وقتی پرواز به مریخ کار روزانه‌ات باشد

هدایت مأموریت‌های فضایی به سیاره مریخ شغلی است که احتمالا خیلی‎ها آرزویش را دارند. اما هر روز که موشک و فضاپیما به هوا پرتاب نمی‌شود؛ پس مهندسان هوافضای ناسا بقیه روزها به چه کاری مشغولند؟
 
دکتر فرح علیبی ( Farah Alibay) در آزمایشگاه پیش‌رانش جت (چی پی ال) روی مأموریت "اینسایت" (Insight) کار می‎کند، فضاپیمایی که ماه می ۲۰۱۸ به فضا پرتاب شده است.
 
این فضاپیما قرار است ماه نوامبر روی مریخ فرود بیاید و اطلاعاتی در مورد دمای غشای داخلی این سیاره و لرزه‌های آن که با نام "مریخ‌لرزه‌" شناخته می‌شوند را ثبت کند. هدف از این مأموریت آشنایی بیشتر با نحوه شکل‌گیری نزدیک‌ترین سیار به زمین است.
 
فضاپیمای اینسایت حالا در میانه مسیر خود به سمت مریخ قرار دارد و طول روزهایش بیشتر به طول یک روز در این سیاره نزدیک است تا زمین. یک کادر به شدت متعهد وظیفه هدایت این مأموریت را برعهده دارند و سفر طولانی فضاپیمای اینسایت را لحظه به لحظه کنترل می‎کنند. دکتر علیبی یکی از این متخصصان است. او به بی‌بی‌سی گفته یک روز کاری خود را چطور می‎گذراند.
"عنوان رسمی شغل من مهندس سیستم‌های بار مفید است" در یک روز کاری چه کارهایی انجام می‌دهی؟
 تا حدی عجیب است که ما در راه مریخ هستیم ... و واقعا خسته کننده هم است. اما واقعیت این است که اوضاع همانطوری است که دلت می‌خواهد باشد. همه چیز دارد خوب پیش می‎رود، بنابراین ما هم فقط به کارمان ادامه می‎دهیم.
 
قبل از پرتاب فضاپیما، وظیفه من این بود که مطمئن شوم دستگاه‌ها درست روی فضاپیما نصب شده‌‎اند و آزمایش‌های لازم رویشان انجام شده است.
 
الان که به نوعی در مرحله‌ای هستیم که باید منتظر بمانیم، وظیفه‌ام این است که به آمادگی تیم برای عملیات‌ها کمک کنم.
 
نگران بودن به نوعی وظیفه یک مهندس به حساب می‎آید. چون همیشه اتفاقاتی می‎افتد که حتی تصورشان را هم نمی‎کرده‎‎ای. الان که نصف مسیر به سوی مریخ را طی کرده‎ایم، کابوس‌های من در مورد فرود آمدن روی این سیاره هم شروع شده.
 
کمتر از نیمی از مأموریت‎ها برای فرود روی مریخ موفق بوده‌اند، بنابراین کمی ترسناک است وقتی این همه وقت صرف یک فضاپیما می‎کنی و تکلیف همه چیز فقط در یک روز مشخص می‎شود. برای ما این روز، دوشنبه ۲۶ نوامبر است. خواهیم دید چه پیش می‎آید!
 
ما این فضاپیما را با برنامه‎های کامپیوتری که برایش می‎فرستیم، هدایت می‎کنیم. هر برنامه یک مجموعه کد است که به فضاپیما می‎گوید چه کار باید بکند.
عاشق این هستم که بخش زیادی از کارم به شکل گروهی است. به این دلیل زمان زیادی را صرف کار کردن با بقیه همکارانم می‎کنمشب‌ها وقتی فضاپیما خواب است، کار ما شروع می‎شود. ما اطلاعاتی که اینسایت جمع‎آوری کرده را بررسی می‎کنیم و برنامه‎ای جدید برایش می‎نویسیم:" آهای اینسایت، این‎ها کارهایی است که می‎خواهم فردا انجام بدهی." میانگین طول یک روز در مریخ ۲۴ ساعت ۳۹ دقیقه است، سفر فضاپیمای اینسایت از زمین تا مکان فرودش در مریخ ۶ ماه طول می‌کشد، کمتر از ۵۰ درصد تلاش‎ها برای فرود روی این سیاره موفق بوده، در حال حاضر تنها ساکنین شناخته شده مریخ روبات‎ها هستندصبح روز بعد، قبل از بیدار شدن فضاپیما این دستورها را برایش می‎فرستیم. به این ترتیب وقتی فضاپیما کارش را شروع می‎کند، ما تازه به رخت‎خواب می‏رویم.
 
اما چون طول یک روز مریخی، هر روز تغییر می‏کند، ما هم باید برنامه‌مان را روزانه یک ساعت تغییر دهیم. مثلا روز اول کار ساعت ۶ شروع می‎شود، روز بعد ۷ و روزهای بعد از آن ۸ و ۹ و ... صبح. بعد از آن یک روز تعطیلی به خودمان می‎دهیم.
 
تقریبا هر هفته یک بار یک دستگاه جدید را روشن و آن را آزمایش می‏کنیم تا مطمئن شویم از زمان پرتاب همه چیز دارد خوب پیش می‏رود و دستگاه مورد نظر هم همچنان کارش را درست انجام می‎دهد.
 
فضاپیما را شرکت لاکهید مارتین (Lockheed Martin ) از دنور کنترل و تیم نظارت بر دستگاه‎ها هم از اروپا اطلاعات را بررسی می‎کند. بنابراین ما باید از روشی استفاده کنیم که بتوانیم با هم صحبت کنیم و به همین دلیل موقع چک کردن دستگاه‎ها از اتاق فرمان (Console) با هم در ارتباط هستیم. بودن در "اتاق فرمان" یعنی کار کردن در مرکز کنترل ناسا که مقر اصلی شبکه فضای دوردست ناسا (دی اس ان) به حساب می‎آید. مسئولیت این شبکه برقراری ارتباط با مأموریت‎های ناسا در مکان‎های دوردست استکدام جنبه از کارت را بیشتر دوست داری؟
فرقی نمی‎کند در یک روز معین چه کاری بکنم، واقعیت این است که پیش از من کسی آن را انجام نداده. و به نظر من این هیجان‎انگیزترین جنبه این کار است. کار ما فقط این نیست که به طور تدریجی تغییر ایجاد کنیم، ما در واقع کارهای کاملا جدید انجام می‎دهیم.
مکان‎های فرود باید با دقت انتخاب شوند، به این دلیل که فرود بسیاری از فضاپیماها روی مریخ پایان خوشایندی نداشته استاین باعث می‌شود با دیدی واقع‎بینانه به مسائل نگاه کنی. چون من هم در کارم روزهایی هست که فقط صرف نگاه کردن به جدول‎ها، درست کردن اسلاید در پاورپوینت یا جواب دادن به ایمیل می‌شود. بخش زیادی از کار من همین است و به همین دلیل مثل هر شغل دیگری بعضی وقت‎ها خسته‎کننده می‎شود.
 
اما اگر واقع‌بینانه به موضوع نگاه کنیم ... حتی در یک روز خسته‎کننده هم فضاپیمای ما در مسیر خود به سمت مریخ است! تیم طوفان فکری ایکس (X): " می‎توانی به سراغشان بروی و بگویی یک ایده هیجان‎انگیز داری. بعد آن‎ها کمک می‎کنند آن را به ایده‎ای برای مأموریت تبدیل کنی"چطور شد که مهندس ناسا شدی؟
مسیری که طی کردم کمی عجیب و غریب بود. من در انگلستان بزرگ شدم ... در منچستر. در دانشگاه کمبریج درس خواندم و بعد از ام آی تی ( مؤسسه فنی ماساچوست) سر در آوردم. وقتی در ام آی تی بودم دوره کارآموزی‎ام را در جی پی ال گذراندم.
 
یکی از کارهایی که سعی دارم بکنم این است که کارآموزهای زن دیگر را راهنمایی کنم. چون وقتی کارآموز بودم، راهنماهای بسیار خوبی داشتم و به همین دلیل بود که موفق به گرفتن این کار شدم. دکتر علیبی در کنار تالین سارکیسیان، یکی از کارآموزان جی پی البعد از مریخ چه کار می‏کنی؟
تا زمانی که دستگاه‎های فضاپیما نیاز به نصب و راه‎اندازی دارند با پروژه اینسایت همکاری خواهم کرد. بنابراین احتمالا تا فوریه ۲۰۱۹ درگیر این کار هستم.
 
رویای من سفر به انسلادوس، یکی از قمرهای سیاره زحل است ... که البته هنوز مأموریتی برایش نداریم.
 
فواره‎های قطب جنوبی انسلادوس فوق‎العاده هستند و من روی ایده مأموریت به آنجا کار کرده‌ام. ما پیشنهاد پرواز از میان توده‎هایی که از سطح آن فوران می‎کنند را به ناسا داده‎ایم. خیلی دوست دارم مأموریتی به آنجا داشته باشیم.
 
در حال حاضر روی کشف نشانه‎های حیات در منظومه شمسی تمرکز داریم، چیزی که به نظر من خیلی‎ها در طول زندگی خود به آن اعتقاد داشته‎اند ... اگر در منظومه شمسی نشانی از زندگی باشد، ما احتمالا آن را کشف خواهیم کرد.
 
و من هم می‎خواهم بخشی از گروهی باشم که به این کشف دست خواهد یافت.