چای بنوشیم یا قهوه ؟ کدامیک سالم تر است؟

مردم برخی کشورها چای دوست هستند و برخی قهوه نوشیدنی مورد علاقه آنهاست.

مردم بریتانیا عاشق چای هستند. آنها روزی ۱۶۵ میلیون فنجان چای می‌نوشند. در رتبه بعدی قهوه قرار دارد که روزانه ۹۵ میلیون فنجان نوشیده می‌شود.


گاهی ما به خیال اینکه یکی از آنها سالم‌تر است، ما را هوشیار‌تر می‌کند، به ما آرامش می‌‌بخشد یا عوارض جانبی کمتری دارد، یکی را بر دیگری ترجیح می‌دهیم. آیا جز ترجیح شخصی دلیل دیگری هم برای انتخاب و ترجیح چای یا قهوه وجود دارد؟
بیدار شو! بیدار شو!
مقدار کافئین موجود در چای و قهوه یکسان نیست و بسته به غلظت و نوع و روش تهیه آن فرق می‌کند، اما قهوه در هر حال نسبت به چای کافئین بیشتری دارد. فقط با این پیش‌فرض که کافئین باعث هوشیاری بیشتر است قهوه برای بیدار‌ و هوشیار کردن ما رتبه اول را به دست آورده است اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ماجرا به این سادگی هم نیست.

مقدار کم تا متوسط کافئین (۴۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم) موجود در یک فنجان قهوه بنا بر پژوهش‌ها باعث افزایش هوشیاری، توجه و سرعت واکنش می‌شود اما تأثیر چندانی بر حافظه، قدرت تشخیص و تصمیم‌گیری ندارد.

شواهدی وجود دارد که اثر کافئین موجود در یک فنجان چای اگر به طور مداوم بنوشید با آمینو‌اسید موجود در آن به نام تیانین تقویت می‌شود. پژوهش نشان می‌دهد که "تیامین در واکنش با کافئین باعث بهبود فرآیند توجه و توانایی تمرکز و پرهیز از حواس‌پرتی‌ها می‌شود". پس شاید حق دارید که فکر می‌کنید چای اثر بهتری بر هوشیاری شما دارد.

این هوشیاری بالا به چه قیمتی به دست می‌آید؟ به نظر مت واکر، پژوهشگر خواب، پس از ۵ یا ۶ ساعت، حدود نیمی از کافئینی که نوشیده‌اید هنوز در بدن شماست و پس از ۱۰ تا ۱۲ ساعت، یک‌چهارم از آن هنوز در بدن ما وجود دارد. پس ممکن است مشکلاتی در به خواب رفتن و خوابیدن پیدا کنید. واکر می‌گوید: "من شنیده‌ام کسانی همراه با شام خود قهوه اسپرسو می‌نوشند و خیلی هم خوب می‌خوابند. کافئین باعث کاهش میزان خواب عمیق نیرو‌بخش می‌شود و در نتیجه صبح روز بعد بیدار می‌شوید و احساس می‌کنید سرحال نیستید".

پژوهشی نشان داده است "تمام روز چای نوشیدن همان اثر هوشیار‌کننده قهوه را دارد اما با میزان کافئین کمتر و باعث اختلال خواب هم نمی‌شود". در هر صورت، توصیه می‌شود که تا مدتی قبل از خواب مقدار نوشیدنی‌های کافئین‌دار خود را محدود کنید (به‌ویژه نوشیدنی‌هایی که محرک‌‌ها یا انگیزنده‌های قوی‌تری دارند).
یک‌ فنجان چای آرام‌بخش
برای رسیدن به شادمانی و آرامش بعضی افراد نوشیدنی‌های گرم می‌نوشند.

آندرو استپتو، استاد دپارتمان اپیدمیولوژی و بهداشت عمومی کالج دانشگاهی لندن (یو‌سی‌ال) می‌گوید:"در پژوهشی دریافتند نوشیدن چای سیاه باعث بهبود سریع عوارض فشار‌های زندگی روزمره می‌شود اما هنوز نمی‌دانیم کدام اجزای چای چنین تأثیری بر بهبود حال و آرامش دارند".

هم‌چنین روشن شده است که چای سبز کم‌کافئین هم در بعضی افراد باعث کاهش استرس می‌شود. پژوهشگران آن را ناشی از همان آمینو‌اسید تیانین که پیش‌تر نام بردیم، می‌دانند و دریافتند که باعث کاهش استرس و نگرانی شدید می‌شود. تیانین با غلظت کمتری در چای سیاه هم موجود است.

پژوهش‌های کمتری در زمینه تأثیر قهوه بر استرس انجام شده است اما پژوهشگران دریافتند مقدار متوسط به بالای کافئین باعث بروز اضطراب می‌شود.

سیستم خدمات بهداشت ملی بریتانیا (ان اچ اس) توصیه می‌کند:"نوشیدن بیش از اندازه کافئین باعث اضطراب بیش از حد می‌شود" پس اگر می‌خواهید آرامش پیدا کنید بهتر است سراغ نوشیدنی‌های بدون کافئین بروید.
چه اثری بر رنگ دندان‌های ما دارند؟
شواهد نشان می‌دهد که چای رنگ دندان‌های سفیدشده را بیش از قهوه تغییر می‌دهد و هر دو نوشیدنی باعث ایجاد لکه‌هایی بر دندان‌ها می‌شوند. آنا میدلتون، بهداشت‌کار دهان و دندان، این مراحل را برای کاهش چنین اثری توصیه می‌کند:
 
  •     به چای یا قهوه، شیر یا جانشین غیر‌لبنی شیر اضافه کنید.
 
  •     بعد از نوشیدن چای یا قهوه دهان خود را با آب یا دهان‌شویه دارای فلوراید بشویید.
 
  •     هنگام نوشیدن چای و قهوه سرد از نی استفاده کنید.
 
  •     از مسواک برقی استفاده کنید: تعداد بیشتر ضربات مسواک در دقیقه به معنای برطرف کردن مؤثرتر پلاک‌های ‌دندان است.
 
  •     با برس‌های مخصوص بین دندان‌ها را تمیز کنید و برای پیشگیری از تشکیل پلاک از نخ دندان استفاده کنید.
 
  •     از آدامس‌ها و آبنبات‌های بدون شکر استفاده کنید تا بزاق به نقش حفاظتی خود بهتر عمل کند. بزاق نوعی بافر طبیعی (ماده‌ای که از تغییرات زیاد PH جلوگیری می‌‌کند) در دهان است. برای حفاظت بهتر در برابر پوسیدگی دندان‌ها از محصولات دارای گزیلیتول استفاده کنید.
 
  •     برای جرم‌گیری و پاکسازی تخصصی دندان‌ها به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
کدام برای سلامتی ما بهتر است؟
به نظر سیستم خدمات بهداشت ملی بریتانیا (ان‌اچ‌اس) در رژیم متعادل غذایی نوشیدن چای و قهوه هیچ اشکالی ندارد. هر چند بعضی تحقیقات نشان داده است که نوشیدنی‌های دارای کافئین باعث تولید سریع ادرار و در نتیجه کمبود آب بدن می‌شوند.

سوفی مدلین، کارشناس تغذیه می‌گوید:"چای و قهوه هر دو دارای پلی‌فنل هستند که ترکیبی گیاهی است و برای تندرستی ما مفید است". قهوه دارای پلی‌فنل بیشتری نسبت به چای است و بنا بر پژوهشی آنها گونه یکسانی از پلی‌فنل ندارند. هر دو نوشیدنی فوایدی برای سلامتی ما دارند از جمله کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، اما بنا بر اعلام سیستم خدمات بهداشت ملی بریتانیا (ان‌اچ‌اس) نوشیدن بیش از چهار فنجان قهوه در روز باعث افزایش فشار خون می‌شود.

بعضی افراد به کافئین حساسیت دارند و دچار عوارض جانبی مانند مشکلات گوارشی، اضطراب و اختلالات خواب می‌شوند که بهتر است به‌جای قهوه چای بنوشند یا از نوشیدنی‌های بدون‌کافئین استفاده کنند.

اگر می‌خواهید مصرف کافئین را ترک کنید، بهتر است این کار را به تدریج انجام دهید تا دچار عوارض آن نشوید. شدت این عوارض بستگی به میزان کافئین مصرفی دارد. گمان بر این است که در هنگام ترک کافئین، قهوه‌‌نوش‌ها به دلیل میزان بالاتر کافئین نسبت به چای‌نوش‌ها عوارض سخت‌تری تجربه کنند ولی این عوارض بستگی به مقدار نوشیدن دارد.

بنا به گفته سیستم خدمات بهداشت ملی بریتانیا (ان‌اچ‌اس) زنان باردار بهتر است مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار را محدود کنند. مصرف کافئین برای نوپایان و کودکان مناسب نیست.
رأی دهید
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.