سربند یا زهرا و توهین جنسیتی به زنان تماشاگر

ایران وایر، پیام یونسی پور

پیراهن و شال طلایی رنگ بر تن و دور گردن دارد و سربندی با شعار «یا زهرا» بر پیشانی بسته است. دقایقی پیش از شروع بازی است و رو به دوربینی که از کنار زمین صدا و تصویرش را ضبط می‌کند، در مورد دختران هواداری که به ورزشگاه آمده‌اند، جملاتی جنسیت زده و مهوع را به زبان می‌آورد.

این سیاه‌ترین اتفاق روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت بود؛ روزی که «پرسپولیس» و «سپاهان» در «ورزشگاه آزادی» مقابل یک‌دیگر قرار گرفتند.

برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند که ویدیوهایی با عباراتی زننده‌تر از این تماشاگر منتسب به سپاهان در اختیار داشتند اما به دلیل حرمت زنان ایران، حاضر به انتشار آن نشده بودند.

«پیمان بابایی»، مهاجم استقلال که به نوعی بازیکن حریف سنتی پرسپولیس محسوب می‌شود، از نخستین چهره‌هایی بود که نسبت به بی‌احترامی این فرد به تماشاگران زن در تهران واکنش نشان داد و در صفحه اینستاگرامی‌خود نوشت: «اگر آن‌جا ایستادی، به خاطر آن سربندی است که روزی جوان‌های رعنا بستند و برای دفاع از ناموس و وطن رفتند.»

«جلال حسینی»، کاپیتان سابق و مربی کنونی پرسپولیس با کنایه زدن به سربندی که این مرد بسته و با آن به زنان ایران بی‌حرمتی کرده است، نوشت: «اگر آن پیرمرد که همراه سپاهان به تهران آمده بود از سوی باشگاه مواخذه نشود، به معنی هم‌دست بودن با آن‌ها است.»

باشگاه سپاهان اما بدون نشان دادن واکنشی به صحبت‌های هوادار منتسب به خود که گفته می‌شود با بودجه و خودروهای این باشگاه به تهران سفر کرده بود، از باشگاه پرسپولیس شکایت کرد.

قابل انتظار بود که صفحات اجتماعی هواداری منتسب به باشگاه‌های پرطرف‌دار فوتبال ایران یک رفتار جنسیتی و غیراجتماعی از سوی مردی که به ظاهر متدین نیز به نظر می‌رسید را به سوی کری‌خوانی‌های سخیف سوق دهند.

با این وجود، فشار عمومی باعث شد هوادار  منتسب به باشگاه سپاهان ابتدا با انتشار ویدیویی که در ظاهر برای عذرخواهی بابت گفتارش منتشر می‌شد، ورود زنان تماشاگر و پس از آن، جایگاه زنان تماشاگر را نامناسب بداند. پس از آن رسانه‌ها در ایران از بازداشت شدن او توسط نهادهای انتظامی خبر دادند.

آن‌چه میان کری‌های هواداری به چشم می‌خورد، دغدغه برخی مردان و زنان از جامعه هواداری فوتبال ایران بود که می‌پرسیدند: «آیا ممکن است این نیز بهانه‌ای برای بسته شدن دوباره درهای ورزشگاه‌ها به روی زنان شود؟»

چنین اتفاقی اگر در فوتبال اروپا می‌افتاد، چه واکنش‌هایی به همراه داشت؟برخورد استاندارد در جهان با شعارهای جنسیتی چیست؟
سال ۲۰۱۹ میلادی، پس از آن که «رابرت رتکلیف»، برادر «جیم رتکلیف»، میلیاردر مشهور بریتانیایی مالکیت باشگاه «مارسی» فرانسه را برعهده گرفت، برخی از هواداران افراطی این باشگاه در اعتراض به حضور دگرباش‌های جنسی در باشگاه مارسی، در ورزشگاه خانگی این تیم با برافراشتن بنرها و سردادن شعارهایی علیه جامعه «ال‌جی‌بی‌تی» (LGBT)، توجه‌ها را به خود جلب کردند.

داور مسابقه بلافاصله پس از متوجه شدن مفهوم شعارها، بازی را قطع کرد و از کاپیتان‌های دو تیم خواست که در فرصت ۱۰ دقیقه‌ای، از تماشاگران بخواهند بنرها را پایین بیاورند و شعارهای جنسیتی را تمام کنند، در غیر این صورت بازی را مختومه اعلام خواهد کرد.

دقایقی بعد، بنرها پایین آمدند و شعارها قطع شدند.

«آندره ویلا بوآش»، سرمربی وقت مارسی و «پاتریک ویرا»، سرمربی وقت «نیس» در پایان این مسابقه از اقدام داور حمایت کردند و آن را طبیعی‌ترین واکنش یک انسان به توهین‌های غیرانسانی داخل ورزشگاه دانستند.

یک روز بعد فدراسیون فوتبال فرانسه اعلام کرد عاملان این اتفاق به مدت دو سال حق حضور در هیچ یک از ورزشگاه‌های فوتبال اروپا را نخواهند داشت. همچنین در پایان این مدت محرومیت، در صورت تکرار رفتارهای جنسیتی یا شعارهای نژادپرستانه، به صورت مادام‌العمر از حضور در ورزشگاه‌ها محروم خواهند شد.

فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی اما در قبال این رفتار پیرمردی که با سربندی منقش به شعار مذهبی شیعیان به ورزشگاه آمده بود، سکوت کرد. در نهایت نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی این تماشاگر سپاهانی که در شهر اصفهان فروشگاه موبایل دارد را بازداشت کردند.
چرا باید نگران ورود دوباره زنان به ورزشگاه بود؟
سکوت فدراسیون فوتبال، ورود نهادهای انتظامی و امنیتی و کشاندن یک موضوع اجتماعی به کل‌کل‌های هواداری و فحاشی‌های مجازی از سوی دو باشگاه، نگرانی‌هایی قابل درک را برای هواداران دو تیم شکل می‌دهد.

زنان ایرانی پس از اولتیماتوم فدراسیون جهانی فوتبال و فشار بر جمهوری اسلامی، به صورت محدود و گزینشی وارد ورزشگاه‌ها شده و بدترین نقاط ورزشگاه‌ها نیز به آن‌ها تعلق گرفته است.

«مهدی تاج» شهریور ۱۳۹۶ در پاسخ به سوالات خبرنگارانی که از او در مورد چرایی بیرون ماندن زنان از ورزشگاه‌ها پرسیده بودند، گفته بود: «موضوع زنان اولویت و دغدغه ما نیست.»

او اما مجبور شد پس از فوت «سحر خدایاری» که به «دختر آبی» معروف شد و فشارهای فیفا، درهای ورزشگاه را به صورت محدود به روی زنان باز کند. با این حال، چه ائمه جمعه، چه نیروهای تندروی نزدیک به حکومت و چه مقام‌های دولتی از هر فرصتی برای نشان دادن مخالفت خود با حضور زنان در ورزشگاه‌ها استفاده کردند.

مهم‌ترین آن‌ها به تذکر «انسیه خزعلی»، معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده به وزیر ورزش و جوانان در ۲۵ فروردین ۱۴۰۳ برمی‌گردد.

پس از ورود دختر «جیمی جامپ» به زمین بازی تیم‌های «استقلال» و «آلومینیوم» در اراک، انسیه خزعلی با انتشار توییتی مدعی شد «کیومرث هاشمی»، وزیر ورزش و جوانان را بابت این اتفاق بازخواست کرده و خواهان برخورد با عوامل این اتفاق شده است.

پس از این نامه‌‌نگاری، خبرگزاری «تسنیم» به نقل از مقامات هیات فوتبال و استانداری اراک مدعی شد که ورود زنان به ورزشگاه‌های این شهر تا اطلاع ثانوی ممنوع خواهد بود.

حالا مقامات فوتبال اصفهان و باشگاه سپاهان در بیانیه‌هایی بدون قبول تقبیح رفتار یکی از هواداران منتسب به خود، مدعی شده‌اند که آن‌چه این پیرمرد به زبان آورده، واکنشی به رفتارهای زنان تماشاگر حریف بوده است.

برخی کاربران در فضای مجازی این آتش افکندن در بیانیه‌نویسی‌های رسمی را نوعی نشانه برای تلاش به بستن دوباره درهای تمام ورزشگاه‌ها به روی زنان دانسته‌اند.