آلزایمر و زوال عقل چه فرقی دارند؟

بیماری آلزایمر به آسیب دیدن سلول‌های عصبی انتقال‌دهنده پیام‌های حیاتی از مغز منجر می‌شودایندیپندنت فارسی: ثابت شده داروی جدیدی شروع بیماری تباهی مغز را کند می‌کند و محققان کشف آن را «دوران‌ساز» نامیده‌اند.

پس از آنکه ثابت شد یک درمان پادتنی به نام لیکانمب (lecanamab) طی آزمایش‌های بالینی شروع بیماری آلزایمر را کند کرده، محققان از آنچه به اعتقاد آنان نقطه عطف تاریخی در مبارزه با این بیماری تباه‌کننده مغز خواهد بود، استقبال کردند.

این پیشرفت بزرگ پس از دهه‌ها تلاش ناموفق در یافتن راهی برای متوقف‌ کردن پیشرفت این بیماری رخ داد و موجب شد متخصصان امیدوار شوند که این کشف سرانجام می‌تواند راه را برای یافتن درمان‌هایی که بتوانند در نهایت به معالجه این بیماری منجر شوند، هموار کند.

لیکانمب که هر دو هفته به صورت قطره داخل وریدی تزریق می‌شود، با حذف نوعی پروتئین سمی موسوم به آمیلوید، پروتئینی که با تجمع در مغز مبتلایان به آلزایمر به سلول‌ها آسیب می‌زند و به از دست رفتن حافظه و بروز مشکلات ارتباطی ناشی از زوال عقل منجر می‌شود، عمل می‌کند.

این یافته‌ها که محققان مشتاقانه منتظرش بودند، حاصل آزمایش یک هزار و ۸۰۰ فرد ۵۰ تا ۹۰ ساله مبتلا به مراحل اولیه آلزایمر است که نخستین بار در نشریه پزشکی نیو انگلند (New England Journal of Medicine) منتشر شد. طبق این یافته‌ها، این دارو طی دوره‌ای ۱۸ ماهه، روند افت حافظه را به میزان ۲۷ درصد کند کرد.

برای کسانی که تفاوت آلزایمر و زوال عقل را نمی‌دانند، لازم به ذکر است که بیماری آلزایمر به آسیب دیدن سلول‌های عصبی انتقال‌دهنده پیام‌های حیاتی از مغز منجر می‌شود؛ اما زوال عقل به بیماری خاصی اشاره ندارد، بلکه اصطلاحی است که برای خلاصه کردن مجموع علائمی که در اثر این گونه بیماری‌های شناختی ایجاد می‌شوند، به کار می‌رود.

زوال عقل مخصوصا در افراد مسن‌تر رواج دارد و از هر ۱۴ فرد بالای ۶۵ سال، یک نفر و از هر شش فرد بالای ۸۰ سال، یک نفر به این عارضه مبتلا است؛ در حالی که از نظر آماری، احتمال ابتلای زنان بیشتر از مردان است.

آلزایمر شایع‌ترین دلیل زوال عقل و علت اصلی مرگ‌ومیر در بریتانیا است و طبق برآوردها، برای اقتصاد بریتانیا سالانه حدود ۲۵ میلیارد پوند هزینه دارد؛ رقمی که طبق پیش‌بینی‌ها، تا سال ۲۰۵۰ تقریبا دو برابر می‌شود.

بناد بر اعلام سازمان ملی خدمات سلامت بریتانیا (ان‌اچ‌اس)، علت دقیق آلزایمر هنوز مشخص نیست اما گمان می‌رود شماری از عوامل از جمله بالا رفتن سن، سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری، درمان نکردن افسردگی و عوامل سبک زندگی مرتبط با بیماری‌های قلبی‌عروقی به توسعه آن دامن بزنند.

پرهیز از دخانیات و مشروب، حفظ یک رژیم غذایی متعادل و تناسب اندام همگی از جمله اقدام‌های توصیه‌شده برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری‌اند.

طبق هشدار این سازمان خدمات بهداشتی، نخستین نشانه آلزایمر معمولا بروز مشکلات جزئی حافظه‌ است و با تشدید بیماری، این نشانه‌ها بروز می‌کنند:

- سردرگمی، سرگردانی و گم شدن در مکان‌های آشنا
- مشکل پیدا کردن در برنامه‌ریزی یا تصمیم‌گیری
- مشکلات گفتاری و زبانی
- مشکل در حرکت کردن بدون کمک یا انجام کارهای مراقبت از خود
- تغییرات شخصیتی مثل پرخاشگری، پرتوقع شدن و بدگمانی به دیگران
- دچار توهمات شدن (دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارند) و پذیرفتن خیالات باطل (باور کردن چیزهایی که آشکارا عاری از حقیقت‌اند)
- پایین آمدن روحیه یا اضطراب

در حال حاضر هیچ درمانی برای آلزایمر وجود ندارد اما داروهایی وجود دارند که برخی از علائم آن را برطرف می‌کنند و اخبار درباره لیکانمب بی‌شک پیشرفتی بسیار مثبت برای مبتلایان است.

مجموع علائم بالا را می‌توان نشانه‌های زوال عقل به شمار آورد اما از آنجا که با افت جسمانی طبیعی ناشی از عوارض کهنسالی همراه‌اند، می‌تواند تشخیص این بیماری را دشوار کند.

یک مطالعه‌ که ماه مه امسال منتشر شد، نشان داد بیماری یک نفر از هر چهار مبتلا به زوال عقل در نهایت دست‌کم دو سال پس از ابتلا تشخیص داده می‌شود.

اطلاعات بیشتر هم در وب‌سایت‌های انجمن آلزایمر و سازمان ملی خدمات سلامت آمده است.