ماسک، فاصله‌گذاری، دست شستن؛ همچنان موثرترین راه‌های پیشگیری از کرونا
رأی دهید
در حالی که اواخر تابستان بسیاری از کشورها مقررات و محدودیت‌های کرونایی را کم کرده یا حتی در بعضی جاها به کلی آن را برداشته بودند، از جمله در بریتانیا با جشن "روز آزادی"، با شروع فصل پاییز آمار ابتلا به کرونا دوباره بالا رفت. این در حالی است که واکسیناسیون در کشورهای اروپایی و آمریکایی و بسیاری دیگر از کشورها به سرعت در حال انجام است.
حالا بسیاری می‌پرسند دیگر علاوه بر واکسیناسیون چه کاری باید انجام داد تا جلوی این موج گرفته شود؟ یک اَبَرتحقیق نشان داده که رعایت سه قاعده شستن دست، فاصله‌گذاری اجتماعی و زدن ماسک همچنان بهترین و موثرترین راه پیشگیری از ابتلا به کووید ۱۹ است.
این البته یک نتیجه‌گیری جدید نیست اما اَبَرتحقیق پژوهشگران دانشگاه موناش در ملبورن استرالیا و مرکز سلامتی جهانی در ایدنبورگ بریتانیا یک بار دیگر بر آن صحه گذاشته است.
پژوهشگران این دو نهاد علمی ۳۶ هزار و ۷۲۹ تحقیق را که در رابطه با مقررات عمومی بهداشتی در ارتباط با کووید ۱۹ بوده بررسی کرده و از میان آنها ۷۲۲ پژوهش را که ارتباط مستقیم با این موضوع داشته برگزیده‌اند.
سه تحقیق از میان این ۷۲۲ پژوهش که مجموعا در آنها ۱۰ هزار و ۳۴۵ نفر مشارکت داشته و ۲۹۲ نفرشان به ویروس سارس-کوو۲ آلوده بوده‌اند، نشان داده که شستن دست‌ها حدود ۵۳ درصد از خطر آلودگی به ویروس سارس-کوو۲ را می‌کاهد.
شش تحقیق دیگر با مجموع مشارکت‌کننده ۳۸۹ هزار و ۲۲۸ نفر که ۲۶۲۷ نفرشان مبتلا به کرونا بوده‌اند، محرز کرده که استفاده از ماسک تا ۵۳ درصد جلوی سرایت کرونا را می‌گیرد.
پس از آن این محققان داده‌های ۲۰۰ کشور مختلف را که در آنها اجبار استفاده از ماسک متفاوت بوده، بررسی کرده‌اند. این بررسی نشان داده که مرگ و میر در اثر کووید ۱۹ در کشورهایی که ماسک زدن در آنها اجباری است، ۴۵.۷ درصد کمتر از کشورهایی است که ماسک در آنها اجباری نیست.
نگاهی مجزا به ایالات متحده نشان می‌دهد که دراین کشور، خطر سرایت کرونا در ایالت‌هایی که زدن ماسک در آنها اجباری است ۲۹ درصد کمتر از سایر ایالت‌هاست. علت تفاوت میان آمریکا و سایر کشورها در این شاخص، احتمالا به این برمی‌گردد که در آمریکا تعداد کسانی که از وسایل نقلیه عمومی استفاده می‌کنند کمتر ازسایر کشورهاست.
تحقیقات مقایسه‌ای دیگری که میان آمریکا و هنگ‌کنگ انجام شده این موضوع را تایید می‌کند.
در هر حال نتیجه ثابت است: استفاده از ماسک مفید و کاراست.
اولریش پوشل، شیمیدان و مدیر موسسه شیمی ماکس پلانک در مونیخ به دویچه‌وله می‌گوید استفاده از ماسک FFP بسیار موثرتر است. او می‌گوید ماسک‌های FFP2 می‌توانند انتشار ذرات تنفسی فرد استفاده کننده و نیز جذب هوای تنفسی از دیگران را تا ۹۵ درصد و ماسک‌های FFP3 تا ۹۹ درصد کاهش دهند.
این شیمیدان ادامه می‌دهد: «این بدان معناست که ماسک‌های FFP2 می‌توانند خطر سرایت بیماری برای فرد استفاده کننده را تا یک بیستم و ماسک‌های FFP3 تا یک صدم کاهش دهند.»
به گفته پوشل، وقتی همه ماسک بزنند، تاثیر حفاظتی ماسک چند برابر می‌شود و در نتیجه خطر سرایت با ماسک FFP2 به یک چهارصدم و با ماسک FFP3 به یک هزارم کاهش پیدا می‌کند.
دلیل اینکه این تاثیر تئوریک و علمی زدن ماسک در تحقیقات پژوهشگران استرالیایی نیامده بیش از هرچیز به این موضوع برمی‌گردد که همه کشورهایی که دراین پژوهش بررسی شده‌اند، استاندارد استفاده از ماسک FFP نداشته‌اند.
دلیل دوم نیز این است که محافظت از طریق ماسک زمانی صددرصد خواهد بود که ماسک درست استفاده شود. مدیر موسسه شیمی ماکس پلانک در این باره می‌گوید: «ماسک تنها زمانی موثر است که واقعا خوب و محکم بر روی صورت قرار بگیرد. به خصوص بهتراست که در قسمت بینی گیره‌ای برای محکم‌تر شدن و نیز لایه لاستیکی داشته باشد.»
با این حال او تاکید می‌کند که اگر کسی به ماسک‌های با کیفیت بالا دسترسی ندارد، باز هم "زدن هر نوع ماسکی از نزدن آن بهتر است".
قاعده سوم، فاصله‌گذاری اجتماعی است که می‌تواند تاثیر زیادی بر میزان سرایت بیماری کووید ۱۹ داشته باشد. پژوهشگران این تحقیق می‌گویند رادیکال‌ترین نوع فاصله‌گذاری اجتماعی، قرنطینه کردن و تعطیلی سیستماتیک است که تمام جامعه را در بر بگیرد.
این روش به عنوان "استراتژی کووید-صفر" نامگذاری شده چرا که هدف آن این است که موارد جدید کووید ۱۹ دیگر پیش نیاید و ابتلا به صفر برسد. این روش اما کل سیستم اقتصادی، اجتماعی و سرگرمی را متوقف می‌کند.
تنها چهار کشور این روش را به کار بردند. اول چین که رژیم دیکتاتوری‌اش اهمیتی به آزادی‌های فردی و حقوق خصوصی افراد نمی‌دهد. این کشور با سیستم کنترل بسیار کارآمد و در ابعاد کوچک که راه فراری برای آن نبود، تا واحدهای مسکونی پیش رفت.
شبیه این مدل در کره شمالی نیز به کار گرفته شده اما به دلیل نبود اطلاعات و آمار دقیق از این کشور، محققان آن را در تحقیقات خود دخیل نکردند.
در کنار چین اما سه کشور دموکراتیک هم با موفقیت از "استراتژی کووید-صفر" استفاده کردند: استرالیا، نیوزیلند و سنگاپور. این سه کشور که هرسه از نظر جغرافیایی جزیره هستند، توانستند از همان ابتدای پاندمی مرزهایشان را به سرعت و به طور موثر ببندند. پس از بستن مرزها هم دولت‌های این سه کشور توانستند از پس مخارج بالایی که فشار بر شهروندان، جامعه و اقتصاد به طور موقت به بار آورده بود، برآیند.
پژوهشگران این مدل را برای بسیاری از کشورها پیشنهاد نمی‌کنند. چرا که از یک طرف پاندمی مدتهاست که در سراسر دنیا گسترده شده و هدف به صفر رساندن موارد ابتلا دیگر قابل دسترسی نیست و از سوی دیگر اقتصاد، یک توقف دیگر را نمی‌تواند تحمل کند.
در نتیجه فاصله‌گذاری موثر باید طور دیگری انجام شود: از طریق دورکاری یا فاصله‌گذاری فیزیکی در مراکز عمومی و مراکز خرید. اینها اقداماتی هستند که اجرایی کردنشان نسبتا آسان است و هزینه زیادی هم ندارند.
