با وزیر نفت در مسجدالحرام : مافیا نداریم

با وزیر نفت در مسجدالحرام : مافیا نداریم

*رضا زندی

سال 86، سال هرچه که باشد سال نفت هم هست؛ سالی که جامه‌های فاخر 104 دلاری بر قامت بشکه‌های نفت پوشانده شد، 70 میلیارد دلار وارد خزانه دولت شد، احمدی‌نژاد با سران اوپک عکس یادگاری گرفت و برای نخستین بار در تاریخ سه دهه اخیر، وزیر نفت ایران برکنار شد؛ وزیری که پس از  کشمکش‌های زیاد از ساختمان هرمی بهارستان رای اعتماد گرفت. آن هم پس از رد سه گزینه پیشنهادی رئیس‌جمهور.این مقال، جایگاه قضاوت بر عملکرد وزارت وزیری هامانه نیست اما وقتی تابستان امسال در باشگاه نفت خداحافظی کرد رودرروی معاون اول رئیس‌جمهور و چشم در چشم آقای الهام دولت، بانگ برآورد که: «عده‌ای می‌خواهند نفت را شخم بزنند.» بعدها هم معلوم شد که در نامه‌ای از هامانه خواسته شده بود تا شورایی متشکل از نزدیکان فکری رئیس‌جمهور بالای سر نفت قرار گیرد تا تصمیمات نفت را اتخاذ کند. شاه‌بیت این غزل هم کسی نبود جز سیدصادق محصولی. هامانه هم در پاسخ نامه‌ای نوشته بود که این شورا ابتدا باید بر اساس مصوبات قانونی شکل بگیرد حتی اگر بنا باشد تصمیماتش به هیات دولت را نمایندگی کند.هامانه که رفت غلامحسین نوذری آمد. هم او که در دوره وزارت وزیر معذول، مدیرعامل شرکت ملی نفت بود و بسیار تلاش کرد تا نظر رئیس دولت نسبت به وزیرش را تعدیل کند. وقتی کار از کار گذشت، ریاست نوذری آغاز شد. این کازرونی خوش‌لهجه، متین و آرام وارد اتاق وزارتی طبقه پانزدهم شد و در دوره سرپرستی‌اش تلاش کرد قدرت تصمیم‌گیری‌اش را نمایان کند. همه در مجلس خوشحال بودند که غریبه وارد نفت نشده است، چه، نوذری بزرگ شده نفت بود. تجربه ریاست بر حراست مناطق نفت‌خیز جنوب را داشت. در وزارت زنگنه مدیرعاملی شرکت ملی نفت مناطق مرکزی را بر عهده گرفته بود. پیچ و خم‌های ساختار عجیب و  غریب نفت را می‌شناخت. هرچند برای نوذری رقیبی جدی به نام علی کردان تراشیده بودند اما اقبال مجلس به نوذری او را در میز اول نشاند.نوذری رقیب را به رفیق تبدیل کرد و پیش از آنکه به عنوان وزیر جدید نفت به مجلس معرفی شود پای حکم «کردان» را برای قائم‌مقامی وزارت نفت امضا تا آقای فنی و حرفه‌ای بی‌آنکه حتی یک روز سابقه حضور در نفت را داشته باشد وارد وزارتخانه شود. عده‌ای او را «وزیر در سایه» نفت خواندند و گروهی در مجلس به همین مناسبت رای مخالف در گلدان‌های نوروزی ریختند تا کارشناسان پیش‌بینی کردند که مدیران احمدی‌نژاد برای اداره نفت در راهند تا انتصابات چند روز گذشته نشان دهد که بیراه نگفته‌اند. اگر در فاصله دو سال «جشن‌ساز» از مدیریت شرکت ملی حفاری به مدیرعاملی شرکت ملی نفت رسیده، اگر معظمی از معاونت منابع انسانی رفته تا «کردان» با حفظ قائم‌ مقامی سرپرستی آن را به عهده گیرد و اگر شورای 9 نفره نفت بالای سر و‌زیر شکل گرفته و اگر، اگرهای بسیار خیلی عجیب نیست که عجایب در راهند. انتصاب‌های تازه همراه با سالی تازه.غلامحسین نوذری فارغ‌التحصیل مهندسی خاک‌شناسی از دانشگاه جندی‌شاپور اهواز است. بعدها با گذراندن دوره‌ای تکمیلی در دانشکده صنعت نفت مهندسی نفت گرفته تا نردبان ترقی‌اش را پله به پله طی کند. بی‌آنکه مبالغه شود ویژگی‌های مهمی دارد. آنقدر با صداقت هست که در مواجهه با احمدی‌نژاد بگوید در انتخابات ریاست‌جمهوری به چه کسی رای داده و آنقدر دل پرجرات دارد تا در اولین حضور بین‌المللی‌اش یک روز پس از رای اعتماد مجلس، در سمپوزیوم وزرای نفت اوپک به انگلیسی سخنرانی کند؛ هرچند شکسته بسته. سیاست را به خوبی می‌فهمد و بر تعاملات حاکم بر نفت به زیرکی آگاه است. به شدت ریسک‌پذیر است و مدیریت بحران را می‌داند. به اعتبار تجربه حفظ ترکان در وزارت نفت و فقط با یک جابه‌جایی با وجود تاکید بر رفتنش، و به استناد مورد وثوق بودنش نزد رئیس‌جمهور شاید بتوان گفت که او در این شرایط یکی از بهترین گزینه‌ها برای وزارت نفت بوده است چه، باید از نوذری بر اساس شرایط موجود انتظار داشت.مصاحبه اختصاصی با وزیر نفت، در شرایط ویژه‌ای شکل گرفت. از همین رو از همان ابتدا با نیت چاپ در ویژه‌نامه پایان سال انجام شد. روبه‌روی خانه کعبه، کنار مسجد‌الحرام، بعد از طواف عمره. اعتراف می‌کنم که این عزیزترین مصاحبه‌ام بوده است. نه به خاطر سوالاتی که پرسیدم و نه برای جواب‌هایی که شنیدم. بل، که در حرم خدا بودیم. اواسط سال، پس از اتمام اجلاس سران اوپک در ریاض، در چند‌قدمی کعبه، تلاش کردم تا نگرانی‌های مطرح درباره وزارت نفت را از آقای وزیر بپرسم. دغدغه حضور مافیای نفت را پیش بکشم. از برنامه‌های مهم‌اش سوال کنم و خواسته‌های رئیس‌جمهور احمدی‌نژاد را از زبان وزیر نفتش بشنوم. از چگونگی اداره نفت در دوره تحریم پرسش کنم، ماجرای حضور «کردان» را موشکافی کنم و سیاست ایران در اوپک را جست‌وجو نمایم. گرچه مضیقه زمان مجال ورود به حوزه‌های دیگر را نداد اما این اولین باری است که نوذری در یک گفت‌وگوی اختصاصی وارد این حوزه‌ها می‌شود، برای اجازه گفت‌وگو در آن فضای روحانی یک جمله را باید بگویم: «آقای وزیر متشکرم.»

***

اگر اجازه بدهید می‌خواهم پرسشم را از اینجا شروع کنم. حالا که روبه‌روی مسجدالحرام نشسته‌ایم چه احساسی دارید، آن هم سه، چهار روز پس از کسب رای اعتماد نمایندگان مردم و انتخاب به عنوان وزیر نفت؟

هر مسلمانی آرزو دارد تا فرصت زیارت خانه خدا را داشته باشد. برای بنده هم توفیقی بود که بعد از کسب رای اعتماد از مجلس محترم شورای اسلامی،‌بعد از برگزاری اجلاس سران اوپک در ریاض، هرچند به صورت کوتاه اما به زیارت خانه خدا بیایم.

فکر کنم نخستین چیزی که در طواف خانه خدا خواسته‌اید این بوده که بتوانید از عهده مسوولیت سنگین وزارت برآیید. درست است؟

شما در طواف با من بودید.

حالا بگذارید سوالم را طور دیگری بپرسم. به نظرتان مهمترین مسوولیت‌تان به عنوان وزیر نفت در این مقطع حساس چیست؟

من به لحاظ تجربه کاری و حضورم در شرکت ملی نفت، شناخت کاملی از مسائل نفت دارم. به نظرم ما باید یک بخشی از حرف‌هایمان را کمی کنیم تا قابل لمس باشد.

یعنی چه که کمی کنیم؟ مگر قبلا آمار و اطلاعات داده نمی‌شده؟ مگر گزارش‌های کمی ارائه نمی‌شده است؟

منظورم این است که از گفتن حرف‌های کلی باید خودداری شود و حرف‌ها به این موضوع ختم شود تا متری برای اندازه‌گیری عملکرد هر مجموعه داشته باشیم. من فکر می‌کنم که اولویت اولم انشاءالله توجه به نیروی انسانی است. همان طور که در دفاعیه‌ام در جلسه رای اعتماد مجلس عرض کردم کلید توسعه، نیروی انسانی است. اگر نیروی انسانی پرورش و رشد پیدا کند و اجازه یابد تا خدمت نماید و به ایشان فرصت اظهارنظر داده شود و به بحث‌های کارشناسی‌اش توجه شود، قطعا می‌تواند کارهای بزرگی را سامان دهد.

بنده حرف‌های شما را متوجه نمی‌شوم. آخر مگر تا حالا به نیروی انسانی توجه نمی‌شده؟ فکر می‌کنم همین جملات اخیرتان به آنچه در ابتدای پاسخ به سوال گفتید تناقض دارد. شما از طرفی می‌فرمایید باید همه چیز را کمی کنیم و بعد یک حرف کلی می‌زنید که باید به نیروی انسانی توجه بیشتری کنیم.

می‌خواهم به همان حرف اولم برگردم. در واقع این نیروی انسانی است که می‌تواند هر برنامه‌ای را اجرایی و کمی کند. به شرطی که فرصت لازم داده شود. به ایشان فرصت تصمیم‌گیری، انتخاب و تصمیم‌سازی داده شود. ببینید سیاست‌های کلی را وزارت نفت می‌تواند تعیین کند اما این نیروی انسانی است که باید در چارچوب یک کار کارشناسی این سیاست‌ها را عملی و اجرایی کند.

این‌طور که متوجه شدم شما می‌خواهید تعداد زیادی نیروی انسانی وارد نفت کنید. منظورتان را درست متوجه شدم؟

خیر.

پس منظورتان چیست؟

قبلا هم گفته‌ام نیروی انسانی بسیار خوبی در وزارت نفت وجود دارد.من نمی‌خواهم گذشته را نقد کنم و بگویم توجه به نیروی انسانی قبلا وجود نداشته است. منظورم تقویت وضعیت نیروی انسانی در نفت است.

یعنی از بیرون مجموعه نفت نمی‌خواهید کس دیگری را بیاورید؟

نفت یک مجموعه وسیع است. هم درونش نیروی انسانی مجربی وجود دارد و هم ظرفیت این را دارد که از جاهای دیگر نیرو جذب کند. این روند سال‌هاست وجود دارد. تعدادی نیرو همیشه وارد نفت شده‌اند و تعدادی هم از مجموعه نفت خارج شده‌اند.

ببینید، آقای مهندس لطفا شفاف صحبت کنید. آیا شما می‌خواهید از خارج نفت تعدادی نیرو وارد نفت کنید؟

بنده این را نگفتم. عرض کردم این ظرفیت وجود دارد اما هیچ برنامه شخصی برای این کار ندارم. محور اصلی کارم، نیروی انسانی موجود است.

این سوالات را از آن جهت پرسیدم که گفته می‌شود یکی از شروط معرفی شما از جانب رئیس‌جمهور به عنوان وزیر نفت این بوده است که یک‌سری نیروی جدید مدنظر را از جاهای مختلف وارد نفت کنید. می‌خواهم بدانم آیا چنین شرطی وجود داشته؟

چنین شرطی وجود نداشته است. فکر می‌کنم منظور شما ورود نیروهایی به نفت است که نزدیک به آقای رئیس‌جمهور باشند.

دقیقا همین طور است.

به شما عرض کنم که بیشترین نزدیکی را نیروهای صنعت نفت به آقای رئیس‌جمهور دارند.

ولی سخنان و مواضع آقای احمدی‌نژاد چه در دوران کاندیداتوری و چه در دوران ریاست‌جمهوری این سخنان شما را تایید نمی‌کند. آقای رئیس‌جمهور، نفت را متهم کردند که مافیا درونش وجود دارد. به عبارت ساده‌تر از ابتدای ریاست‌جمهوری ایشان روی صنعت نفت فشار بوده است. این را که قبول دارید؟

به شما توصیه می‌کنم بروید و سخنان آقای رئیس‌جمهور را در جمع کارکنان صنعت نفت که به مناسبت خاموش کردن چاه 23 خدمت ایشان رسیده بودند مطالعه کنید. من دیدگاه آقای رئیس‌جمهور درباره صنعت نفت را در آن سخنان متجلی می‌بینم.

می‌دانم که آقای رئیس‌جمهور در آن سخنرانی از کارکنان صنعت نفت بسیار تمجید کردند. منظورتان این است که دیدگاه آقای احمدی‌نژاد در رابطه با نفت تعدیل شده است؟

ایشان در مواضعی که مدنظر شماست هیچ وقت منظورشان کارکنان صنعت نفت نبوده است.

یعنی وقتی گفتند در نفت مافیا وجود دارد به کسانی که در صنعت نفت کار می‌کردند اشاره نداشتند؟

آقای رئیس‌جمهور همواره اعتقادش این بوده که صنعت نفت نیروهای توانمند، خوش‌فکر، معتقد به نظام و دلسوز دارد. این را وقتی با ایشان صحبت می‌کردم از شخص رئیس جمهور شنیدم.

پس این قضیه مافیای نفت از کجا آمد؟ چطور مطرح شد؟

فکر کنم شما هم با من موافق باشید که در میان کارکنان بدنه صنعت نفت ممکن است دو تا انسان خطاکار هم پیدا شود که باید با آن برخورد شود، ولی من بر این باور هستم که منظور آقای رئیس‌جمهور هیچ وقت کارکنان صنعت نفت نبوده است.

آقای نوذری، من واقعا نمی‌خواهم موضوع را سیاسی کنم و از موضع سیاسی به مسئله مافیای نفت بپردازم ولی با توجه به نزدیکی شما به آقای احمدی‌نژاد می‌خواهم بدانم که ذهنیت ایشان به نسبت 2 سال پیش به صنعت نفت تعدیل شده است یا خیر؟

آقای رئیس‌جمهور بارها به من گفته‌اند که نفت می‌تواند قطار توسعه را جلو ببرد و در نفت هم نیروی انسانی خوبی وجود دارد. همه اینها نشان می‌دهد که ایشان نظر بسیار مثبتی به نفت دارند و این نظر مثبت به توسعه صنعت نفت کمک می‌کند.

آن طور که از جملات شما متوجه شدم معتقدید که در بین کارکنان صنعت نفت چیزی به نام مافیا وجود ندارد؟

بله، به نظر من در کارکنان صنعت نفت عنوانی به نام مافیا وجود ندارد. سخنگوی دولت هم دو مرتبه بر این موضع تاکید کرده‌اند.

مجددا تکرار می‌کنم پس ماجرای صنعت نفت از کجا درآمده است؟

ببینید، شما می‌گویید در بین کارکنان صنعت نفت مافیا وجود دارد من هم می‌گویم خیر. اما با این حجم بالای مبادلاتی که در دنیا در مقوله نفت انجام می‌شود ممکن است باعث شود کسانی در بخش‌هایی در مجموعه نفوذ کنند. در مجموعه کارکنان صنعت نفت که تولید و توسعه را انجام می‌دهند این احتمال بسیار ضعیف است. به هر حال در گردش مالی زیاد ممکن است اتفاقاتی هم بیفتد.

قبول، اما این اتفاقات تخلف است نه مافیا.

با تخلف باید برخورد شود.

آقای نوذری، اجازه بدهید به جملات پایانی آقای وزیری هامانه، وزیر نفت پیشین اشاره کنم که در مراسم تودیع‌اش عنوان کرد. ایشان گفته بود که «عده‌ای می‌خواهند نفت را شخم بزنند» یا اینکه «شرایط نفت امروز، شبیه ارتش سال 57 شده است» قریب این مضامین که هشدار می‌داد عده‌ای تلاش دارند که صنعت نفت را دگرگون کنند. سوالم ساده است. اولا نظر شما درباره این دیدگاه چیست؟ ثانیا چه کسانی می‌خواهند نفت را شخم بزنند؟

این نظر آقای وزیری هامانه است. در صنعت نفت زمینه‌های کاری زیادی وجود دارد. به نظرم به جای پرداختن به بعضی از مسائلی که نتیجه‌ای هم برای کشور ندارد باید به مسائل اصلی نفت که بخش تولید، توسعه و انعقاد قراردادهاست بپردازیم.

چرا شما پاسخ پرسش مرا ندادید. آقای وزیر، یا شما باید این نظریه را رد کنید که کسانی نمی‌خواهند نفت را شخم بزنند یا بپذیرید که این حرف صحیح است که در آن صورت از شما می‌خواهم بگویید عده‌ای که می‌خواهند صنعت نفت را شخم بزنند آیا شما را به عنوان نوک پیکان این عملیات انتخاب کرده‌اند؟

نه، با بنده در این زمینه صحبتی شده است و نه من اهل این کارها هستم.

یعنی شما نمی‌خواهید نفت را شخم بزنید؟

شخم زدن یعنی چه.

یعنی بسیاری از مسائل را از ریشه در نفت بخواهید جابه‌جا کنید.

اگر منظور شما مدیریت‌های صنعت نفت است که دارند کارشان را انجام می‌هند. من هم همیشه از مدیریت‌ها دفاع کرده‌ام اما به هر حال تغییر و تحول معمولا در سازمان‌ها امری طبیعی است. مثل گردش سال است. ولی اینکه کسی بخواهد با نیت حذف نیروهای صنعت نفت اقدامی انجام دهد چنین نیتی نه وجود داشته و نه کسی چنین گفتمانی داشته است و نه بنده با این ادبیات آشنا هستم.

آقای نوذری درست چند روز پیش از اینکه جنابعالی به عنوان وزیر نفت معرفی شوید در دوران سرپرستی حکمی صادر کردید که این گمانه را تقویت کرد که در نفت می‌خواهید تغییرات مدنظر رئیس‌جمهور را انجام دهید. اجازه بدهید نام ببرم. شما یک نفر مثل آقای کردان را بی‌آنکه حتی یک روز در نفت تجربه داشته باشد به عنوان قائم‌مقام وزارت نفت منصوب کردید؛ گزینه‌ای که با اوج گرفتن شایعه وزارتش به دلیل جو نامناسب مجلس، به عنوان وزیر معرفی نشد. به نظر می‌رسد اگر شما این حکم را برای آقای کردان صادر نمی‌کردید به مجلس معرفی نمی‌شدید. درست است؟

هیچ وقت این جملات آخر شما برایم مطرح نشد که مثلا اگر آقای کردان را منصوب نکنم به عنوان وزیر معرفی نخواهم شد ولی اینکه حضور فردی مثل آقای کردان...

خواهش می‌کنم طفره نروید و صریح به سوالم پاسخ دهید.

مدیریت یک بحث کلی است. خود من با وجود اینکه 30 سال سابقه کار اجرایی، آن هم در سطح مدیریت در صنعت نفت داشتم اگر امروز از مسائل پتروشیمی از من سوال کنید خواهید دید که کلیاتش را می‌دانم اما اگر سوال کنید که آیا می‌توانم پتروشیمی را خوب مدیریت کنم و جایگاهش را در مجموعه وزارت نفت بشناسم قطعا به شما خواهم گفت آری. لذا در رابطه با آقای کردان باید بگویم ایشان سابقه مدیریت خوبی داشتند.

حداکثر سابقه مدیریتی آقای کردان غیر از مسوولیت سازمان فنی و حرفه‌ای، معاونت اداری، مالی صدا و سیما بوده است. واقعا این برای قائم‌مقامی مجموعه بزرگ و پیچیده‌ای مثل نفت کفایت می‌کند؟

البته سابقه ایشان بیش از این بوده است. اگر به گذشته برگردید می‌بینید آقای کردان مسوولیت‌های... خود صدا و سیما به هر حال جای بسیار بزرگی است.

آقای مهندس، واقعا فکر نمی‌کنید که الان دارید انتصابتان را توجیه می‌کنید؟

واقعا به دنبال توجیه نیستم. دیدم آقای کردان توانمندی‌هایی دارد که می‌توان از آن توانمندی‌ها در نفت استفاده کرد.

شما آقای کردان را از کجا می‌شناسید؟

آقای کردان را حداقل 20 سال می‌شناسم.

عده‌ای معتقدند آقای کردان نماینده رئیس‌جمهور در نفت است.

آقای رئیس‌جمهور یک وزیر نفت دارد.

برخی نگران دوتکه شدن نفت هستند. یعنی عملا آقای کردان سکان وزارت نفت را در دست بگیرد و عملکردش به نام شما نوشته شود.

تجربیات کاری من حداقل این را نشان نمی‌دهد. بنده هرجا کار کردم مجموعه‌ام را مدیریت کرده‌ام.

فکر نمی‌کنید آقای کردان یک‌سری نیروی جدید بیاورد بعد هم عده‌ای به او نزدیک شوند و عده‌ای هم مثلا در تیم شما باشند و خدای نکرده نفت جناح‌بندی شود.

صنعت نفت با هر سازمان دیگری متفاوت است. چون چارچوب‌های خاص خودش را دارد. با توجه به بنیان‌های فنی که در نفت وجود دارد اصلا امکان طرح این نوع مسائل در نفت وجود ندارد.

یک بحث دیگری هم که درباره آقای کردان مطرح می‌شود این است که احتمالا ایشان مسوولیت دیگری را نظیر معاونت وزیر بر عهده خواهند گرفت. حالا یا در گاز یا در حوزه دیگری. ممکن است درباره آن اظهارنظر کنید.

فعلا ایشان قائم‌مقام هستند. البته ممکن است بخش‌هایی از کار را به آقای کردان واگذار کنم چون به هر حال ایشان باید کار اجرایی بکنند. چون صرف قائم‌مقامی با وجود وزیر اختیار خاصی ندارد. هنوز بحثی درباره اینکه آقای کردان جایی برود یا معاونتی را داشته باشد، نداشتیم.

پس با چه تعریفی آقای کردان قائم‌مقام وزارت نفت است؟

ما قبلا هم در وزارت نفت قائم‌مقام داشته‌ایم.

شما چه بخشی از کار را به قائم‌مقامتان خواهید سپرد؟

شاید عمده‌اش به کارهای ستادی نفت برگردد.

آقای وزیر، شما در جلسه رای اعتمادتان رای خیلی خوبی آوردید. فکر کنم به لحاظ درصد رای،‌بالاترین وزیر نفت بوده‌اید. اما گفته می‌شود آن تعداد که به شما رای ندادند به خاطر حضور آقای کردان به عنوان قائم‌مقامتان بوده است چون عده‌ای از نمایندگان با حضور ایشان در نفت مخالف بودند.

رای نمایندگان در زمان رای اعتماد منفی است. نباید این طور قضاوت کنید. برخی نمایندگان ممکن است دلایل خاص خود را برای رای ندادن داشته باشند اما چون چیزی در این رابطه مشخص نیست. نمی‌توانم درباره سوال شما اظهارنظر کنم.

آقای رئیس‌جمهور از شما خواسته‌اند در نفت چکار کنید؟

خواسته‌اند که نفت را توسعه دهم.

فکر می‌کنید با این فشارهای بین‌المللی که بر ایران وارد می‌کنند هدف توسعه محقق شود؟

عملکرد من نشان داده است که می‌شود.

آقای مهندس چطور این حرف را می‌زنید. ما که نباید به خودمان نادرست بگوییم. من قصد طرح مسائل سیاسی را ندارم اما شما استحضار دارید که مثلا بحث توسعه میدان آزادگان را چند سال پیش شروع کردیم اما هنوز هم این میدان توسعه نیافته است. ژاپنی‌ها عقب کشیدند و رفتند. بعد هم که بحث تولید زودهنگام از میدان را مطرح کردند که آن هم با ظرفیت 150 هزار بشکه‌ای که باید تا دو، سه سال دیگر به ثمر می‌نشست فاصله دارد. توسعه فازهای پارس جنوبی کند پیش می‌رود و قص علیهذا، کمی صریح صحبت کنید. آقای وزیر واقعا فکر می‌کنید با این شرایط سخت بین‌المللی می‌توان توسعه در نفت را با سرعت لازم ادامه داد؟

به نظرم تغییر نگاه‌ها در این بحث مهم است. آنچه که در ابتدای مصاحبه در رابطه با نیروی انسانی گفتم به همین بحث برمی‌گشت. نیروی انسانی، هر وقت با یک چالش مواجه شده راه برون‌رفت از آن را پیدا کرده است. در بحث آزادگان که شما اشاره کردید باید بگویم ژاپنی‌ها قرار بوده از زمانی که توسعه را آغاز می‌کنند 6 سال بعدش تولید نفت را شروع کنند.

بله، اما قرار بوده عملیات توسعه آزادگان دو، سه سال پیش‌تر شروع شود.

الان هم طرح توسعه میدان آزادگان به صورت جامع توسعه می‌یابد. تولید زودهنگام یک بخش از آن طرح جامع است. طرح جدایی نیست.

همین جا یک نگرانی مطرح می‌شود، برخی کارشناسان معتقدند این تولید زودهنگام از میدان بزرگ نفتی آزادگان به مخزن آسیب می‌رساند.

این اظهارنظر غیرفنی است. بچه‌ها روی این طرح نظر داده‌اند و هیچ آسیبی به مخزن نمی‌رساند.

از سوال قبلی‌مان دور نیفتیم لطفا. گفتید که آقای رئیس‌جمهور از شما خواسته‌اند که بحث توسعه را در صنعت نفت پیگیری کنید. خب این موانعی مانند فشارهای بین‌المللی هم دارد؟

عرض می‌کردم که یکی از تاکیدات آقای دکتر احمدی‌نژاد توسعه بخش نفت و گاز است. من فکر می‌کنم که بخشی از تبلیغات بیرونی روی خبرنگاران داخلی و حتی بخشی از مسوولان هم اثر گذاشته است. ببینید با عدد و رقم می‌توان راحت‌تر صحبت کرد. تولید نفت از 4 میلیون بشکه به بیش از 4 میلیون و 150 هزار بشکه در روز رسیده است. ظرفیت تولید نفت‌مان هم به روزانه ‌4 میلیون و 350 هزار بشکه افزایش یافته است. این ارقام علاوه بر جبران افت طبیعی میدان‌های نفتی است، این نشان می‌دهد که اراده‌ها و مجموعه‌هایی وجود دارند که در همین شرایط که کسانی بعضا تبلیغ می‌کنند شرایط سختی است توانسته‌اند تولید نفت را افزایش دهند. ما این شرایط را فرصت تلقی می‌کنیم.

یک سوال خیلی ساده. پول از کجا می‌آورید؟

اگرچه منابع مالی همیشه مهم بوده اما در درجه اول اهمیت نیست. ما برای تامین منابع مالی توسعه نفت، بخشی از منابع داخلی را مصرف کردیم. ضمن اینکه هنوز امکانات فاینانس برایمان وجود دارد.

از چه کشورهایی؟

لازم نیست مطرح کنیم. چون ممکن است آنها راضی نباشند ولی امکان فاینانس داریم. بسیاری از شرکت‌هایی که با ما مذاکره می‌کنند حاضرند در چارچوب قراردادهای بیع متقابل میادین مشترک را توسعه دهیم.

این بسیاری از کشورها یعنی چه؟

قراردادهای ما در مسیر انجام است. می‌توانید از امضای آنها نام کشورها را دربیاورید.

شما می‌گویید بسیاری از کشورها با شما همکاری می‌کنند. اما من متوجه نمی‌شوم یعنی چه کشورها یا شرکت‌هایی. الان وضعیت توتال در فاز 11 پارس جنوبی مبهم است. وضعیت شل در فاز 13 و 14 هم همین طور. یا مابقی شرکت‌های بزرگ.

وقتی توتال برای توسعه فاز 11 پیشنهاد 12‌میلیارد دلاری مطرح می‌کند ما برای این پیشنهاد یک استراتژی جدیدی مطرح می‌کنیم. مثلا آمدیم پروژه ایران LNG را به پنج بسته تقسیم کردیم تا از توانمندی داخلی بیشتر استفاده کنیم. این یک نگاه جدید برای اجرای پروژه است. این نشان می‌دهد که اگر توتال نیاید می‌توانیم پروژه «پارس LNG» را هم در چارچوب اجرایی «ایران LNG» جلو ببریم. اگرچه واقعا شرکت‌‌هایی الان اظهار علاقه کرده‌اند تا جایگزین توتال شوند.

اروپایی؟

اروپایی – آسیایی. باید اسامی‌شان نهایی شود بعد اعلام کنم.

حداکثر تا چه زمانی به توتال فرصت داده‌اید؟

توتال از ما درخواست کرده است تا بررسی مجددی روی پروژه پارس LNG داشته باشد.

بالاخره تا چه زمانی؟

این یک کار بزرگی است، باید فرصت داد تا نهایی شود.

شما یک بار یک ضرب‌الاجل 6 ماهه برای توتال تعیین کردید که مدتی از آن گذشته است.

آن فرصت برای تغییر مسیر کار بود. قرار بود توتال بررسی کند تا از یک پکیج به پکیج دیگری برویم.

یعنی ضرب‌الاجلی برای توتال نگذاشته‌اید؟

خیر، داریم کار را پیش می‌بریم تا بتوانیم با توتال به تفاهم برسیم، البته تا به قیمت‌هایی که توتال داده است.

حتما هم با آن قیمت‌های قبلی مدنظر ایران نخواهد شد. چون بالاخره قیمت نفت رشد روزافزونی یافته و بالطبع قیمت پروژه‌های نفتی هم افزایش یافته است.

رشد منطقی قیمت‌ها متناسب با تغییرات بازار قابل قبول است ولی بررسی‌های ما نشان می‌دهد آن قیمتی که پیمانکاران به توتال پیشنها کرده‌اند برای پروژه پارس LNG برای ما قابل قبول نیست.

آقای وزیر اگر مایل باشید درباره یکی از اتفاقات مهم سال 86 که برگزاری سومین اجلاس سران کشورهای اوپک در ریاض بودید صحبت کنیم. اجلاسی که حواشی زیادی داشت و نمایانگر وزن هر یک از کشورهای نفتی در میدان بازی اوپک بود. این روزها شاهد کاهش بیش از پیش ارزش برابری دلار با ارزهای دیگر هستیم. ایران هم در آن اجلاس تلاش داشت کاهش ارزش دلار را به عنوان یک اقدام سیاسی در بیانیه سران اوپک بگنجاند که محقق نشد. یا آن بحث ایجاد بانک اوپک. می‌خواهم نظرتان را در این‌باره بدانم.

در اجلاس سران اوپک به وزرای نفت و اقتصاد ماموریت داده شد تا کاهش ارزش دلار و صندوق اوپک یا بانک اوپک را بررسی کنند.

صندوق اوپک با بانک اوپک فرق دارد آقای مهندس. صندوق اوپک الان وجود دارد اما پیشنهاد شما ایجاد بانک اوپک بود.

ایران، ونزوئلا و چند کشور دیگر با این پیشنهاد موافق بودند.

اما تصویب نشد.

در بیانیه سران اوپک ذکر شد که وزرای نفت و اقتصاد آن را بررسی و گزارش کنند.

اساسا شما فکر می‌کنید ایجاد بانکی به نام «بانک اوپک» قابل تحقق است؟

به نظر من کار بزرگی است ولی بستگی به اراده کشورها دارد. اگر بخواهیم از همه امکانات‌مان برای اجرای پروژه‌هایمان استفاده کنیم ایجاد این بانک بسیار می‌تواند مفید باشد.

درباره آقای کردان.

من در دولت یک بازیگرم. بازیگر خط مقدم اقتصاد و تولیدگر اول کشور هم هستم اما در وزارت نفت سیاست‌های راهبردی دارم. در واقع باید نقش یک مربی را بازی کنم. در چیدمان مهره‌ها یک مربی به برد بازی فکر می‌کند. لذا ممکن است بعضی‌ها که تماشاچی بازی هستند افکار مربی را کاملا لمس نکنند. نتیجه بازی است که می‌تواند مشخص کند این مربی بازیکنانش را به خوبی چیده است یا خیر.

پس باید درباره نتیجه بازی شما در وزارت نفت دو، سه سال بعد قضاوت کنیم.