چگونه کارگر افغان توسط صاحبکاران ترکیه‌ای به قتل رسید و سوزانده شد؟
رأی دهید
توجه: این خبر ممکن است برای برخی آزاردهنده باشد
یک هفته پس از آنکه وزیر محمد نورتانی، مهاجر افغان در یک «معدن غیرقانونی» در استان زونگولداک در شمال ترکیه به قتل رسید و جسد او به آتش کشیده شد، قمرگل ملکی، همسر وزیرمحمد در گفتگو با بی بی سی فارسی جزییات بیشتری از این ماجرا را بیان کرده است.
این کارگر افغان که در یک «معدن غیرقانونی» کار می‌کرد، پنج‌شنبه هفته گذشته ۹ نوامبر، به قتل رسید و یک روز بعد «جسد سوخته» او در پی اطلاع باشندگان محل به پلیس، در کنار جاده‌ای پیدا شد. جسدی که هم پلیس را در بهت فرو برد و نیز خانواده این مهاجر افغان را در «شوک عمیقی» قرار داد.
پلیس ترکیه تا کنون شش نفر را به اتهام دست داشتن در قتل این کارگر افغان بازداشت کرده است. قمرگل ملکی، همسر وزیرمحمد می‌گوید که پلیس به او گفته که «سه نفر از دستگیرشدگان افغان و سه تن دیگر ترک هستند، و تحقیقات از نزدافراد بازداشت شده ادامه دارد.»
اما وزیرمحمد نورتانی چرا و چگونه به قتل رسید؟ آن طوری که قمرگل تعریف می‌کند وزیرمحمد نورتانی ۵۰ سال داشت و سه هفته می‌شد که در «معدن ذغال سنگ» کارش را آغاز کرده بود.
او قبل از این که کارش را در معدن آغاز کند، سر فلکه‌ها، چهارراه‌ها و میادین شهر برای کار می‌رفت و در یکی از همین میادین فردی برای او پیشنهاد کار در معدن را می‌دهد.
قمرگل می‌گوید طبق معمول او پنج‌شنبه هفته قبل، ۹ نوامبر، عازم محل کار می‌شود و هر شب تا ساعت ۱۲ سر کار بود. اعضای خانواده وزیرمحمد قبل از آمدن او می‌خوابیدند و به همین دلیل تا نخستین ساعات بامداد روز جمعه کسی متوجه فقدان او نشد.
قمرگل ملکی، می‌گوید او پس از بیدار شدن متوجه شد که همسرش برنگشته و پس از این که چندین بار با گوشی و محل کار شوهرش تماس گرفت و پاسخی نشنید ماجرای ناپدید شدن او را به پلیس گزارش داد.
مردی چهارشانه با قد بلند که ۵۰ سال دارد و شهروند افغانستان است نخستین مشخصاتی بود که قمرگل برای جستجوی شوهرش در اختیار پلیس قرار داد. او از پاسگاه برنگشته بود که تماسی از پلیس دریافت کرد که از پیدا شدن جسدی خبر می‌داد که با مشخصات او هم‌خوانی داشت.
باورش نمی‌شد که شوهرش کشته شده باشد. ماموران به او فیلمی از جسدی را نشان دادند که قمرگل پس از چند بار دقیق شدن از روی چهره‌اش توانست وزیرمحمد را شناسایی کند.
او گفت: «بدنش تکه تکه شده بود، فقط صورت‌اش نسوخته بود و مشخص بود. بقیه بدن او سوخته بود. روی جسد او بنزین ریخته و آتش زده بودند. از شکم به پایین تنه چیزی نبود و من فقط از روی چهره‌اش شناسایی کردم.»
تا کنون به صورت دقیق چگونگی قتل این مهاجر افغان مشخص نیست و جزییات متفاوتی در این زمینه وجود دارد.
برخی رسانه‌های ترکیه گزارش داده‌اند که به اعتراف یکی از متهمان پرونده، وزیر محمد، معدنچی افغان در اثر ضرب و شتم صاحب کارش جان باخته است. سپس جسد او به جنگل برده شده و «برای پوشش این فعالیت غیرقانونی»، آتش زده شده است.
بر بنیاد این گزارش‌ها، فعالیت حفاری گروهی که این کارگر افغان با آنها کار می‌کرد، غیرقانونی بوده و صاحب معدن برای پوشاندن فعالیت خود، وزیر محمد را به بیمارستان انتقال نداده است.
اما قمرگل همسر وزیرمحمد می‌گوید: «در ابتدا شوهرم با همکارانش درگیری لفظی داشته است و بعد صاحبان کارش او را با شکنجه کشتند و جسد او را در تکه‌ای پوشاندند به جنگل بردند و آتش زدند.»
این منبع در خصوص این که وزیرمحمد قبل از به آتش کشیدن زنده بوده یا نه گفت که نمی‌تواند این موضوع را رد و یا تایید کند و باید منتظر گزارش نهایی پلیس بود. او گفت که در حال حاضر می‌تواند تایید کند که «مالکان معدن جسد وزیر محمد را به آتش کشیده است.»
او گفت که اطلاعاتی که در اختیار سفارت قرار دارد از مجموع شش نفر بازداشت شده در خصوص این پرونده، «سه نفر به گونه مشروط آزاد شده اما سه نفر دیگر که شهروندان ترکیه هستند به جرم خود اعتراف کرده و زندانی شده‌اند.»
این منبع گفت که سفارت افغانستان موضوع قتل این مهاجر افغان را با وزارت کشور و اداره مهاجرت ترکیه شریک ساخته و نهادهای یاد شده اطمینان داده که عدالت را اجرا خواهند کرد.
با این حال مراسم خاکسپاری وزیرمحمد روز شنبه، ۱۱ نوامبر، برگزار شد با حضور خانواده و تعداد اندکی از بستگان. او.
وزیر محمد پدر پنج فرزند و تنها نان‌آور خانواده بود. او و قمرگل که اصالتا اهل ولایت شبرغان در شمال افغانستان هستند،۲۰ سال پیش به ایران رفتند. چهار پسر و یک دختر او همه در ایران متولد و بزرگ شده‌اند. غیر از پسر بزرگتر که ۲۰ سال دارد سایر فرزندان او همه کودک و نوجوان هستند.
تا همین هفت ماه پیش آنها در ایران زندگی می‌کردند. قمرگل و پسر بزرگترش در نزدیکی شهر شیراز در یک فارم گوجه می‌چیدند. همه چیز خوب بود اما در یکی از روزها و هنگام انتقال محموله بار، پسر بزرگ او در یک تصادف نیسان از ناحیه پا به شدت زخمی می‌شود.
پس از این حادثه خانواده به امید زندگی بهتر به شکل قاچاقی راه ترکیه را در پیش می‌گیرند و پس از مشکلاتی زیادی ساکن استان زونگولداک در شمال می‌شوند. او و بچه‌هایش اکنون در خانه اجاره‌ای با چند ماه کرایه عقب‌افتاده زندگی می‌کند.
می‌گوید در ایران پای پسرم و در ترکیه شوهرم را از دست دادم و آینده‌ای که چشم‌اندازی برای آن پیدا نیست: «وزیر محمد با رفتن‌اش همه چیز ما را نیز با خود برد. حالا نه من و نه بچه‌هایم آینده‌ای نداریم. فرزندانم چشم امید شان به من است. به عنوان یک زن چه کار می‌توانم بکنم.»
«معادنی غیرقانونی که جان‌های زیادی می‌گیرند»
کسانی که تجربه کار در معادن غیرقانونی در ترکیه را دارند، می‌گویند قتل وزیرمحمد اولین و آخرین دست از قتل‌های مهاجران افغان نیست و این حفاری‌های غیرقانونی جان‌های زیادی را گرفته است.
یک تن از مهاجران افغان که به صورت کوتاه مدت تجربه کار در «معادن غیرقانونی» را دارد، به بی بی سی گفت مهاجرانی که در کشور ترکیه به صورت رسمی اجازه کار ندارند از کارگران اصلی «معادن غیرقانونی» هستند.
او می‌افزاید: « معادن عمدتاً به شکل سنتی استخراج می‌شوند. ایمنی اصلا رعایت نمی‌شود. شرایط کار بی‌نهایت خطرناک است. اکسیژن کافی وجود ندارد و به همین دلیل خیلی از افراد جان می‌دهند.»
آنچه به گفته او بسیاری از کارگران مهاجر افغان ساکن ترکیه را به کار در این معادن وسوسه می‌کند حقوق نسبتا بالایی است که به آنها داده می‌شود: «مالکان معدن غیرقانونی دو برابر نرخ بازار به کارگران خود معاش می‌دهند به همین دلیل مهاجران در این معادن کار می‌کند. چون این معادن ثبت دولت نیست و مالیات نمی‌پردازند به همین دلیل کسانی که مصدوم و یا کشته شوند گزارش داده نمی‌شود.»
او می‌گوید مهاجران و پناهجویان افغان در ترکیه که به صورت غیرقانونی در این کشور زندگی می‌کنند، برای اینکه پلیس آنها را بازداشت نکند، در مناطق دورافتاده به کار‌های سخت، از جمله کار در معادن ذغال‌سنگ، تن می‌دهند.
بر اساس آمار سفارت افغانستان در ترکیه، ۵۳ هزار شهروند افغانستان در این کشور اقامت قانونی دارند، حدود ۱۴۰ هزار افغان دیگر نیز تحت نظر سازمان ملل در این کشور زندگی می‌کنند.
آماری از مهاجران غیرقانونی افغان ساکن ترکیه در دست نیست اما به گفته سفارت افغانستان در ترکیه تخمین زده می‌شود که حدود ۲۵۰ هزار افغان دیگر در این کشور به صورت غیرقانونی زندگی می‌کنند.
یک هفته پس از آنکه وزیر محمد نورتانی، مهاجر افغان در یک «معدن غیرقانونی» در استان زونگولداک در شمال ترکیه به قتل رسید و جسد او به آتش کشیده شد، قمرگل ملکی، همسر وزیرمحمد در گفتگو با بی بی سی فارسی جزییات بیشتری از این ماجرا را بیان کرده است.
این کارگر افغان که در یک «معدن غیرقانونی» کار می‌کرد، پنج‌شنبه هفته گذشته ۹ نوامبر، به قتل رسید و یک روز بعد «جسد سوخته» او در پی اطلاع باشندگان محل به پلیس، در کنار جاده‌ای پیدا شد. جسدی که هم پلیس را در بهت فرو برد و نیز خانواده این مهاجر افغان را در «شوک عمیقی» قرار داد.
پلیس ترکیه تا کنون شش نفر را به اتهام دست داشتن در قتل این کارگر افغان بازداشت کرده است. قمرگل ملکی، همسر وزیرمحمد می‌گوید که پلیس به او گفته که «سه نفر از دستگیرشدگان افغان و سه تن دیگر ترک هستند، و تحقیقات از نزدافراد بازداشت شده ادامه دارد.»
اما وزیرمحمد نورتانی چرا و چگونه به قتل رسید؟ آن طوری که قمرگل تعریف می‌کند وزیرمحمد نورتانی ۵۰ سال داشت و سه هفته می‌شد که در «معدن ذغال سنگ» کارش را آغاز کرده بود.
او قبل از این که کارش را در معدن آغاز کند، سر فلکه‌ها، چهارراه‌ها و میادین شهر برای کار می‌رفت و در یکی از همین میادین فردی برای او پیشنهاد کار در معدن را می‌دهد.
قمرگل می‌گوید طبق معمول او پنج‌شنبه هفته قبل، ۹ نوامبر، عازم محل کار می‌شود و هر شب تا ساعت ۱۲ سر کار بود. اعضای خانواده وزیرمحمد قبل از آمدن او می‌خوابیدند و به همین دلیل تا نخستین ساعات بامداد روز جمعه کسی متوجه فقدان او نشد.
قمرگل ملکی، می‌گوید او پس از بیدار شدن متوجه شد که همسرش برنگشته و پس از این که چندین بار با گوشی و محل کار شوهرش تماس گرفت و پاسخی نشنید ماجرای ناپدید شدن او را به پلیس گزارش داد.
مردی چهارشانه با قد بلند که ۵۰ سال دارد و شهروند افغانستان است نخستین مشخصاتی بود که قمرگل برای جستجوی شوهرش در اختیار پلیس قرار داد. او از پاسگاه برنگشته بود که تماسی از پلیس دریافت کرد که از پیدا شدن جسدی خبر می‌داد که با مشخصات او هم‌خوانی داشت.
باورش نمی‌شد که شوهرش کشته شده باشد. ماموران به او فیلمی از جسدی را نشان دادند که قمرگل پس از چند بار دقیق شدن از روی چهره‌اش توانست وزیرمحمد را شناسایی کند.
او گفت: «بدنش تکه تکه شده بود، فقط صورت‌اش نسوخته بود و مشخص بود. بقیه بدن او سوخته بود. روی جسد او بنزین ریخته و آتش زده بودند. از شکم به پایین تنه چیزی نبود و من فقط از روی چهره‌اش شناسایی کردم.»
تا کنون به صورت دقیق چگونگی قتل این مهاجر افغان مشخص نیست و جزییات متفاوتی در این زمینه وجود دارد.
برخی رسانه‌های ترکیه گزارش داده‌اند که به اعتراف یکی از متهمان پرونده، وزیر محمد، معدنچی افغان در اثر ضرب و شتم صاحب کارش جان باخته است. سپس جسد او به جنگل برده شده و «برای پوشش این فعالیت غیرقانونی»، آتش زده شده است.
بر بنیاد این گزارش‌ها، فعالیت حفاری گروهی که این کارگر افغان با آنها کار می‌کرد، غیرقانونی بوده و صاحب معدن برای پوشاندن فعالیت خود، وزیر محمد را به بیمارستان انتقال نداده است.
اما قمرگل همسر وزیرمحمد می‌گوید: «در ابتدا شوهرم با همکارانش درگیری لفظی داشته است و بعد صاحبان کارش او را با شکنجه کشتند و جسد او را در تکه‌ای پوشاندند به جنگل بردند و آتش زدند.»
این منبع در خصوص این که وزیرمحمد قبل از به آتش کشیدن زنده بوده یا نه گفت که نمی‌تواند این موضوع را رد و یا تایید کند و باید منتظر گزارش نهایی پلیس بود. او گفت که در حال حاضر می‌تواند تایید کند که «مالکان معدن جسد وزیر محمد را به آتش کشیده است.»
او گفت که اطلاعاتی که در اختیار سفارت قرار دارد از مجموع شش نفر بازداشت شده در خصوص این پرونده، «سه نفر به گونه مشروط آزاد شده اما سه نفر دیگر که شهروندان ترکیه هستند به جرم خود اعتراف کرده و زندانی شده‌اند.»
این منبع گفت که سفارت افغانستان موضوع قتل این مهاجر افغان را با وزارت کشور و اداره مهاجرت ترکیه شریک ساخته و نهادهای یاد شده اطمینان داده که عدالت را اجرا خواهند کرد.
با این حال مراسم خاکسپاری وزیرمحمد روز شنبه، ۱۱ نوامبر، برگزار شد با حضور خانواده و تعداد اندکی از بستگان. او.
وزیر محمد پدر پنج فرزند و تنها نان‌آور خانواده بود. او و قمرگل که اصالتا اهل ولایت شبرغان در شمال افغانستان هستند،۲۰ سال پیش به ایران رفتند. چهار پسر و یک دختر او همه در ایران متولد و بزرگ شده‌اند. غیر از پسر بزرگتر که ۲۰ سال دارد سایر فرزندان او همه کودک و نوجوان هستند.
تا همین هفت ماه پیش آنها در ایران زندگی می‌کردند. قمرگل و پسر بزرگترش در نزدیکی شهر شیراز در یک فارم گوجه می‌چیدند. همه چیز خوب بود اما در یکی از روزها و هنگام انتقال محموله بار، پسر بزرگ او در یک تصادف نیسان از ناحیه پا به شدت زخمی می‌شود.
پس از این حادثه خانواده به امید زندگی بهتر به شکل قاچاقی راه ترکیه را در پیش می‌گیرند و پس از مشکلاتی زیادی ساکن استان زونگولداک در شمال می‌شوند. او و بچه‌هایش اکنون در خانه اجاره‌ای با چند ماه کرایه عقب‌افتاده زندگی می‌کند.
می‌گوید در ایران پای پسرم و در ترکیه شوهرم را از دست دادم و آینده‌ای که چشم‌اندازی برای آن پیدا نیست: «وزیر محمد با رفتن‌اش همه چیز ما را نیز با خود برد. حالا نه من و نه بچه‌هایم آینده‌ای نداریم. فرزندانم چشم امید شان به من است. به عنوان یک زن چه کار می‌توانم بکنم.»
«معادنی غیرقانونی که جان‌های زیادی می‌گیرند»
کسانی که تجربه کار در معادن غیرقانونی در ترکیه را دارند، می‌گویند قتل وزیرمحمد اولین و آخرین دست از قتل‌های مهاجران افغان نیست و این حفاری‌های غیرقانونی جان‌های زیادی را گرفته است.
یک تن از مهاجران افغان که به صورت کوتاه مدت تجربه کار در «معادن غیرقانونی» را دارد، به بی بی سی گفت مهاجرانی که در کشور ترکیه به صورت رسمی اجازه کار ندارند از کارگران اصلی «معادن غیرقانونی» هستند.
او می‌افزاید: « معادن عمدتاً به شکل سنتی استخراج می‌شوند. ایمنی اصلا رعایت نمی‌شود. شرایط کار بی‌نهایت خطرناک است. اکسیژن کافی وجود ندارد و به همین دلیل خیلی از افراد جان می‌دهند.»
آنچه به گفته او بسیاری از کارگران مهاجر افغان ساکن ترکیه را به کار در این معادن وسوسه می‌کند حقوق نسبتا بالایی است که به آنها داده می‌شود: «مالکان معدن غیرقانونی دو برابر نرخ بازار به کارگران خود معاش می‌دهند به همین دلیل مهاجران در این معادن کار می‌کند. چون این معادن ثبت دولت نیست و مالیات نمی‌پردازند به همین دلیل کسانی که مصدوم و یا کشته شوند گزارش داده نمی‌شود.»
او می‌گوید مهاجران و پناهجویان افغان در ترکیه که به صورت غیرقانونی در این کشور زندگی می‌کنند، برای اینکه پلیس آنها را بازداشت نکند، در مناطق دورافتاده به کار‌های سخت، از جمله کار در معادن ذغال‌سنگ، تن می‌دهند.
بر اساس آمار سفارت افغانستان در ترکیه، ۵۳ هزار شهروند افغانستان در این کشور اقامت قانونی دارند، حدود ۱۴۰ هزار افغان دیگر نیز تحت نظر سازمان ملل در این کشور زندگی می‌کنند.
آماری از مهاجران غیرقانونی افغان ساکن ترکیه در دست نیست اما به گفته سفارت افغانستان در ترکیه تخمین زده می‌شود که حدود ۲۵۰ هزار افغان دیگر در این کشور به صورت غیرقانونی زندگی می‌کنند.
