سیاستهای بازیافت کمپانی"ب.ام.و"
سیاستهای بازیافت کمپانی"ب.ام.و"
سالها پیش از آن که قانونگذاران در اروپا قوانینی در خصوص قابل بازیافت بودن مواد به کار رفته در خودروها وضع کنند، شرکت خودروسازی ب.ام.و سیاست خاصی مبنی بر بهکارگیری منابع طبیعی در مواد مورد استفاده در خودرو داشته و سعی کرده است روشهای منحصر بهفردی را برای از بین بردن و بازیافت این مواد ابداع کند. دوام مواد به کار رفته در خودرو یکی از فلسفههای بنیادی گروه خودروسازی ب.ام.و در طول سالهای متمادی بوده و هم اکنون نیز یکی از اهداف بنیادی این گروه است. این جهتگیری ب.ام.و در سطح جهانی نیز شناخته شده است. از زمانی که برای شرکتهایی که به دنبال پروسه مدیریت دوام هستند گروه شاخص دوام داو جونز در سال ۱۹۹۹ به عنوان مهمترین گروه شاخص معرفی شد، گروه خودروسازی ب.ام.و سردمدار شرکتهای خودروسازی دیگر در این حوزه بوده و توانسته است رتبه یک را در ردهبندی این گروه از آن خود کند. گروه خودروسازی ب.ام.ودر زمینه استراتژی داوم در دنیای مدیریت مالی در درون شرکت با "سیاست جامع بازیافت" شناخته شده است. این شرکت نه تنها برنامهای ارتقایی برای به کارگیری صحیح منابع در خط تولید ایجاد کرده است و برنامه منظمی نیز برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده مطابق با ملزومات محیط زیستی دارد بلکه در زمینه طراحی محصول مطابق با معیارهای بازیافت هم سردمدار است. طرح موسوم به "طراحی برای بازیافت" درواقع یکی از سه هسته اصلی استراتژی بازیافت این خودروساز است. دو هسته دیگر نقش مواد اولیه و مرکز بازیافت و اوراق هستند که در لونهوف نزدیک مونیخ قرار دارد. این مرکز بهطور مرتب درحال گسترش است و به زودی به مرکزی با تواناییهای حل مشکلات مربوط به بازیافت تبدیل میشود. نکته دیگری که ب.ام.و در این زمینه مورد توجه قرار داده است به کارگیری مؤثر منابع با ارزشی مانند آب، انرژی و مواد اولیه با استفاده ازسیستمهای هوشمند بازیافت در تمام خطوط تولید است. ● طراحی برای بازیافت برای این که بتوان سطح بازیافت اقتصادی را ارتقا داد، شرکتها باید تمام مراحل عمر یک خودرو را از فاز اولیه طراحی در نظر بگیرند. طراحی محصول برحسب بازیافت هم شامل انتخاب مواد اولیه و به کارگیری تکنولوژی میشود و هم ارتقای تکتک قطعات و اجزا. بنابراین مهندسان شرکت ب.ام.و در جستجوی آن هستند که قطعات مختلفی را از مواد بازیافت شده بسازند و متعاقباً چرخ اقتصادی محصول را با این سیاست کاملاً اقتصادی و زیست محیطی تکمیل کنند. درواقع دراین حالت مواد اولیه، موادی هستند که قبلاً به کاررفتهاند و متعاقباً از طریق چرخه مواد به خط تولید وارد شدهاند. گروه خودروسازی ب.ام.و از پروسههای خاصی برای ساخت قطعات قابل بازیافت استفاده میکند. این شرکت برای این که بتواند استانداردهای بازیافت را به بهترین وجه از ابتداییترین مراحل طراحی رعایت کند، متخصصان بازیافت نخست استانداردهای لازم را برای طراحی قطعات را تبیین میکنند، سپس با کمک مهندسان ساخت، راههایی را برای حل مسائل می یابند. این مشارکت رشتههای مختلف در تمام مراحل تولید محصول–از مفهوم اولیه یک مدل جدید تا مرحله تبیین استانداردها–ادامه مییابد. بهعلاوه نقاط حساس در این پروسه مانند زمان لازم برای اوراق کردن و در دسترس بودن اجزا را همزمان با پیشرفت کار مد نظر قرار میدهند. اجزایی که برای بازیافت طراحی میشوند باید استانداردهای زیر را رعایت کنند: ▪ استفاده از مواد پلاستیکی خالص و قابل بازیافت. ▪ کاهش چگالی مواد اولیه پلاستیکی. ▪ استفاده از مواد کامپوزیتی که به صورت ترکیبی بازیافت میشوند. ▪ به کارگیری روشهای مناسب اتصال قطعات مانند اتصالات "پلاگ این" (Plug in) به جای پیچ ومهره. ▪ به کارگیری مواد دست دوم مرغوب یا همان مواد بازیافت شده. نمونههای طراحی بازیافت شده در همه سری مدلهای این شرکت یافت میشوند. یک نمونه از این نوع قطعات، عایق حرارتی کف بدنه خودروست که مطابق با استانداردهای بازیافت طراحی شده است. همین قطعه چند سال پیش از پشمهای طبیعی و صفحات نازک آلومینیم ساخته میشد و برای استفاده مجدد اصلاًً مناسب نبود. با تکنولوژی جدید و بعد از جایگزینی پشمهای طبیعی با صفحات آلومینیمی کندویی شکل ، این لایههای عایق از ترکیبات آلومینیمی صددرصد قابل بازیافت ساخته میشوند و دیگر لازم نیست این قطعات را از هم مجزا کرد. نمونه دیگر، استفاده از مواد پلاستیکی درداشبورد ب.ام.وهای سری ۳ است. دراینجا نیز دیگر نیازی به جداسازی مجدد نیست و قابلیت بازیافت مواد از همان ابتدا با در نظر گرفتن مواد اولیه و پروسههای مناسب مونتاژ محقق شده است. ترکیب کنونی مخلوطی از مواد پلاستیکی است که بعد از این می توانند با پروسه های مکانیکی خشک از یکدیگر جدا شوند. همچنین ب.ام.و با به کارگیری پروسه های خاص جداسازی، ضایعات تولید را به ترکیبات اولیه آن شامل: پوسته پلاستیکی ، کف پلاستیکی و زیرلایه پلاستیکی تفکیک می کند. با درنظر گرفتن وزن اولیه، حدود ۶۰ درصد مواد اولیه از زیرلایه های ترموپلاستیک بنیادی تشکیل شده که با درجه خلوص ۹۹.۵ درصد بازیافت میشوند. این مواد بنیادی بهطور مستقیم برای تولید هوای گرمی که در مجاری زیر داشبورد جریان دارد و طی یک چرخه کامل و دقیق مواد، به کار میرود. این مجاری هوای گرم نیز از مواد کاملاً قابل بازیافت و بدون نیاز به مواد جدید تشکیل شدهاند. ● پیشرفتهایی در چرخه مواد به کارگیری مواد دست دوم یا پلاستیکهای بازیافت شده به حفظ منابع و کاهش ضایعات کمک شایانی میکند. هم اکنون ۱۰ درصد از قطعات پلاستیکی در مدلهای سری ۳ ب.ام.و از پلاستیکهای بازیافت شده ساخته شدهاند و این میزان در آینده به ۱۵ درصد خواهد رسید. پلاستیکهای درومور(سخت) که اجزای جامد غیر قابل ذوب هستند مبحث دیگری است که درحوزه بازیافت توسط ب.ام.و مورد توجه قرار گرفته است. یک نمونه از این پلاستیکها کفی جعبه داشبورد است که حدود ۹۰ درصد آن از دروموراست و نمونه دیگر قفسههای مخصوص بستههاست که حدود ۸۵ درصد از پلاستیک قابل بازیافت تشکیل شده است. آنچه کیفیت هردو این محفظه ها را تضمین میکند، ساختار ساندویچی شکل زیرلایه است که از پلیر اتان قابل بازیافت ساخته شده است. این سبک طراحی چرخهای برای بازیافت درتمام مدلهای ب.ام.و دیده میشود. به همین دلیل است که تمام مدلهای کنونی ب.ام.و به روشی کاملاًً اقتصادی میتوانند بازیافت شوند. در مدلهای کنونی ب.ام.و سری ۳ سهم پلاستیکهای قابل بازیافت به ۴۳ کیلو در مقایسه با ۲۶ کیلو درمدلهای قبلی میرسد و این میزان پیشرفتی ۶۵ درصدی را نشان میدهد که بسیار قابل توجه است. همچنین در مدلهای سری ۵ سهم پلاستیکهای قابل بازیافت از ۲.۵ کیلو به ۲۴ کیلو رسید که ۱۰ برابر افزایش یافته است. درمدلهای سری ۷ نیز حدود ۱۵ درصد از کل وزن خودرو از مواد قابل بازیافت ساخته شده است. ● توجه به عوامل محیط زیستی در چرخه عمر مواد ب.ام.و برای درک اثرات محیط زیستی قطعات خودرو از همان مراحل اولیه تولید از تحلیل چرخه عمر بهره میگیرد. درنظر گرفتن چنین روش دور از دسترسی به یک تقابل منافع منجر شده است؛ برای مثال تضاد بین انتخاب مواد و کاربردی بودن قطعات ساخته شده از این مواد. استفاده از مواد سبک با کاهش وزن خودرو به کاهش مصرف سوخت منجر میشود. درمقابل به کارگیری مواد طبیعی تجدیدپذیر در آستر درهای سری ۷ می تواند به حفظ منابع طبیعی کمک کند. باید توجه داشت که به کارگیری مواد خاص یا تکنولوژی به خصوصی تنها با درنظر گرفتن شرایط محیط زیستی معنا پیدا میکند. مصداق این گفته در خودروهای فرمول ۱ میتوان دید. با توجه به این که به کارگیری فیبر کربن در این خودروها وزن کم و قدرت زیادی را برای خودرو به ارمغان می آورد، استفاده از این مواد و مقرون به صرفه بودن آنها می تواند توجه بسیاری از خودروسازان را به خود جلب کند. ● تحقیقات آزمایشگاهی و مجمع محققان در بازیافت: مرکز بازیافت و اوراق ب.ام.و طراحی محصول با قابلیت بازیافت و تحلیل چرخه عمر نمیتواند بدون در نظر گرفتن دانش و تجربه کافی و مناسب میّسر شود. این دانش به میزان قابل توجهی توسط مرکز بازیافت و اوراق ب.ام.و در لونهوف (نزدیک مونیخ) تأمین میشود. این مرکز که به فاصله ۱۵ کیلومتری از مرکز تحقیقات و نوآوری ب.ام.و واقع شده است هم نقش یک مجمع تحقیقی برای مسائل بازیافت خودرو و هم نقش یک مجمع اطلاعاتی برای تمام واحدهای گروه خودروسازی ب.ام.و را ایفا میکند. مرکز یاد شده علاوه بر این که یک واحد کاملاًً کنترل شده درحوزه بازیافت و یک آزمایشگاه برای تحقیقات بنیادی است، به عنوان مرکز آموزش مسائل ابتدایی و تخصصی نیز عمل میکند. استفاده از این مرکز در زمان توسعه یک مدل جدید به تبیین استانداردهایی برای صنعت اتومبیل در سطح جهانی منجرشده است. از زمان آغاز به کار مرکز بازیافت و اوراق ب.ام.و در سال ۱۹۹۰ این مرکز به توسعه مفاهیم جدیدی در بازیافت نائل آمده است واین مفاهیم درحدود سال ۲۰۰۰ به قوانین اروپا پیوستند. این مرکز را می توان مجمعی دانست که کار اصلی آن، انتقال و توسعه دانش حوزه بازیافت است. برای رسیدن به این هدف، متخصصان مرکز مذکور با همکاران خود در مرکز توسعه تماس میگیرند و با برپایی جلسه، توصیههای لازم برای تولید قطعات خودرو با رعایت استانداردهای محیط زیستی را به آنها ارائه می دهند. با به کارگیری یک رویه سیستماتیک دراعمال دانش واطلاعات خود در زمینه اوراق کردن، متخصصان توانایی تدوین دادههای مهمی برای توسعه مدلهای جدید درآینده را دارند. این مرکز همچنین تکنیکهای جدید اوراق کردن را در شرایط عملی تست و ابداع میکند. چنین جهت گیریهایی برای بازیافت خودروهای فرسوده به طور کاملاً اقتصادی و با رعایت استانداردهای محیط زیستی مفید است. به علاوه این متخصصان باید جلوتر از زمان خود و به ۱۵ سال دیگر نیز توجه داشته باشند و برای راههای بهینه اوراق کردن خودروهای هیدروژنی آن دوره که قطعات خاص خود را دارند،چارهای بیندیشند. ارتباط دائم اطلاعاتی بین این مرکز و سازمانهای فروش ب.ام.و و شرکای این شرکت در سراسر دنیا که در زمینه بازیافت فعالیت میکنند، اعمال صحیح این مفاهیم و قوانین جدید بازیافت را تضمین میکند. برای مثال یک کارگاه برای خارج کردن مایعات موجود در خودروهای تولیدی این شرکت راه اندازی شده است. با بهرهگیری از سیستم های فاضلاب مجزا برای هرنوع مایعی، این کارگاه میتواند مایعات را به طور خالص برای نوسازی و بازگشت دادن به پروسه بازیافت از خودرو خارج کند. درضمن این مرکز باید ایده های مناسبی برای چرخه کامل بازیافت ارائه کند و به همین منظور متخصصان آن علاوه بر کار برروی پروسه های اوراق کردن به مسائل نوسازی و لوجستیک نیز توجه دارند. ● پایگاه اطلاعاتی ایدیس۱ پروژه دیگری که در مرکز بازیافت و اوراق ب.ام.وانجام میگیرد، تدوین یک دسته کامل داده ها در پایگاه اطلاعاتی ایدیس (سیستم بین المللی اطلاعاتی اوراق [مواد]) است. همان طور که از نام مرکز پیداست، این مرکز یک سیستم اطلاعاتی بینالمللی است که درآن اطلاعات بیش از ۲۰ خودروساز و فهرست کاملی از اطلاعات بیش از ۲۰ هزار قطعه خودرو جای داده شده است. این اطلاعات به این مرکز کمک می کند که بازیافت بیش از ۳۶۰ مدل خودرو را مطابق با استانداردهای زیست محیطی انجام دهد. درکنار این پایگاه اطلاعاتی جامع دراین مرکز بستههای نرم افزاری ایدیس که شامل دستورالعملهای اوراق کردن به همراه نمودارها ، تصاویر ماکت بریده شده قطعات خودرو، مشخصات زمان اوراق کردن و وزن قطعات به کار رفته درخودروها، وجود دارد. تمام این اطلاعات در مرکز اوراق و بازیافت ب.ام.و مرحله به مرحله و با تحلیل پروسههای اوراق کردن هریک از مدلهای جدید خودرو جمع آوری شده است. ● برنامه های همکاری ب.ام.و و ایجاد شبکه بازیافت درسطح اروپا با توجه به تعهدات محیط زیستی ب.ام.و مبنی بر حفظ منابع طبیعی، این شرکت اولین خودروساز در جهان است که یک شبکه بازیافت در آلمان راه اندازی کرده است. درحقیقت اولین مرکز بیش از ده سال پیش از جانب شرکت ب.ام.ورسما مجوز بازیافت را دریافت کرد. با اعمال دستورالعملهای اتحادیه اروپا در زمینه خودروهای فرسوده هم اکنون این مرکز فعالیتهای خود را در بسیاری از کشورها پوشش و به تدریج شعبات خود در سطح اروپا را گسترش داده است. شرکای این شرکت با دراختیار داشتن متخصصان بازیافت، خودروهای فرسوده را مطابق با استانداردهای دقیق ب.ام.و بازیافت میکنند و عملکرد آنها دقیقا توسط مشاوران حرفهای ب.ام.و مورد ارزیابی قرار میگیرد و در صورت لزوم جدیدترین روشهای بازیافت به آنها آموزش داده میشود. این مراکز علاوه بر بازیافت خودروهای فرسوده با ایجاد زمینه همکاری با تعمیرگاههای خودرو قطعات زاید این مراکز را به بهترین نحو از رده خارج میکند. درسراسر آلمان سیستم لجستیک سی.سی.آر. مدیریت فعالیتهای مربوط به ضایعات این تعمیرگاهها را برعهده دارد. تا کنون بیش از ۹۰ درصد از فروشگاههای ب.ام.و به این شبکه وصل شدهاند. ● مراحل اوراق و بازیافت ب.ام. و. ۱) مالک، خودروی فرسوده را به یکی از شرکتهای اوراق تأیید شده تحویل میدهد. ۲) هر خودرویی که تحویل گرفته میشود، شناسایی و ثبت می شود و به دلیل مسائل ایمنی کیسه های هوا در اولین مرحله فعال میشوند تا در حین کار آسیبی به کارگر نزند. ۳) بازیافت با خارج کردن مایعات خودرو مانند روغن، بنزین و مایعات سیستم تهویه آغاز میشود. ۴) موتورهایی که با رعایت نکات تخصصی اوراق شدهاند میتوانند نوسازی شده یا قطعات آنها بدون از دست دادن کیفیت اولیه خود دوباره به کار گرفته شوند. ۵) بر اساس استانداردهای اتحادیه اروپا از هر ۱۰۰ کیلوگرم وزن خودرو ۸۵ کیلوگرم باید به صورت قطعات یا مواد اولیه بازیافت شود و ب.ام.و. نیز دقیقاً همین کار را انجام میدهد. ۶) شیشهها و مواد پلاستیکی به صورت جداگانه و با روشهای مختص ب.ام.و بازیافت میشود. ۷) بعد از بازیافت اولیه قطعات باقیمانده خودرو (اغلب بدنه خودرو) به صورت بسته های فشرده درمی آید. این روش باعث کاهش هزینه حمل به محل خرد کردن میشود. ۸) در کارگاه دستگاههای خرد کن بدنه خودرو را به قطعات کوچکی به اندازه کف دست انسان تبدیل میکنند. این پروسه برای قطعات فلزی و غیرفلزی به طور جداگانه انجام میگیرد. ۹) مطابق استانداردهای اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۱۵ می بایست تنها ۵ درصد از اجزای خودرو دور ریخته شود که این میزان تقریبا برابر با یک سطل آشغال ۸۰ لیتری است. ● تولیدی تمیزتر با رعایت موضوع دوام در تمام مراحل تولید درکنار روشها و پروسههای کارای بازیافت و ازبین بردن خودروهای فرسوده، به کارگیری مؤثرمنابع با ارزش در تمام مراحل تولید یکی دیگر از نکات مهمی است که ب.ام.و. در استراتژی دوام خود رعایت میکند. درسپتامبر ۲۰۰۱ ، ب.ام.و. با امضای اظهار نامه بینالمللی برنامه محیط زیستی سازمان ملل خود را به تولید سالمتر متعهد کرده است. این اظهارنامه که تعهد به آن داوطلبانه است، نوعی توافق در به کارگیری استراتژیهای پیشگیرانه محیط زیستی در تولید است و به "استراتژی تولید تمیزتر" معروف است. این برنامه درپی آن است که از اثرات منفی مراحل تولید بر محیط زیست از همان مراحل آغازی-برخلاف طرحهای دیگری که تنها به مرحله آخر تولید توجه می کنند-جلوگیری کند. بنابراین ب.ام.و از مفهوم "بازیافت هوشمندانه" بهره میگیرد و از منابع طبیعی مانند آب، انرژی و مواد اولیه استفاده مؤثر میکند. ● استفاده بهینه از آب گرانبها برای تست نشتی درزهای بدنه خودرو، روزانه چندین مترمکعب آب در آزمایشگاههای مخصوص این تست به هدر میرود. ب.ام.و. با به کارگیری یک مدار چرخش آب بینیاز به منبع بیرونی، این میزان آب مصرفی را تا ۸۰ درصد کاهش میدهد. با بهرهگیری از چنین سیستم چرخش آب پیشرفتهای ب.ام.و. توانسته است مصرف آب خود را برای هر مدل تولیدی به طور متوسط به ۱.۰۶ متر مکعب- بسیار کمتر از ارقام جهانی - کاهش دهد. ● مصرف انرژی با بهرهگیری از تأسیسات تولید حرارت مستمر و تکنولوژیهای تولید با مصرف برق کم ب.ام.و. توانسته است مصرف انرژی خود را تا ۲۰ درصد برای هر خودرو بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ کاهش دهد. ● نقاشی با تکنولوژی پودری در سال ۱۹۹۷ گروه خودروسازی ب.ام.واولین خودروساز درجهان بود که از تکنولوژی نقاشی با پودر در کارخانه دینگولفینگ خود استفاده کرده است. در این تکنولوژی که مطابق با استانداردهای محیط زیستی نیز هست، رنگ در یک لایه فوقانی روی بدنه خودرو قرار می گیرد تا سطح خودرو را از مواد مضر موجود در طبیعت محافظت کند. در رنگزنی پودری دیگر نیازی به محلولها نیست و مزایایی به شرح زیر نیز دارد: ▪ دراین روش به مصرف آب و متعاقباً ضایعات آن احتیاجی نیست. ▪ به مواد تمیز کننده شیمیایی بینیاز است. ▪ با استفاده ۱۰۰ درصد از مواد و بازیافت مستقیم در خود سالن رنگ، دیگر هیچ ضایعاتی تولید نمیشود. ▪ گسیل محلولها وجود ندارد. ● تبیین استانداردهای بازیافت در ب.ام.و. بازیافت مواد یکی از دغدغه های اصلی مسوولان شرکت ب.ام.و. است. تفکر و عمل کردن در راه حفظ محیط زیست برای ب.ام.و همان قدر اهمیت دارد که رعایت نکاتی در طراحی خودرو برای ارتقا لذت رانندگی. استفاده از توصیههای مرکز بازیافت و اوراق ب.ام.و. درکلیه مراحل تولید یک خودرو، به این شرکت کمک می کند خودرویی تولید کند که بتوان آن را بعدها به راحتی و با روشی کاملاً اقتصادی بازیافت کرد.
