خانه ها و عمارت های معروف تهران - خانه مستوفی الممالک
خانه ها و عمارت های معروف تهران - خانه مستوفی الممالک
از میان همین عمارت ها هم تهران بخت و اقبال چندانی نداشته تا همگی آنها را در درون خود حفظ کند. شماری از بناها از صاحبش به ورثه و از ورثه به دلالان و بساز بفروش ها رسیده و اینک جای برخی از آن عمارت ها را برج های بلند و ساختمان های اداری و تجاری گرفته است و بر شماری نیز چنان گرد سالیان و غبار تاریخ نشسته که دیگر اثری از نقش آنها در تاریخ معاصر ایران در آنها هویدا نیست. از میان خانه ها و عمارت هایی که باقی مانده و به تهران هویتی تاریخی می دهد و تاریخ را جلوی چشم ها رژه می برد، هنوز چند تایی باقی است.
خانه مستوفی الممالک
میرزا حسن خان مستوفی‌الممالک از رجال سیاسی مشهور و خوشنام اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی است که منزلش یکی از بناهای شاخص دوره ناصرالدین شاه قاجار است. این عمارت در ضلع جنوب غربی چهار راه گلوبندک تهران و در منطقه مشهور سنگلج قرار گرفته است. عمارت مستوفی الممالک، خانه مسکونی یکی از سران مشروطه، نمونه‌ای کم نظیر و کامل از بناهای مسکونی دوره قاجاریه است
عمارت مستوفی‌الممالک متعلق به اواخر سلطنت ناصرالدین شاه، با سبک و سیاق خاص معماری آن دوره، که ویژگی آن استفاده از عناصر و بن‌مایه‌های اروپایی است.
میرزا حسن خان مستوفی الممالک، فرزند میرزا یوسف مستوفی‌الممالک و شکر خانم، دختر رئیس یکی از قبایل کرد، یکی از شخصیت‌های تاریخ سیاسی معاصر ایران است و مقام و لقب مستوفی الممالک بیش از یک قرن در خاندان او بوده است.
مستوفی به معنای حساب‌دار و دفتردار خزانه و در عرف حکومتی وزیر دارایی است. او در پنجم رمضان ۱۲۹۱ قمری، در تهران متولد شد. از پنج سالگی زیرنظر معلم سرخانه و زیرنظر محمودخان ملک‌الشعرا تحصیل کرد. مستوفی در سن ۶۰ سالگی درگذشت و جنازه وی در آرامگاه پدرش، خانقاه قلندرشاه، در ونک به خاک سپرده شد.
خانه مستوفی در ۱۳۱۱ قمری، یعنی هنگامی که میرزا حسن خان مستوفی‌الممالک ۱۹ سال بیشتر نداشت، ساخته شده است. محمدتقی‌خان ریاست بناخانه ناصرالدین شاهی و صاحب منصب معمارباشی که بر احداث بناهای ساخته شده توسط درباریان نظارت می کرده ، را می‌توان معمار یا ناظر ساخت بناهای مستوفی‌الممالک دانست.
این عمارت، خانه مسکونی یکی از سران مشروطه و رجال نامی تاریخ معاصر ایران است و نمونه‌ای کم نظیر و کامل از بناهای مسکونی دوره قاجاریه است که در به دلیل سکونت نخست وزیر وقت ایران در محله سنگلج ساخته شده که روزگاری در تهران از جنبه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، موقعیت مهمی در پایتخت داشته است.
