارند. در میان زنانی که قصد باردارشدن دارند و مادران، تعداد بسیار کمی در مورد اینکه چطور میتوانند میزان ید بدن خود را بالا ببرند، اطلاعات و اطمینان کافی دارند.
درواقع، دختران ۱۱ تا ۱۸ ساله و زنانی که در سن فرزندآوری هستند (۱۶ تا ۴۹ سال) کمتر از سایر گروهها ید کافی در بدن خود دارند.
چه غذاهایی سرشار از ید هستند؟
پاسخ این پرسش چندان ساده نیست، چون میزان ید در مواد غذایی بسته به مقدار یدی است که در خاک یا آب محل رشد آنها وجود دارد.
در طول زمان، یخ، برف و باران مقدار زیادی از ید موجود در سطح خاک را شسته و با خود به دریاها بردهاند. به همین دلیل، بسیاری از کشورها دچار کمبود ید در خاک خود هستند و این یعنی محصولات کشاورزی که در خاک رشد میکند هم میزان ید کمی دارد.
از سال ۱۹۲۰ بسیاری از کشورها، ازجمله ایالاتمتحده و کانادا، ید را به نمک خود اضافه کردهاند. این روشی ساده و ارزان برای درمان و جلوگیری از کمبود ید در جمعیت است اما بریتانیا هنوز از این روش استفاده نمیکند.
در بریتانیا، ۴۰ درصد ید دریافتی، از طریق مصرف شیرو محصولات لبنیات تأمین میشود. شیر گاو بهطور طبیعی سرشار از ید نیست اما با تغییراتی که از سال ۱۹۳۰در روش دامداری ایجاد شده است، به خوراک دامها ید اضافه میشود و همینطور هنگام دوشیدن شیر گاوها از مواد استریل کننده حاوی ید استفاده میشود.
از آنجا که ید شسته شده از خاک به اقیانوس میرسد، ماهیها و صدفها منابع خوبی برای ید هستند. با این وجود، در بریتانیا، ماهی سهم زیادی در تأمین ید بزرگسالان ندارد زیرا مردم در طول هفته، کمتر از یک وعده ماهی مصرف میکنند.
کمبود ید، بهمرور میتواند موجب کمکاری تیروئید یا تیروئید کمکار شود. در نتیجه، غده تیروئید نمیتواند هورمونهای تیروئیدی کافی تولید کند. علائم کمکاری تیروئید عبارتند از خستگی، خشکی پوست، یبوست و حساسیت به سرما.
وقتی دریافت ید بدن کم باشد، غده هیپوفیز (غده کوچکی که بهاندازه یک نخود سبز است و در مغز قرار دارد) هورمون تحریککننده تیروئید را بیشتر ترشح میکند تا با این کار جذب ید افزایش پیدا کند. این هورمون به تیروئید پیام میفرستد تا سعی کند از خونی که در جریان است، ید بیشتری شکار کند و همین باعث میشود تیروئید ورمکرده و بزرگ شود.
تیروئید متورم و بزرگشده با نام گواتر شناخته میشود که بهصورت غده متورمی در جلوی گردن دیده میشود.
در بسیاری از نقاشیهای دوران رنسانس، مردمی را میبنیم که گلویشان متورم است چون در آن دوران کمبود ید در این کشورها همهگیر بود.
گواتر در دهه ۱۸۰۰ و اوایل ۱۹۰۰ شایع بود. اما افزودن ید به خوراک دام که از دهه ۱۹۳۰ شروع شد، همراه با برنامههای تبلیغی عمومی برای تشویق مردم برای نوشیدن شیر، کمک کرد تا دهه ۶۰ میلادی گواتر ریشهکن شود.
آیا باید نگران کمبود ید در بدنمان باشیم؟
این روزها کمبود شدید ید نادر است اما برخی مطالعات نشان میدهد در میان دختران مدرسهای، زنانی که در سن باروری هستند و زنان باردار کمبود خفیف و متوسط میزان ید مشاهده میشود. این مسئله نگرانکننده است چون داشتن میزان ید کافی برای هر کس که برنامهای برای فرزند آوری دارد، مهم است.
بر اساس آنچه مطالعات نشان میدهند، کمبود ید در خوراکیهای گیاهی، این گروه از افراد را بیشتر در معرض خطر کمبود ید قرار میدهد:
* زنان باردار یا زنانی که میخواهند باردار شوند و زنان شیرده
* افرادی که رژیم غذایی گیاهی دارند
* افرادی که زیاد شیر یا ماهی مصرف نمیکنند
چطور میتوان میزان توصیهشده ید برای بدن را تأمین کرد؟
شیر، تخممرغ و ماهی همگی میتوانند تأمینکننده ید باشند. اگر بهطور مرتب آنها را بخورید، میتوانند میزان ید کافی برای بدن را تأمین کنند.
همچنین با خوردن یک قهوه لاته متوسط، یک کاسه کوچک ماست و یا شامی که در آن ماهی باشد میتوانید میزان مورد نیاز ید بدن خود را تأمین کنید.
اگر قصد باردارشدن دارید، مصرف مولتیویتامینهای مخصوص دوران بارداری میتواند کمک کند نیاز بیشتر بدن خود به ید را تأمین کنید.
اگر رژیم غذایی شما گیاهی است، برای تأمین ید نیاز به مکمل دارید یا باید از شیر گیاهی اضافه کنید که با ید غنیشده و در آن به ازای هر لیتر ۲۵ میکروگرم ید موجود باشد.
با این سطح ید، مصرف ۵۰۰ میلیلیتر در روز (نصف پاکت) میتواند ۹۰ درصد ید موردنیاز روزانه شما را تأمین کند. یعنی با مصرف یک فنجان شیر گیاهی در فرنی روزانه یا بهصورت لاته، میلک شیک پروتئین، اسموتی یا شکلات داغ میتوانید نیاز روزانه خود را تأمین کنید.
آیا باید از مکمل استفاده کرد؟
اگر رژیم غذایی شما گیاهی است، یا اگر باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید، مصرف مکمل میتواند تضمین کند که مقدار اضافه ید مورد نیاز بدن شما تأمین شود. بیشتر مولتیویتامینهای مخصوص بارداری معمولاً بین ۱۴۰ تا ۲۰۰ میکروگرم ید دارند، اما برای اطمینان بیشتر، بهتر است برچسب روی محصول را بررسی کنید.
اگر میخواهید از مکملها استفاده کنید، سعی کنید از مکملهای ساختهشده از جلبک دریایی اجتناب کنید چون این مکملها ممکن است ید بسیار زیادی داشته باشند که میتواند مشکلات خاص خود را ایجاد کند. آنطور که سازمان بهداشت و سلامت بریتانیا میگوید، مصرف تا ۵۰۰ میکروگرم ید احتمالاً صدمهای به بدن نمیزند.
آنچه در این مطلب آمده است جهت تأمین اطلاعات عمومی است و نباید جایگزین توصیه حرفهای توسط پزشک یا متخصص بهداشت شود. اگر نگران سلامتی خود هستید، حتماً با یک پزشک مشورت کنید.
