چرا فیلم‌های جن‌گیری دوباره محبوب شده‌اند؟

فیلم‌های جن‌گیری هیچ وقت از رونق نیفتاده‌اند، اما طی سالیان اخیر فیلم‌هایی با روایت‌های جن‌زدگی که طی آنها ارواح خبیثه شخصیت‌های داستان را به تسخیر خود درمی‌آورند و آنها را به کارهای بد و بعضا خطرناک مجبور می‌کنند محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند.

این روند با فیلم «جن‌گیر» ساخته ویلیام فریدکین آغاز شد، که در دسامبر امسال 50 ساله می‌شود. این فیلم که اکنون به یکی از شاهکارهای کلاسیک تاریخ سینما تبدیل شده است، داستان دختری نوجوان را روایت می‌کند مورد تعرض یک روح خبیث باستانی قرار می‌گیرد، و یک کشیش کاتولیک ساختارشکن به نجاتش می‌آید.

هنگامی که جن‌گیر در سال 1973 در ایالات متحده اکران شد، فراتر از سینما، به یک پدیده فرهنگی بزرگ تبدیل شد. منتقدان می‌گویند شاید دلیل پدیده شدن این فیلم در آن زمان این بود که جامعه‌ زمان اکران آن نزدیکی‌های زیادی با آن احساس می‌کرد. ایمان مذهبی کاهش شدیدی یافته بود، و به دلیل رسوایی‌های سیاسی مانند «واترگیت» اعتماد عمومی به دولت به پایین‌ترین حد ممکن رسیده بود.

علاوه بر این، با ظهور جنبش هیپی‌ها در دهه 60 و اوایل دهه 70، یک شکاف فرهنگی عظیم میان نسل‌ها به وجود آمده بود که باعث می‌شد نسل‌های قدیمی‌تر نسل‌های جدیدتر را درک نکنند. بنابراین، داستان یک دختر نوجوان که به تسخیر روحی خبیث درمی‌آید و کارهای بدی می‌کند، برای بسیاری از مخاطبان مسن‌تر وضعیت فرزندان خودشان را تداعی می‌کرد.

اکران فیلم جن‌گیر منجر به افزایش گزارش‌ها درباره جن‌زدگی در بین مردم شد. کمپانی وارنر که تهیه‌کننده فیلم بود، هوشمندانه از این گزارش‌ها برای تبلیغ فیلم خود استفاده کرد. موفقیت جن‌گیر در میان‌مدت باعث شد پدیده‌ای فرهنگی تحت عنوان «وحشت از شیطان‌پرستی» در جامعه آمریکا شکل بگیرد، که در دهه 80 به اتهامات فراوانی علیه این و آن منجر شد.

منتقدان می‌گویند اگر فیلم‌های جن‌زدگی و روایات تسخیر افراد توسط ارواح خبیثه دوباره رونق گرفته‌اند، شاید دلیلش این باشد که جهان مثل دهه 70 سده پیش در وضعیتی قرار گرفته است که نظام‌های ایدئولوژیک و اخلاقی سنتی در حال فروپاشی هستند و نظام‌های جدیدی به جای آنها سر بر می‌آورند.