برقعی از آتش:۴۶ مورد خودسوزی زنان در شش ماه در افغانستان
برقعی از آتش:۴۶ مورد خودسوزی زنان در شش ماه در افغانستان
دکتر محمد عارف جلالی مسئول بخش سوختگی این بیمارستان گفت بیشتر قربانیان خودسوزی را که به این بخش مراجعه کرده اند، زنانی تشکیل می دهند که به خاطر مشکلات خانوادگی، فقر، و فرار از ازدواجهای اجباری اقدام به خودسوزی کرده اند.
دکتر جلالی به بی بی سی گفت بیشتر این افراد به خاطر استفاده از مواد نفتی در خودسوزی، به سوختگی بالای ۹۰ درصد مبتلا می شوند و این نوع سوختگی شدید نه تنها در داخل افغانستان قابل درمان نیست، بلکه در بیمارستانهای مجهز خارجی نیز، امکان درمان آن کمتر وجود دارد.
آقای جلالی می گوید بسیاری از خانواده های کسانی که اقدام به خودسوزی می کنند به خاطر فرار از بازخواست و پیگرد قانونی، از بیان اینکه مریض شان اقدام به خودسوزی کرده خودداری می کنند.
| 'این نوع سوختگی، نه فقط در افغانستان، بلکه در بیمارستانهای مجهز خارجی نیز کمتر قابل درمان است' |
او می گوید: "بستگان مصدومان به مریض هم این ذهنیت را می دهند که گویا اگر مسئولان و پزشکان بیمارستان از خودسوزی آنها باخبر شوند، از درمان شان خودداری خواهند کرد، به این ترتیب حتی خود مریض هم این موضوع را کتمان می کند".
بخت کم زنده ماندن
دکتر برکت الله محمدی مسئول بخش عاجل (اور‍‍ژانس) بیمارستان هرات نیز می گوید که کمتر از یک چهارم قربانیان خودسوزی که به این بیمارستان مراجعه کرده اند، شانس زنده ماندن داشته اند.
آقای محمدی درعین حال یادآوری می کند که این تعداد سوختگی، مربوط به ولایت هرات نیست، بلکه مصدومان سوختگی از ولایات بادغیس، غور، فراه و نیمروز هم، به دلیل مجهز بودن بیمارستان هرات، به این بیمارستان مراجعه می کنند.
در گذشته نیز گزارش هایی از آمار بلند خودسوزی در این ولایت منتشر شده بود که اکثراً زنان به دنبال آزار و اذیت یا شکنجه از سوی شوهران خود اقدام به خودسوزی کرده بودند.
| قربانیان سوختگی از چهار ولایت دیگر غرب افغانستان نیز به بیمارستان مرکزی هرات مراجعه می کنند |
اما با گذشت چند سال با توجه به تلاش های نهادهای مشوره دهی برای زنان و ادارات دفاع از حقوق زنان، هنوز این آمار بلند است.
آقای محمدی دلیل خودسوزی در بین زنان را پایین بودن سطح آگاهی مردم، فقر اقتصادی و مشکلات خانوادگی عنوان می کند.
او موثرترین راه برای کاهش خودسوزی را آگاهی دادن به مردم در این مورد می داند و می گوید: "شورای زنان، اداره حج و اوقاف، علمای مذهبی و رسانه ها با همکاری اداره صحت عامه (بهداشت) به آگاهی دادن برای مردم می پردازند که در نتیجه آن تعداد واقعات خودسوزی در شهر ها کاهش یافته ولی هنوز در مناطق دور افتاده که از آگاهی و سواد کمتری برخوردارند خودسوزی در میان زنان همانند گذشته به چشم می خورد".
آقای محمدی می افزاید: "سطح آگاهی و سواد در میان مردم مناطق دور افتاده و روستایی به حدی پایین است که بسیاری از آنان وقتی شخصی که اقدام به خودسوزی کرده را به بیمارستان منتقل می کنند از بیان اینکه وی اقدام به خودسوزی کرده خودداری می کنند و علت سوختگی او را نه خودسوزی، بلکه سوختگی اتفاقی عنوان می کنند".
مسئولان بیمارستان مرکزی هرات و اداره صحت عامه در این شهر تلاش می کنند تا از طریق رسانه ها این درک اشتباه را از فکر مردم دور کنند و به آنان در این مورد آگاهی بدهند.
آخرین راه؟
دکتر سید صبور منصوری، روانشناس، در مورد علت خودسوزی زنان می گوید: "مهم ترین علت خودسوزی در میان زنان مشکلات خانوادگی است. بیشتر زنان از سوی خانواده های خود به ویژه شوهران خود تحت فشار قرار دارند و زمانی که در مقابل شوهران خود ایستادگی می کنند یا به شدت لت و کوب (ضرب و شتم) می شوند یا تحت فشار بیشتری قرار می گیرند و وقتی هیچ حمایت کننده ای برای خود نمی یابند، تنها راهی که در آن لحظه به فکرشان می رسد خودسوزی است".
آقای منصوری علت دیگر خودسوزی میان زنان افغان را پرداخت نادرست برخی از رسانه ها به این موضوع می داند.
او می گوید: "برخی از رسانه ها بدون مشورت با روانشناسان، اقدام به تهیه اخبار و گزارش هایی از خودسوزی زنان می کنند. این عمل رسانه ها به صورت ناخواسته، خودسوزی را به عنوان راهی دیگر برای رهایی از مشکلات در ذهن زنانی که سواد کمتری دارند باقی می گذارد".
رسانه ها
| مصدومان خودسوزی از چند ولایت دیگر نیز به بیمارستان مرکزی هرات مراجعه می کنند |
یکی از راه هایی که این روانشناس برای پیشگیری و کاهش خودسوزی مطرح می کند، آموزش روانشناسانه مسئولان رسانه ها در مورد چگونگی پرداخت به این موضوع است "تا مخاطب برداشت منفی از برنامه های تهیه شده نداشته باشد".
راه دیگری که آقای منصوری برای کاهش خودسوزی در میان زنان پیشنهاد می کند، آموزش و آگاهی در مورد حل مناقشات و مشکلات خانوادگی برای مردم است.
آقای منصوری تاکید می کند این آموزش نباید در مورد جلوگیری از خودسوزی زنان باشد زیرا به عقیده او این گونه آموزشها نه تنها آمار خودسوزی را کاهش نمی دهد بلکه آن را افزایش خواهد داد و خودسوزی را برای بسیاری از زنانی که تاکنون به فکر خودسوزی نیافتاده اند به عنوان راهی دیگر مطرح خواهد شد.
| بسیاری از وابستگان قربانیان خودسوزی، از ترس پیگرد قانونی، آن را سوختگی اتفاقی اعلام می کنند |
خودسوزی به عنوان یکی از معضل های حاد اجتماعی در جامعه افغانستان به ویژه در غرب این کشور که تاکنون آمار بلندی داشته هنوز حل نشده باقی مانده است و هر روز دختری که او را به زور مجبور به ازدواج کرده اند یا زنی را که پناهگاهی برای رهایی از مشکلات خانوادگی خود ندارد به کام مرگ می کشاند.
افغانستان از جمله کشورهایی است که درآن خشونت علیه زنان به حد گسترده ای رواج دارد و تلاش های نهادهای مدنی و سازمان های دفاع از حقوق بشر برای کاهش خشونت علیه این قشر که در این کشور به نام سیاه سر یا عاجزه خوانده می شود کمتر نتیجه مطلوب داده است.
