در جستجوی موتور جستجوی ایرانی، از یاحق تا گُرگُر

برات قنبری، معاون برنامه‌ریزی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران می‌گوید که همزمان با دهه فجر امسال دو موتور جستجو به عنوان اولین موتورهای جستجوی ملی رونمایی خواهند شد.

 

این دو موتور جستجو، پارسی‌جو و گُرگُر نام دارند.

آقای قنبری گفت: "بیش از ۱۷۰ میلیارد تومان برای حمایت وزارت ارتباطات از موتورهای جست‌وجو بودجه پیش‌بینی شده که بخشی از این بودجه تاکنون اختصاص یافته و بخش دیگری از آن نیز به مرور زمان به این طرح‌ها تخصیص داده خواهد شد."

 

آقای قنبری گفت که وزارت ارتباطات در تلاش است راه را برای فعالیت شرکت‌های خصوصی در زمینه "راه‌اندازی موتورهای جست‌وجوی ایرانی" باز کند.

 

در چند سال گذشته مشکلات نرم افزاری و بویژه سخت افزاری از جمله تعداد سرورهای لازم از موانع راه اندازی موتور جستجوی ملی عنوان شده بود، اما سال گذشته گفته شد که سه موتور جست‌وجو همزمان با یکدیگر پیش می‌روند و وضعیت امیدوار‌کننده‌ای دارند.

موتور جستجوی پارسی‌جو یکی از نخستین موتورهای جستجوی فارسی است.

 

پروژه پارسی جو در سال ۸۷ آغاز شد و نسخه اول آن در اردیبهشت ۸۹ با پوشش یک میلیون صفحه روی وب قرار گرفت.

به گفته مقامات ایران، هم اکنون نسخه ۳ پارسی جو با پوشش ۲۰۰ میلیون صفحه روی وب قرار دارد.

 

آقای قنبری گفت که این موتور جست‌وجو را دانشگاه یزد راه‌اندازی کرده و نیاز به ۱۵۰ سرور داشته است: "این تجهیزات خریداری شده و علاوه بر آن در حوزه‌های دیگری مانند پهنای باند، هزینه‌های انتقال و سایر هزینه‌های موجود، وزارت ارتباطات به حمایت از این شرکت خواهد پرداخت."

 

اما بر خلاف پارسی‌جو که نزدیک به پنج سال است فعال است تا به حال کسی خبری از گرگر نشنیده بود.

 

سایت الکسا، پارسی‌جو را در رتبه ۶۶۵ پربازدیدترین سایت‌های ایرانی قرار می دهد. بر اساس آمار الکسا، گوگل و یاهو هنوز پربازدیدترین سایت ها در ایران هستند.

جستجوگر ملی

در سال ۸۹ رضا تقی پور وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات موضوع راه اندازی موتور جستجوی بومی و ملی را که در برنامه پنجم توسعه ایران پیش بینی شده، مطرح کرد.

اما یک سال پس از اعلام نخستین برنامه های وزارت ارتباطات برای راه اندازی موتور جستجوی ملی، سیاست های این وزارتخانه برای اجرای این پروژه در کشور تغییر کرد و ارتقای موتورهای جستجوگر داخلی در دستور کار قرار گرفت.

در همان زمان، علی ‌اصغر انصاری معاون سازمان فناوری اطلاعات گفت شرکت‌هایی که برای طرح جستجوگر ملی اعلام آمادگی کرده‌اند، "توانایی فنی لازم" را نداشته اند بنابراین فراخوان "تجدید" خواهد شد.

او در آن زمان تعداد موتورهای جستجوی فعال در کشور را حدود پانزده جستجوگر عنوان کرد.

اما از آن به بعد مقامات مسئول گاهی بر ارتقای موتورهای جستجوگر داخلی تاکید کرده‌اند و گاهی نیز بر یک موتور جستجوی ملی واحد " مطابق با فرهنگ و نیاز جامعه."

 

اما زمان راه اندازی موتور جستجوی ملی بارها تغییر کرد و با اینکه بارها در باره بهره برداری از نسخه اول موتور جستجوی بومی وعده داده شد، هنوز موتور جستجوی ملی که کاربران در سطح وسیع از آن استفاده کنند راه اندازی نشده است.

نام های متفاوتی هم برای این موتور جستجو مطرح شده است، از جمله فجر (فراهم‌سازی جویشگر رایانه‌ای)، یا حق، سلام که هیچکدام قطعی نشد و گفته شد پس از نظرسنجی از مردم در باره نام این جستجوگر تصمیم گرفته خواهد شد.

 

در حال حاضر دهها موتور جستجوی ایرانی راه‌اندازی شده‌ و فعال هستند، بخشی جستجوگرهای عمومی هستند مثل گوگل و برخی جستجوگرهای موضوعی یا تخصصی که مثلا درباره مسکن، خودرو یا اخبار، نتایج جستجو را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

 

برخی از این جستجوگرها که زمانی فعال بودند اکنون دیگر کار نمی کنند.

در مورد فواید و لزوم راه اندازی جستجوگر ملی دلایل زیادی عنوان شده است.

یکی از مثالهایی که به آن استناد می شود بایدو، جستجوگر ملی چین است.

 

بایدو یکی از پر استفاده ترین جستجوگرهای دنیاست با این حال بسیاری هدف از راه اندازی آن را، تلاش دولت چین برای کنترل محتوای اینترنت می دانند.

 

ناکارآمدی و محدودیت گوگل و دیگر موتورهای جستجو در مورد زبان فارسی، کاهش ارزبری و همچنین جلوگیری از دسترسی به سایت هایی که سیاست‌های رسمی حکومت ایران آنها را نامناسب قلمداد می کند از دیگر دلایلی هستند که مطرح شده است.