دلیل پافشاری اسرائیل بر حفظ راهگذر هوایی به ایران در طرح توافق امنیتی با دمشق چیست؟

رادیو فردا: وزارت امور خارجه سوریه اعلام کرد در حال همکاری با ایالات متحده و اردن برای دست یافتن به «تفاهم‌های امنیتی» با اسرائیل است. 

هم‌زمان، وب‌سایت خبری اکسیوس از پیشنهاد اسرائیل به سوریه برای توافق امنیتی جدید بین دو کشور خبر داد.

به نوشته اکسیوس، اسرائیل به سوریه طرحی برای توافق امنیتی تازه ارائه کرده که شامل ایجاد مناطق غیرنظامی و پروازممنوع از جنوب غرب دمشق تا مرز با اسرائیل است.

این طرح که بر پایه مدل توافق صلح اسرائیل و مصر طراحی شده، خواستار محدودیت نیروهای نظامی سوریه و تمدید منطقه حائل در خاک سوریه است، در حالی که اسرائیل به‌جز از پایگاهش در قله جبل‌الشیخ، از دیگر مناطق اشغالی اخیر عقب‌نشینی کند.

یک مقام ارشد اسرائیلی به اکسیوس گفت اسرائیل بر حفظ حضور خود در آن منطقه در هر توافق احتمالی آینده اصرار دارد.

این منبع افزود یکی از اصول محوری پیشنهاد اسرائیل، حفظ یک راهگذر هوایی به ایران از طریق سوریه است که امکان حملات احتمالی آینده اسرائیل به ایران را فراهم می‌کند.

قرار است چهارشنبه در لندن وزیران خارجه سوریه و اسرائیل با میانجی‌گری نماینده آمریکا درباره این پیشنهاد گفت‌وگو کنند. سوریه هنوز پاسخی نداده و روی طرح متقابل کار می‌کند.
رایزنی آمریکا، سوریه و اردن درباره توافق امنیتی جنوب سوریه
وزارت خارجه سوریه سه‌شنبه، ۲۵ شهریور، خبر داد که رایزنی میان واشینگتن و دولت دمشق برای تفاهم‌های امنیتی با اسرائیل در مورد جنوب سوریه که پاسخی به «نگرانی‌های امنیتی مشروع سوریه و اسرائیل» باشد، در جریان است. این بیانیه حاکی است که اردن نیز در این رایزنی‌ها سهیم است.

اسعد شیبانی، وزیر خارجه سوریه، اعلام کرد دولتش نقشه راهی عادلانه و اعتمادآفرین ترسیم کرده است. ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن، گفت سازوکار مشترک سوری-اردنی-آمریکایی تضمین اجرای این طرح خواهد بود. توماس باراک، فرستاده آمریکا، نیز این گام‌ها را «تاریخی» توصیف کرد.

۲۲ تیر امسال درگیری‌های سنگین مسلحانه میان بادیه‌نشیان سنی با جنگجویان طایفه دروزی در استان جنوبی سویدا در سوریه آغاز شد که در چند روز به سرعت گسترش یافت و از یک سو نیروهای دولتی و جنگجویان قبیله‌ای از سایر نقاط سوریه را به سویدا سرازیر کرد و از سوی دیگر، ارتش اسرائیل بر اثر فشار طایفه دروزی ساکن اسرائیل، برای حمایت از دروزی‌های سوریه نیروهای دولتی حکومت احمد الشرع را بمباران کرد.

اسرائیل که با میانجی‌گری آمریکا حملات شدید چندروزه خود به نیروهای دولتی، وزارت دفاع و کاخ ریاست‌جمهوری دمشق را خاتمه داد، از آن به بعد بر لزوم غیرنظامی شدن جنوب سوریه تأکید کرده است.

یک منبع نظامی سوریه سه‌شنبه به خبرگزاری فرانسه گفت نیروهای سوری در دوره اخیر سلاح‌های سنگین خود را از جنوب سوریه خارج کرده‌اند.

این منبع که نامش برده نشد، گفت بیرون بردن تسلیحات سنگین از سویدا، در دو ماه اخیر و پس از خشونت‌های اوایل تابستان، در جریان بوده است.

به گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه در خشونت‌های چند هفته‌ای در سویدا بیش از ۲ هزار نفر کشته شدند که حدود ۸۰۰ نفر آن‌ها دروزی‌های غیرنظامی بودند. این نهاد حقوق بشری گفته است که غیرنظامیان دروزی «به‌طور خودسرانه توسط نیروهای وزارت دفاع و کشور (که به محل اعزام شده بودند) اعدام شدند».

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، سه‌شنبه‌شب ۲۵ شهریور، در یک نشست خبری در اورشلیم، از اقدام کشورش در ورود نظامی به بحران داخلی سویدا برای دفاع از دروزی‌ها، دوباره دفاع کرد.

او گفت دروزی‌های جنوب سوریه در آن بحران در معرض کشتاری سنگین‌تر از حمله گروه افراطی حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر دو سال پیش بودند.

بنیامین نتانیاهو گفت مهاجمان اطفال خانواده‌های دروزی را زنده زنده سوزاندند و مرتکب جنایات دیگر شدند و اسرائیل با دخالت خود «مانع از یک کشتار بزرگ‌تر شد» و تعهد خود به دروزی‌های اسرائیل را بار دیگر ثابت کرد. نخست‌وزیر اسرائیل به توافق امنیتی احتمالی با حکومت سوریه اشاره نکرد.
شروط حکومت سوریه، پیشنهاد مشروح اسرائیل
به گزارش شبکه الجزیره، سوریه اعلام کرده که هرگونه توافق امنیتی بین این کشور با اسرائیل تنها در صورتی ممکن است که اسرائیل به مواضع پیش از آغاز حکومت جدید دمشق در ۸ دسامبر، ۱۸ آذر پارسال برگردد.

گزارش الجزیره در روز چهارشنبه، ۲۶ شهریور، همچنین حاکی است که سوریه بر لزوم پایبندی اسرائیل به توافق آتش‌بسی که در سال ۱۹۷۴ میلادی، یک سال پس از جنگ میان سوریه و شماری از کشورهای عرب با اسرائیل، به‌دست آمده بود، تأکید دارد.

یک منبع رسمی سوری در این زمینه گفته است که حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی، شروط اصلی دمشق در تفاهم‌های امنیتی احتمالی تازه با اسرائیل است.

اسرائیل در چند روز نخست پس از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه پیشروی نیروهای خود در خاک سوریه را آغاز کرد و با تسلط بر جبل الشیخ در بلندی‌های جولان، صدها تن از نیروهایش را در این کوه راهبردی مستقر کرد. این نیروها با تجهیزات نظامی برای استقرار بلندمدت هنوز در جبل الشیخ که تا بر دمشق مشرف است، حضور دارند.

وبسایت آمریکایی اکسیوس ۲۵ شهریور به نقل از «دو منبع آگاه اسرائیلی» نوشت اسرائیل پیشنهاد مشروحی برای توافق امنیتی تازه به سوریه ارائه کرده که از جمله شامل یک نقشه پیشنهادی از جنوب غربی دمشق تا مرز دو کشور است.

اکسیوس گزارش داده که وزیر خارجه سوریه و وزیر راهبردی اسرائیل چهارشنبه ۲۶ شهریور در نشستی در لندن این جزئیات را بررسی می‌کنند.

رسانه‌های اسرائیل و سوریه گزارش داده بودند که وزیر خارجه سوریه و وزیر راهبردی اسرائیل در هفته‌های اخیر دو بار با یکدیگر در پاریس دیدار کردند تا راه‌های کاهش تنش و دستیابی احتمالی به توافق امنیتی بین دو کشور را بررسی کنند.

به نوشته اکسیوس، توافق امنیتی تازه جایگزین توافق ترک نزاع سال ۱۹۷۴ خواهد شد.

این گزارش حاکی است اسرائیل با ارائه «خواسته‌های حداکثری»، از جمله خواهان آن است که جنوب غربی دمشق تا مرز سوریه و اسرائیل به سه منطقه تقسیم شود که بسته به منطقه، نیروها و برخی سلاح‌ها در آن استفاده شود و سوریه در برابر، خواهان خروج اسرائیل از تمامی مناطقی است که در ۹ ماه اخیر اشغال کرده است.

از سوی دیگر، یک مقام اسرائیلی به اکسیوس گفت کشورش «اصرار دارد» در هر توافقی حضور خود در جبل الشیخ را ادامه دهد.

احمد الشرع ماه گذشته در دیدار با سردبیران رسانه‌های عربی وجود مذاکرات برای تضمین خواسته‌های سوریه از اسرائیل را تأیید کرد ولی گفت سخن از ورود سوریه به دایره پیمان‌های صلح ابراهیم نیست و شرایط برای این امر فراهم نیست.

به نوشته اکسیوس، نخست‌وزیر اسرائیل تمایل دارد که در حاشیه نشست پیش روی مجمع عمومی سازمان ملل با احمد الشرع، که او نیز در آمریکا خواهد بود، دیدار کند. اما یک مقام اسرائیلی گفته است که احتمال چنین دیداری زیاد نیست.

بنیامین نتانیاهو سه‌شنبه‌شب گفت دونالد ترامپ او را برای روز هفتم مهر امسال به کاخ سفید دعوت کرده است.

سوریه در طول چند دهه با داشتن پیمان راهبردی نظامی و دفاعی با جمهوری اسلامی ایران، شریک تهران و یکی از مخالفان سرسخت اسرائیل بود.

در صورت توافق حکومت احمد الشرع با اسرائیل، این نخستین بار است که سوریه پس از سال ۱۹۷۴ با اسرائیل به یک پیمان جدید متعهد می‌شود.