مباحثات پیرامون علل تمرکز کاخ سفید بر سپاه پاسداران

رسانه های آمریکایی اخیرا از طرح دولت جورج بوش برای قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان های تروریستی وزارت خارجه آمریکا خبر دادند و به دنبال آن یک مقام دولتی در آمریکا - که نخواست نامش فاش شود - در گفتگو با بی بی سی وجود چنین برنامه ای را تایید کرد.

هرچند وزارت خارجه آمریکا هنوز این خبر را رسما اعلام نکرده، اما همزمان، فرماندهان ارتش آمریکا در عراق اتهامات خود علیه جمهوری اسلامی دایر بر ارسال سلاح برای شورشیان عراقی را شدت بخشیده اند.

آمریکا به ویژه واحد عملیات خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، موسوم به نیروی قدس، را مسئول دخالت نظامی در عراق می داند.

یک ژنرال ارشد آمریکایی هفته پیش ادعا کرد حدود ۵۰ عضو همین نیرو در داخل عراق سرگرم آموزش تندروهای شیعه برای انجام حملات علیه نیروهای آمریکایی و عراقی هستند؛ اتهامی که ایران رد کرد.

تشدید لحن مقام های آمریکایی علیه ایران گمانه زنی های متفاوتی در واشنگتن درباره گام بعدی کاخ سفید علیه تهران به وجود آورده است.

برخی احتمال می دهند که هدف دولت بوش زمینه سازی برای حمله محدود به مواضع سپاه پاسداران در مرزهای ایران با عراق باشد.

به گفته وین وایت، معاون سابق اداره اطلاعات و پژوهش بخش خاورمیانه و جنوب آسیای وزارت خارجه آمریکا، با این کار به ایران نشان داده می شود که باید "بهای کارهایی که می کند را بپردازد."

وی می افزاید: "آنها (ایران) تا حالا هیچ هزینه ای نداده اند. اما اگر به اهدافی در عمق ۱۰- ۲۰ مایلی درون مرزها و یا به زیرساختارها حمله شود، ایران مجبور می شود در سیاست های خودش تجدید نظر کند."

او می گوید شاید طرح های بیشتری هم در دست باشد: "بعضی می گویند - و البته من هنوز به این تئوری اعتقاد ندارم و آن این است - که بمباران احتمالی مواضع سپاه در مرزهای عراق فقط برای این خواهد بود که ایران را وارد یک سیکل تلافی جویانه کند و بعد نهایتا به یک حمله وسیعتر علیه تاسیسات اتمی ایران تعمیم داده شود."

اما البته برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که گزینه نظامی لزوما در دستور کار کاخ سفید نیست.

هنری پرکت، دیپلمات بازنشسته وزارت خارجه آمریکا، که در زمان گروگانگیری مسئول امور ایران بوده می گوید: "فکر نمی کنم که دولت آمریکا می خواهد با شیوه های نظامی برود سراغ ایران. این کار هزینه های جانی و مالی بسیار زیادی خواهد داشت و بر موقعیت ما در خاورمیانه اثر می گذارد. قیمت نفت هم بالا می رود. اقتصاد جهانی اکنون در وضعیت خوبی نیست. من فکر می کنم عاقلانه باشد اگر مسئولین رده بالا در واشنگتن لحن سرسختانه ای اتخاذ کنند اما عملا کاری نکنند که اوضاع اقتصادی را وخیم تر کند."

هنری پرکت به مسائل داخلی و اختلافات بین تندروها و میانه روها در حکومت آمریکا اشاره می کند:

"تروریست خواندن سپاه پاسداران هیچ اثر مثبتی در ایران نخواهد داشت اما تاثیرات مثبتی در واشنگتن خواهد داشت. چون ممکن است اعضای کنگره را که بدنبال اعمال تحریم علیه شرکت های خارجی طرف معامله با ایران هستند، قانع کند که این طرح ها را که موجب ناراحتی متحدین اروپایی ما می شود کنار بگذارند. بنابراین تحریم سپاه پاسداران راه حل آسان و ارزانی برای دولت آمریکاست تا نشان دهد مشغول اقداماتی علیه ایران است. "

اما وین وایت می گوید اختلافات داخلی در آمریکا بین قوای مختلف و شخصیت های گوناگون علت اعمال فشار علیه ایران نیست:

"من آنقدر درباره این به اصطلاح شکاف بین معاون رئیس جمهور و کاندولیزا رایس خوانده ام که حد ندارد. یک چیزی که ما باید از تاریخ یاد بگیریم این است که کاندولیزا رایس دنباله رو سیاست های رئیس جمهور است. مذاکره با ایران هیچ تناقضی با عملیات نظامی علیه این کشور ندارد. این دو رویکرد می توانند تکمیل کننده هم باشند."

وی می افزاید: "از طریق مذاکره شما به آنها بطور دیپلماتیک هشدار می دهید. بعد اگر نتیجه نگرفتید، توسل به زور در نگاه مردم آمریکا و بخشی از مردم جهان توجیه کننده خواهد بود."

وین وایت می گوید بوش شخصا و به طور جدی نگران تهدیدهای ایران است.

او که تا مارس ۲۰۰۵ در وزارت خارجه آمریکا خدمت کرده تاکید می کند مدارک موثقی دیده که نشان می دهد پیکارجویان شیعه عراقی از ایران اسلحه می گیرند و در داخل مرزهای این کشور آموزش می بینند:

"بحث زیادی بر سر محکم بودن مدارک و شواهد این دخالت ها وجود دارد. آن مدارکی که من تا پیش از ترک دولت دیدم بسیار محکم و قوی هستند، نه مثل مدارک و شواهد دست دومی که افرادی نظیر احمد چلبی قبل از حمله به عراق در واشنگتن به این و آن نشان می دادند."

ایران ارسال سلاح برای پیکارجویان شیعه عراقی را انکار کرده است.

به علاوه هنری پرکت می گوید ایران عامل اصلی مشکلات عراق نیست: "ما در وضعیت دشواری در عراق قرار داریم و دولت احتمالا سعی می کند که موضوع را قدری عوض کند و بر دخالت های ایران که بنظر من تا حالا مدارک محکمی درباره آن ارائه نشده تمرکز کند."

اما آیا حمله احتمالی به ایران، برخی را در این کشور ترغیب نمی کند تا عراق را تبدیل به یک جهنم زنده برای سربازان آمریکایی کنند؟

وین وایت می گوید: "من راستش فکر می کنم که عراق همین الان هم یک جهنم زنده است. اما شما قطعا درست می گویید که ممکن است اوضاع وخیم تر بشود. این کار دقیقا چیزی است که من پیش بینی می کنم جزء واکنش های ایران باشد. اما این تنها به حمله شدیدتر آمریکا در کنار مرزها منجر می شود و نهایتا به تشدید درگیری ها کمک می کند."

آیا تشدید درگیری ها با ایران مشکل عراق را برای آمریکا حل می کند؟

وین وایت می گوید: "این باعث وخامت اوضاع خواهد شد. بخش مشکل زای این طرح که من به کرات سعی کرده ام درباره اش هشدار بدهم این است که حتی اگر ما بتوانیم بخش عمده قوای تلافی جویانه ایران را در خلیج فارس از بین ببریم، این تنها باعث می شود که عراق بیش از همیشه به محلی برای اقدامات تلافی جویانه ایران علیه آمریکا تبدیل شود."

وین وایت که می گوید بعضی طرح های پنتاگون برای حمله به ایران را قبلا دیده به شدت بدبین است:

"من با تمام وجود امیدوارم که صرفنظر از موضع هسته ای ایران این اتفاق نیافتد. چون اگر آمریکا این طرح های احتیاطی را به اجرا بگذارد، ما بحرانی در خلیج فارس خواهیم داشت که وضعیت بد عراق در کنار آن فراموش خواهد شد."

وین وایت که ایران را مقصر تنش های کنونی می داند می گوید این کشور با تغییر سیاست هایش در عراق و مسئله هسته ای می تواند اوضاع را تا حد زیادی آرام کند.

اما هنری پرکت که سیاست های ضد ایران کاخ سفید را بیشتر برای مصارف داخلی در واشنگتن می بیند می گوید ایران تنها گام های محدودی برای تنش زدایی می تواند بردارد:

"من نمی گویم که ایران کاری نمی تواند بکند. بلکه می گویم که آنها هر کار بکنند در هر حال افرادی در درون دولت آمریکا وجود دارند که می خواهند به فشارهای خود بر تهران ادامه بدهند. ایران قطعا می تواند خیلی کارها بکند تا جو را قدری مساعد کند. اخیرا هاله اسفندیاری را با یک وثیقه سنگین آزاد کرده اند. مسئولین ایران بهترین کاری که می توانند بکنند این است که کیان تاجبخش و بقیه را هم آزاد کنند و صرفنظر از قصد و منظوری که از گرفتن این افراد داشته اند نشان بدهند که به قدرت و حکومتداری خود اعتماد و اعتقاد دارند."