همکاری اسرائیل و عربستان علیه ایران به کجا می‌رسد؟
رأی دهید
در حالی که عربستان و اسرائیل روابط دیپلماتیک با یکدیگر ندارند و عربستان هنوز اسرائیل را به رسمیت نشناخته، یک روزنامه اینترنتی عربستان به نام ایلاف در اقدامی کم سابقه با بالاترین مقام ارتش اسرائیل، ژنرال گدی آیزنکات مصاحبه کرده است.
عثمان عمیر، مالک ایلاف سردبیر سابق روزنامه الشرق الاوسط، روزنامه پر نفوذ جهان عرب بود که به خانواده سلطنتی سعودی تعلق دارد و در لندن منتشر می‌شود.
روزنامه اسرائیلی هاآرتص از روزنامه ایلاف به عنوان کانال پشت پرده ارتباط اسرائیل و کشور‌های عرب خلیج فارس در سال‌های اخیر یاد می‌کند.
یووال ستاینیتز، وزیر انرژی اسرائیل هم روز ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) در یک تحول بی‌سابقه دیگر از روابط مخفیانه خبر داد و گفت: "این طرف دیگر است که می‌خواهد روابط بی‌سر و صدا بماند. ما مسئله‌ای (با علنی شدن روابط) نداریم".
ستاینیتز در سخنانش نشان داد که محور اشتراک منافع اسرائیل و عربستان مقابله با ایران است. او اظهار داشت: "تماس‌ها با بخش میانه روی جهان عرب، از جمله عربستان سعودی، به ما کمک می‌کند که ایران را متوقف کنیم".
ژنرال آیزنکات نکات قابل تاملی را در مصاحبه خود با ایلاف مطرح کرده است. او می‌گوید که اسرائیل و عربستان در باره نیات ایران در منطقه با یکدیگر "توافق کامل" دارند. وی ایران را "بزرگترین و واقعی‌ترین تهدید در منطقه" می‌خواند و می‌افزاید: "ایران می‌خواهد با ایجاد یک هلال شیعی، از لبنان تا ایران و سپس از خلیج (فارس) تا دریای سرخ کنترل خاورمیانه را به دست بگیرد. ما باید مانع از تحقق این برنامه بشویم."
واقعیت این است که اسرائیل از تثبیت موقعیت نظامی ایران و حزب الله در سوریه بسیار نگران است. آیزنکات و ستاینیتز هر دو بر همین مسئله تأکید کرده‌اند. تحکیم موقعیت نظامی ایران در سوریه از سال‌ها قبل قابل پیش‌بینی بود و با منهدم شدن تشکیلات داعش در سوریه، صورت واقعی‌تری به خود گرفته است.
آیزنکات در مصاحبه‌اش می‌گوید: "خواسته ما این است که حزب الله سوریه را ترک کند و ایران نیز به همراه شبه نظامیانش از سوریه عقب‌نشینی کند. ما تثبیت حضور ایران را در سوریه نمی‌پذیریم. اجازه حضور ایرانی‌ها را نخواهیم داد".
بر همین اساس برخی ناظران بر این عقیده‌اند که انگیزه حمله احتمالی اسرائیل به لبنان می‌تواند این باشد که نیروهای حزب الله را وادار به خروج از سوریه و دفاع از لبنان کند و در عین حال، هم حزب الله و هم ایران را تضعیف کند.
اما احتمال ورود اسرائیل به جنگ با حزب الله مخالفت‌های جدی را در اسرائیل برانگیخته است.
منتقدان در اسرائیل این جنگ را جنگ عربستان با ایران می‌دانند. دن شاپیرو، دیپلمات برجسته اسرائیل و سفیر سابق این کشور در آمریکا در هاآرتص می‌نویسد: "قابل درک است که سعودی‌ها دارند چارچوب جدید و ابزار جدیدی را برای رقابت با ایران در لبنان ایجاد می‌کنند: جنگ اسرائیل و حزب الله".
به گزارش رویترز، حریری، پس از ورود به ریاض در روز ۳ نوامبر (۱۲ آبان)، بعد از چهار ساعت نشستن در انتظار محمد بن سلمان، با بیانیه استعفایش که باید از تلویزیون عربستان خوانده می‌شد روبرو شد.
سی‌ان‌ان در گزارشی می‌نویسد که اگر انتظار حاکمان ریاض این بود که "کناره گیری حریری منجر به ایجاد موجی از احساسات علیه حزب الله و حامی آن یعنی ایران شود، اینک باید امیدشان به یأس مبدل شده باشد (چرا که) چنین موجی ایجاد نشد".
تحولات اخیر، به خصوص مصاحبه آیزنکات با ایلاف، به منظور شکستن تابوی رابطه با اسرائیل از سوی عربستان می‌تواند مقدمه‌ای برای برقراری رابطه علنی بین دو کشور باشد. اما چرا عربستان الآن به چنین فکری افتاده است؟ این موضوع می‌تواند در چارچوب سیاست‌های تهاجمی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، وضعیت جدید سیاسی در منطقه و موضع کنونی دولت آمریکا توضیح داده شود.
نخست اینکه، چشم‌اندازی برای پایان گرفتاری عربستان در یمن دیده نمی‌شود و خطر موشک‌های برد بلند حوثی‌ها از حدس و گمان گذشته و به واقعیت پیوسته است. تنش با قطر به متزلزل شدن تکیه‌گاه عربستان برای مقابله با ایران، یعنی شورای همکاری کشور‌های عرب خلیج (فارس) منجر شده است. نفوذ و حضور نظامی ایران در عراق و سوریه قطعی شده و گسترش یافته است. و بالاخره اینکه حزب الله، هم در لبنان نسبت به جناح رقیب، یعنی ائتلاف ۱۴ مارس که عربستان حامی آن است برتری پیدا کرده و هم به صورت یک بازیگر مطرح منطقه‌ای در آمده است.
موضوع تعیین کننده دیگری که می‌تواند به کنار گذاشتن تعارفات دیپلماتیک و نزدیکی علنی عربستان با اسرائیل کمک کند، ظهور دونالد ترامپ در صحنه سیاسی آمریکاست. ترامپ تمام قد از محمد بن سلمان حمایت می‌کند در حالی که محور سیاست خارجی اش در منطقه، برخلاف دوران اوباما، مخالفت با ایران است.
آیزنکات می‌گوید: "وجود پرزیدنت ترامپ فرصتی است برای شکل دادن به یک ائتلاف جدید بین المللی و منطقه‌ای و ریختن یک طرح اساسی استراتژیک برای متوقف کردن تهدید ایران".
در مجموع، آشکار شدن رابطه اسرائیل و عربستان برای اولین بار، با محوریت مبارزه با تهران و احتمال گسترش این روابط، با توجه به تشدید تنش‌ها بین ایران با آمریکا و عربستان و اسرائیل خبر خوبی برای صلح در منطقه نیست. این در حالی است که تمام طرف‌ها راه مذاکره را هم بسته‌اند.
در شرایط کنونی لبنان مرکز ثقل بحران است. باید دید با بازگشت سعد حریری وقایع در آنجا چگونه رقم می‌خورد.
عثمان عمیر، مالک ایلاف سردبیر سابق روزنامه الشرق الاوسط، روزنامه پر نفوذ جهان عرب بود که به خانواده سلطنتی سعودی تعلق دارد و در لندن منتشر می‌شود.
روزنامه اسرائیلی هاآرتص از روزنامه ایلاف به عنوان کانال پشت پرده ارتباط اسرائیل و کشور‌های عرب خلیج فارس در سال‌های اخیر یاد می‌کند.
یووال ستاینیتز، وزیر انرژی اسرائیل هم روز ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) در یک تحول بی‌سابقه دیگر از روابط مخفیانه خبر داد و گفت: "این طرف دیگر است که می‌خواهد روابط بی‌سر و صدا بماند. ما مسئله‌ای (با علنی شدن روابط) نداریم".
ستاینیتز در سخنانش نشان داد که محور اشتراک منافع اسرائیل و عربستان مقابله با ایران است. او اظهار داشت: "تماس‌ها با بخش میانه روی جهان عرب، از جمله عربستان سعودی، به ما کمک می‌کند که ایران را متوقف کنیم".
ژنرال آیزنکات نکات قابل تاملی را در مصاحبه خود با ایلاف مطرح کرده است. او می‌گوید که اسرائیل و عربستان در باره نیات ایران در منطقه با یکدیگر "توافق کامل" دارند. وی ایران را "بزرگترین و واقعی‌ترین تهدید در منطقه" می‌خواند و می‌افزاید: "ایران می‌خواهد با ایجاد یک هلال شیعی، از لبنان تا ایران و سپس از خلیج (فارس) تا دریای سرخ کنترل خاورمیانه را به دست بگیرد. ما باید مانع از تحقق این برنامه بشویم."
واقعیت این است که اسرائیل از تثبیت موقعیت نظامی ایران و حزب الله در سوریه بسیار نگران است. آیزنکات و ستاینیتز هر دو بر همین مسئله تأکید کرده‌اند. تحکیم موقعیت نظامی ایران در سوریه از سال‌ها قبل قابل پیش‌بینی بود و با منهدم شدن تشکیلات داعش در سوریه، صورت واقعی‌تری به خود گرفته است.
آیزنکات در مصاحبه‌اش می‌گوید: "خواسته ما این است که حزب الله سوریه را ترک کند و ایران نیز به همراه شبه نظامیانش از سوریه عقب‌نشینی کند. ما تثبیت حضور ایران را در سوریه نمی‌پذیریم. اجازه حضور ایرانی‌ها را نخواهیم داد".
بر همین اساس برخی ناظران بر این عقیده‌اند که انگیزه حمله احتمالی اسرائیل به لبنان می‌تواند این باشد که نیروهای حزب الله را وادار به خروج از سوریه و دفاع از لبنان کند و در عین حال، هم حزب الله و هم ایران را تضعیف کند.
اما احتمال ورود اسرائیل به جنگ با حزب الله مخالفت‌های جدی را در اسرائیل برانگیخته است.
منتقدان در اسرائیل این جنگ را جنگ عربستان با ایران می‌دانند. دن شاپیرو، دیپلمات برجسته اسرائیل و سفیر سابق این کشور در آمریکا در هاآرتص می‌نویسد: "قابل درک است که سعودی‌ها دارند چارچوب جدید و ابزار جدیدی را برای رقابت با ایران در لبنان ایجاد می‌کنند: جنگ اسرائیل و حزب الله".
به گزارش رویترز، حریری، پس از ورود به ریاض در روز ۳ نوامبر (۱۲ آبان)، بعد از چهار ساعت نشستن در انتظار محمد بن سلمان، با بیانیه استعفایش که باید از تلویزیون عربستان خوانده می‌شد روبرو شد.
سی‌ان‌ان در گزارشی می‌نویسد که اگر انتظار حاکمان ریاض این بود که "کناره گیری حریری منجر به ایجاد موجی از احساسات علیه حزب الله و حامی آن یعنی ایران شود، اینک باید امیدشان به یأس مبدل شده باشد (چرا که) چنین موجی ایجاد نشد".
تحولات اخیر، به خصوص مصاحبه آیزنکات با ایلاف، به منظور شکستن تابوی رابطه با اسرائیل از سوی عربستان می‌تواند مقدمه‌ای برای برقراری رابطه علنی بین دو کشور باشد. اما چرا عربستان الآن به چنین فکری افتاده است؟ این موضوع می‌تواند در چارچوب سیاست‌های تهاجمی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، وضعیت جدید سیاسی در منطقه و موضع کنونی دولت آمریکا توضیح داده شود.
نخست اینکه، چشم‌اندازی برای پایان گرفتاری عربستان در یمن دیده نمی‌شود و خطر موشک‌های برد بلند حوثی‌ها از حدس و گمان گذشته و به واقعیت پیوسته است. تنش با قطر به متزلزل شدن تکیه‌گاه عربستان برای مقابله با ایران، یعنی شورای همکاری کشور‌های عرب خلیج (فارس) منجر شده است. نفوذ و حضور نظامی ایران در عراق و سوریه قطعی شده و گسترش یافته است. و بالاخره اینکه حزب الله، هم در لبنان نسبت به جناح رقیب، یعنی ائتلاف ۱۴ مارس که عربستان حامی آن است برتری پیدا کرده و هم به صورت یک بازیگر مطرح منطقه‌ای در آمده است.
موضوع تعیین کننده دیگری که می‌تواند به کنار گذاشتن تعارفات دیپلماتیک و نزدیکی علنی عربستان با اسرائیل کمک کند، ظهور دونالد ترامپ در صحنه سیاسی آمریکاست. ترامپ تمام قد از محمد بن سلمان حمایت می‌کند در حالی که محور سیاست خارجی اش در منطقه، برخلاف دوران اوباما، مخالفت با ایران است.
آیزنکات می‌گوید: "وجود پرزیدنت ترامپ فرصتی است برای شکل دادن به یک ائتلاف جدید بین المللی و منطقه‌ای و ریختن یک طرح اساسی استراتژیک برای متوقف کردن تهدید ایران".
در مجموع، آشکار شدن رابطه اسرائیل و عربستان برای اولین بار، با محوریت مبارزه با تهران و احتمال گسترش این روابط، با توجه به تشدید تنش‌ها بین ایران با آمریکا و عربستان و اسرائیل خبر خوبی برای صلح در منطقه نیست. این در حالی است که تمام طرف‌ها راه مذاکره را هم بسته‌اند.
در شرایط کنونی لبنان مرکز ثقل بحران است. باید دید با بازگشت سعد حریری وقایع در آنجا چگونه رقم می‌خورد.
