افتتاح جشنواره فیلم برلین (برلیناله) با نامه اندوه‌بار پناهی

افتتاح جشنواره فیلم برلین (برلیناله) با نامه اندوه‌بار پناهی

کاخ برلیناله در مراسم افتتاحیه شاهد همبستگی گسترده سینماگران بین‌المللی با جعفر پناهی، کارگردان ایرانی بود. وزیر فرهنگ آلمان تصریح کرد که حمله به آزادی یک هنرمند، حمله به ارزش‌های پایه‌ای آزادی بطور کلی است.

ایزابلا روسلینی، رئیس هیئت داوران برلیناله در حین قرائت نامه جعفر پناهی

پنجشنبه شب (۲۱ بهمن/۱۰ فوریه) شصت و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین در کاخ برلیناله رسماً افتتاح شد. صدها تن از هنرمندان، سینماگران، سیاستمداران و مهمانان خارجی و آلمانی در مراسم افتتاحیه برلیناله شرکت داشتند.

برند نویمان، وزیر فرهنگ و رسانه‌های آلمان در سخنرانی خود ضمن خوشآمدگویی به مهمانان و تجلیل از نقش دیتر کاسلیک، رئیس برلیناله به خاطر دهمین سال فعالیت وی، از آزادی هنر بطور کلی و آفرینش آزادانه فیلم بطور اخص پشتیبانی کرد و آنرا امری پایه‌‌ای و مسلم در جوامع دمکراتیک دانست.

وزیر فرهنگ به طور مشخص از دو کشور چین و ایران به خاطر نقض آزادی‌های پایه‌ای و ایجاد محدودیت برای هنرمندان انتقاد کرد. نویمان «همبستگی عمیق» خود و دست‌اندرکاران سینما را با پناهی اعلام کرد.

سپس صندلی خالی جعفر پناهی بر روی صحنه آورده شد و ایزبلا روسلینی، رئیس‌هیئت داوران و دیتر کاسلیک، رئیس‌برلیناله ضمن معرفی دیگر اعضای هئیت داوران به دلایل غیبت پناهی اشاره کردند.

کاسیلیک گفت که تماسی تلفنی با پناهی داشته و به وی گفته است که حاضر به فرستادن هواپیمایی برای سفر او به آلمان است. البته کاسلیک و پناهی می‌دانستند که این تنها آرزویی بیش نیست.

قرائت نامه پناهی در مراسم افتتاحیه

ایزبلا روسلینی با موهایی کوتاه و کت وشلوار بر تن اظهار داشت که گرچه پناهی در جمع داوران نیست، اما صندلی او تا پایان جشنواره خالی خواهند ماند و عضو دیگری به هئیت داوران افزوده نخواهد شد.

وی سپس نامه‌ای را به زبان انگلیسی از پناهی قرائت کرد. که متن فارسی، آلمانی و انگلیسی آن در وب‌سایت رسمی برلیناله نیز انتشار یافته است.

صندلی خالی جعفر پناهی در برلیناله ۲۰۱۱

پناهی در بخشی از نامه خود می‌گوید: « دنیای فیلمساز دنیای گذر بین واقعیت و خیال است . فیلمساز از واقعیت الهام می گیرد , آن را به خیال خود در می آورد و در انجام این بازی واقعیت و خیال , فیلمی می سازد که شاید تصویر آرزوهایش باشد . " 

تا پیش از قرائت نامه‌ی پناهی مراسم با شادی و موسیقی در جریان بود و طنز‌ها وشوخی‌های "آنکه انگلکه"، مجری برنامه و کمدین معروف آلمانی همه را به خنده وا می‌داشت، اما پس از مدتی کوتاه با هر جمله پناهی که از دهان روسلینی بیرون می‌آمد، فضای سالن و مراسم را اندوه و سکوت بیشتری فرا می‌گرفت.

پناهی در جایی از نامه می‌گوید: «اعتراف می کنم من به عنوان یک فیلمساز که دغدغه های اجتماعی دارم , هر چند نمی توانم تصویرگر محدودیت ها , معضلات و مشکلات روز مردم جامعه ام باشم , اما نمی توانم آرزو نکنم که پس از بیست سال تمامی این مسائل از جامعه ام رخت بر نبسته باشد , تا آن گاه که مجال ساختن می یابم , تصویر گر رفاه , آرامش و آسایش مردم کشورم باشم . " 

پس از پایان قرائت نامه، حضار در سالن به احترام پناهی از جا برخاستند و با کف زدن‌های طولانی خود همبستگی جشنواره برلین را با پناهی و همکار وی محمد رسول‌اف ابراز داشتند. در طول قرائت نامه عکس‌های بزرگ پناهی و رسول‌اف آذین‌بخش صحنه بودند.

در جشنوار فیلم امسال حدود ۳۸۵ فیلم از ۵۸ کشور جهان نمایش داده می‌شود. اما تنها ۱۶ فیلم از ۲۲ فیلم در بخش اصلی مسابقه بر سر خرس طلایی و خرس‌های نقره‌ای به رقابت خواهند پرداخت.

مراسم افتتاحیه‌ی امسال بار دیگر نشان داد که مسایل سیاسی و اجتماعی نقشی برجسته در برلیناله دارند و شاید این فضا در انتخاب فیلم‌های برتر نیز بی‌تاثیر نباشد.