دوشنبه ۲۷ خرداد ۱۳۸۷ - ۱۶ ژوئن ۲۰۰۸
آداب شب چهارشنبه سوری در استانهای مختلف ایران
باورود اسلام به ایران تا قبل از انقلاب اسلامی، این مراسم پابرجا ماند؛ چون آتش در اسلام جزو مطهرات است و هرچیز ناپاکی که در آتش بسوزد پاک و طاهر می شود. از طرفی، اعراب هرچهارشنبه را نحس می دانند و نحوست این روز را به وسیله ی افروختن آتش رفع می کنند. پس از انقلاب اسلامی و به ویژه در دوران جنگ هشت ساله ی ایران و عراق که برگزاری عروسی نیز به نوعی مذموم بود، این سنت دیرینه، به مدد تبلیغات منفی، رفته رفته کمرنگ شد و امروزه آنچه درشهرهای بزرگ ایران، به خصوص تهران در این شب انجام می گیرد بیشتر به جنگ و نزاع شبیه است تا سور و شادی. حدود بیست و چند سال پیش، شب چهارشنبه ی آخر سال مراسم متنوعی داشت که در استانهای مختلف به اشکال گوناگون صورت می پذیرفت و اکنون نیز برخی از آن رسوم در بعضی از استانهای ایران برگزار می شود که در این نوشته به برخی از آنها اشاره شده است:
1- استان آذربایجان شرقیتبریزی ها در شب چهارشنبه سوری به روی هم آب یا گلاب می پاشند و معتقدند آب پاشیدن، زندگی را با سعادت قرین می کند. از دیگر رسوم ضروری این شب، فرستادن خُنچه از منزل داماد به منزل عروس است. در این خنچه معمولاً میوه،شیرینی، گلدانهای پرگل، ماهی و خلعت(پارچه) برای خانواده ی عروس و خود عروس گذارده می شود. دختران دم بخت تبریزی هنگام پریدن از روی آتش می خوانند:« بختم آچیل چهارشنبه» یعنی: چهارشنبه! بختم را بازکن.2- استان آذربایجان غربیخانواده های ارومیّه ای در این شب به خانه ی مسن ترین فرد فامیل می روند و به خوردن آجیل سرگرم می شوند. آجیل حتماً باید از هفت نوع خوراکی تهیه شود. این هفت نوع خوراکی می تواند از بین خوراکیهای زیر باشد: انجیر، کشمش، مویز، خرما، توت خشک، فندق، بادام، گردو، سنجد، نخودچی، آب نبات، تخمه بدون نمک، باسلق، برنجک(برنج بوداده) برگه هلو، برگه زردآلو و گندم برشته. کسی که مرادی و حاجتی دارد، باید تقسیم آجیل را به عهده بگیرد تا مرادش برآورده شود.3- استان اردبیلدر مغان، مردم پیش از طلوع آفتاب روز چهارشنبه، دسته جمعی به کنار رودخانه می روند، آتشی بر می افروزند و جوانان در آنجا به سوارکاری می پردازند و هنگام بازگشت، زنان ظرف هایشان را از آب رودخانه پر می کنند و به خانه می آورند و آب آن را به دور و برخانه می پاشند که با این کار، سال جدید، سالی سرشار از روشنی و زلالی و پاکی خواهد بود.4- استان بوشهربوشهری ها پس از آتش افروزی در خانه هایشان و پریدن از روی آن، باقایق از روی آب می گذرند و معتقدند با این کار نحسی این شب از بین می رود. در ضمن کوزه ی نویی را که تا آن زمان استفاده نکرده اند، به دیوار می زنند تا شکسته شود تا بلا و بدبختی، مثل کوزه شکسته شود.5- استان خراساندر خراسان مراسم کوزه شکستن به این طریق است که درون کوزه های کهنه مقدار نمک که علامت شور بختی است و مقداری ذغال که علامت سیاه بختی است و یک سکه کم ارزش پول می ریزند و تمام افراد خانواده آن را به دور سر می چرخانند و آخرین نفر کوزه را از پشت بام به کوچه پرت می کند و می گوید:«درد و بلام توکوزهراه بیفته بره تو کوچه»در بعضی از نقاط خراسان در این شب به جای آش، چهار نوع پلو می پزند. این پلوها عبارتند از: رشته پلو، عدس پلو، زرشک پلو و ماش پلو که معمولاً به فقرا، نزدیکان و همسایگان می دهند. در آجیل خراسانی ها مطلقاً نمک وجود ندارد، چون نمک را علامت شوربختی می دانند.6- استان خوزستاندر اهواز ،پس از پریدن از روی آتش، مراسم قاشق زنی انجام می گیرد که خانواده ها، خوراکی یا آجیل شور و شیرین در ظرف قاشقزنان می ریزند.7- استان سیستان و بلوچستاندر سیستان مردم گونی، پتو و نمد کهنه را به صورت گلوله در می آورند و آن را در غروب آخرین چهارشنبه سال، آتش می زنند و معتقدند که نحوست این شب با این عمل از بین می رود.8- استان فارسدر شیراز برای گشودن بخت دختران در شب چهارشنبه سوری به سعدیه می روند و از آب استخر سعدیه بر سر وروی دختران می ریزند. زنان نیز با ریختن این آب به روی خود، معتقدند که مهرشان در دل شوهر بیشتر می شود. در این شب زنان برای برآورده شدن حاجاتشان زیر منبر مسجد جامع شهر دعا می خوانند و پس از دعا خواندن، حلوا و آش می پزند.9- استان کردستانمردم کردستان مخصوصاًروستائیان، دسته جمعی به صحرا و کنار چشمه سارها می روند و پس از مدتی که به شادی و پایکوبی و کشتی گرفتن گذراندند، هنگام مراجعت به خانه، هرکسی مقداری سنگریزه جمع می کند و بدون آنکه به پشت سرخود نگاه کند، سنگریزه را از روی شانه به عقب پرتاب می کند و بدین ترتیب بلا و آفت را از خود دور می سازد.از دیگر مراسم این شب، شال اندازی است که عده ای از جوانان بالای پشت بام خانه ها و کنار درها و پنجره های همسایگان و ثروتمندان می روند و ضمن خواندن سرود و تصنیف، از دریچه ای ،شال را آویزان می کنند. اهل خانه هدیه ای را به شال می بندند که معمولاً سکه، تخم مرغ، شاخه نبات، کله قند، جوراب یا نخودچی و کشمش است.10- استان کرماندر کرمان مقداری ذغال، نمک، سکه ی کم ارزش پول و کمی نان درکوزه خالی می ریزند و شب چهار شنبه سوری آن را از بالای بام به کوچه پرتاب می کنند تا بلا و کمبود از همه چیز مخصوصاً از آنچه در کوزه است دور شود.11- استان گیلاندر روستاهای اطراف رشت، غروب شب چهارشنبه سوری، در پنج منطقه پوشال برنج را با فاصله کنار هم می چینند، سپس آنها را آتش می زنند و برای دفع چشم زخم، اسپند در آتش می ریزند و افراد هرخانواده از بزرگ به کوچک، سه مرتبه از روی آن می پرند و این ترانه را به گویش گیلکی می خوانند:«گل گل چهارشنبه به حق پنجشنبه نکبت بی شه دولت بی یه زردی بی شه سرخی بی یه»یعنی: آتش سرخ چهار شنبه! به حق پنجشنبه نکبت برود، دولت بیاید. زردی برود، سرخی بیاید.پس از پریدن از روی آتش ترقه در می کنند به این معنی که از نحوست چهارشنبه در امان باشند.در این شب خورشت«ترشه تره» می پزند و آن را با کته، ماست و دوغ می خورند. صبح فردا (روز چهارشنبه) خاکستر برجای مانده از آتش شبانه را جمع می کنند و پای درختان میوه می ریزند به این نیّت که درختان بارورشوند و میوه ی بیشتری بدهند.12- استان لرستاندر این شب در خرم آباد هیزم را به هفت دسته تقسیم می کنند و با فاصله های معینی در یک ردیف می چینند و آتش می زنند و باخواندن: «زردی مه د تو، سرخی تو د مه» یعنی: زردی من از تو و سرخی تو از من و از روی آن می پرند.13- استان مازندراندر روستاهای مازندران در شب چهار شنبه سوری، علاوه برکشتی گرفتن و اسپند دودکردن، انواع آشها پخته می شود از جمله «آش هفت ترشی» که از هفت نوع سبزی و هفت نوع ترشی و هفت نوع حبوبات در آن استفاده می شود و نیز«گزنه آش » که یکی از سبزی های مصرفی در آن، گزنه است. اعتقاد براین است که خوردن این آش بسیاری از بیماریها و کسالتها را از بین می برد.14- استان مرکزیدر این استان، علاوه بر مراسم آتش بازی، برای آمرزش اموات مقداری خرما یا شکر پنیر تهیه می کنند؛ و یا حلوا درست می کنند و سرگذر می ایستند و به عابران تعارف می کنند. هر رهگذر وظیفه دارد یک دانه بردارد و قبل از خوردن، برای آمرزش اموات خیرات دهنده، حمد و سوره ای بخواند و سپس خوراکی را بخورد.
| ruhollah - سوئد - استکهلم |
امید وارم روزی اخونها را جای هیزم و بوته بسوزانیم البته الودگی بدی برای محیط زیست ایجاد میکند .. که امید واریم یک دفعه باشد..اخه میدونید که ...ن خشک برای محیط زیست خوب نیست وای به حال ..ن تازه... چهارشنبه سوری و عیدتان مبارک... |
سه‌شنبه 27 اسفند 1387 |
|
| sarab22 - المان - دوسلدورف |
چهار شنبه سوری افراطون مذهبی هم عاشوراست قمه و زنجیر میزنند |
سه‌شنبه 27 اسفند 1387 |
|
| a_bamdad - ایران - تهران |
به کوری چشم اقایون جهلا چه اتیشی سوزوندیم امشب.انواع و اقصام گناهان کبیره از قبیل پریدن از رو اتیش و پایکوبی رو انجام دادیم و کارهای غیر عقلانی و شیطانی مثل گفتن رزدی من از تو رو انجام دادیم.همچنین متحمل فساد و ضرر زیادی از طریق شادی کردن شدیم.
زردی همه ملت از خامنه ای...سرخی ناشی از حروم خوری لپش از ملت |
سه‌شنبه 27 اسفند 1387 |
|
| mohsen_raja - ایران - تهران |
15-تهران
از یک هفته قبل صدای انفجار نارنجک ها در سطح شهر به گوش میرسه که ازسه شنبه عصر به اوج خودش میرسه وتا پاسی از شب گذشته هم ادامه داره.سرشب اگر جرات کردی ویک سربه خیابون زدی می بینی درهمه مغازه ها بسته شده وجوانها به صورت گروهی سر هر محله درحال پرتاب نانجک به سوی هم وانداختن ترقه جلو پای دخترانی که احیانا ازانجا عبور میکنن ،هستند.گهگاه مشاهده میکنید یک نفر وسط خیابان درحال فراراست که بعد متوجه می شوید نیروهای جانبرکف بسیج (سازمان دهندگان اصلی چهارشنبه نیمه سوری -جنگی )دنبالش هستند. |
سه‌شنبه 27 اسفند 1387 |
|
| tabestoun - فرانسه - لیون |
با ارزوی سال نو و بهار نو خدمت تک تک هموطنان عزیز در هر کجا که هستند همچنین خدمت تمام عزیزان سایر کشورها که این عید برزگ را جشن میگیرند از صمیم قلب تبریک وتهنیت عرض میکنم امیدوارم سال جدید سالی باشد پر مهر ومحبت و صمیمیت بر کل ملتهای کره زمین و کینه و دشمنیها به صلح و عشق مبدل گرددتا همگی بتونیم در ممالک خودمان این مراسم زیبا و به یادماندنی را انجام بدیم نوروز بر همگی مبارک مخصوصا عزیزان ما در سایت جالب یو کا پاینده ایران. |
سه‌شنبه 27 اسفند 1387 |
|
| zpirooz - آلمان - آخن |
اون کوزه خراسانی ها رو باید کوبید تو سر اولین آخوندی که از توی کوچه رد میشه تا شاید یک کم از نحوستشون به خودشون بر گرده. فعلا که هر چه نفرینشون میکنیم لامروتها جونشون سفتتر میشه |
چهارشنبه 28 اسفند 1387 |
|
| zpirooz - آلمان - آخن |
خوشحالم که دوباره بابک از تورونتو رو میبینم. فکر کنم بیشتر از دو سالی هست که اینجاست حضورت پایدار بابک جان و پیف پافهات هم پر زورتر بر روی هر چی مگس حکومت زر و زور و تزویره |
چهارشنبه 28 اسفند 1387 |
|
| negin135 - اسراپیل - تل آویو |
الحق که چقدر ....خوندم ! ... فکرشو بکن مردم دارن این ...رو زندگی میکنن. الوووو هوو ما تو قرن 21 هاااا |
چهارشنبه 28 اسفند 1387 |
|
| man iraniam1 - هندوستان - بنگلور |
یادش بخیر . برای قاشق زنی رفته بودیم دم در خونه همسایه ها من خواهرکوچم رو روی دوشم گذاشته بودم و یک چادر بلند سر خواهرم کردیم که من دیده نمی شدم و خواهرم شده بود یک زن بسیار قد بلند با سربسیار کوچک .دریکی از خانه همسایه ها پیرزن صاحب خانه وقتی درا باز کرد بشدت ترسید و نزدیک بود قلبش بگیره . بقیه همسایه ها به جز 2 نفر که کمی نقل دادندو شکلات ولی اخرین همسایهمون یک سطل اب ریخت رو سرمون که انموقع خیلی ناراحت شدیم ولی الان کلی می خندیم . |
چهارشنبه 28 اسفند 1387 |
|
