آغاز بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر

بیست و پنجمین جشنواره بین المللی فیلم فجر، مهمترین رویداد سینمایی ایران، عصر پنج شنبه، ۱۲ بهمن ۱۳۸۵ (اول فوریه ۲۰۰۷) با نمایشی از سوگواری امام حسین، با عنوان «آیین سلحشوران نینوا» در تالار وحدت تهران، گشایش یافت.

 

همزمانی جشنواره فیلم فجر با ایام سوگواری محرم و صفر، چند سالی است روال معمول برگزاری جشنواره را تغییر داده است. این بار گرچه دوباره تاریخ برپایی جشنواره به محدوده معمول ۱۲ تا ۲۲ بهمن بازگشته، اما مسئولان جشنواره به دلیل نزدیکی آن با واقعه عاشورا، به جای مراسم مرسوم آغازین، گونه ای آیین سوگ نمایش را جایگزین کرده اند. از این رو نکوداشتهای مرسوم سالیانه نیز به جای آنکه در مراسم افتتاح انجام شود، ۱۵ بهمن (۴ فوریه) و با نام «آیین نکوداشت سینمای ایران» برگزار خواهد شد.

نگاه کلی به جشنواره

برنامه نمایش فیلمها از ۱۳ بهمن (دوم فوریه) آغاز می شود و تا ۲۲ بهمن (۱۱ فوریه) ادامه خواهد یافت. بناست گزیده ای از این آثار، همزمان با جشنواره در شهر شیراز نیز به نمایش درآید. طبق اعلام مسئولان جشنواره، سه آیین اختتامیه، ۱۹ بهمن (۸ فوریه) برای بخش بین الملل، ۲۲ بهمن (۱۱ فوریه) اختتامیه سینمای ایران و ۲۳ بهمن (۱۲ فوریه) آیینی با عنوان «اختتامیه تجلی اراده ملی» برگزار خواهد شد.

	علیرضا رضاداد، دبیر جشنواره

در جشنواره امسال ۲۴۰ فیلم بلند، کوتاه و مستند از ایران و چند کشور جهان به نمایش درمی آید. از این تعداد، ۵۱ فیلم بلند سینمای ایران، ۱۱۵ اثر بلند سینمایی خارجی، ۱۹ فیلم کوتاه ایرانی، ۱۵ فیلم کوتاه خارجی، ۱۱ مستند بلند و دو مستند نیمه بلند غیرایرانی، ۱۱ اثر بلند مستند و ۲۳ مستند کوتاه ایرانی به نمایش درخواهد آمد.

از کشورهای شرکت کننده در جشنواره امسال می توان به آمریکا، فرانسه، انگلستان، اسپانیا، نروژ، صربستان، ایتالیا، آلمان، هند، ژاپن، مالزی، برزیل، آرژانتین، ازبکستان، لیتوانی، قطر، مکزیک، مراکش ... اشاره کرد. از این میان آمریکا با ۲۲ فیلم، فرانسه با ۱۳ اثر و انگلستان با ۱۰عنوان فیلم بیشترین حضور را در جشنواره دارند.

امسال نیز همچون سالیان گذشته، تهیه کنندگان دولتی سهم و حضور قاطعی در جشنواره دارند. صدا و سیما با ۴ فیلم، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با ۳ فیلم، بنیاد سینمایی فارابی با ۵ فیلم، حوزه هنری با ۴ فیلم و بنیاد شهید با یک فیلم در بخش رقابتی آثار بلند جشنواره حضور دارند.

بخشهای جشنواره

از نوآوریهای جشنواره امسال، نامهای متنوعی است که برای بخشهای مختلف جشنواره در نظر گرفته شده است. از جمله مسابقه سینمای ایران، «سودای سیمرغ» نامیده شده، بخش بین الملل، «جام جهان نما» نام گرفته، سینمای آسیا «جلوه گاه شرق» شده است و بخش مستند با نام «سینما واقعیت» شناخته می شود.

در پی این نام گذاریهای جدید، باز هم نام دیگری برای آثار مذهبی انتخاب شده و آن، «درجستجوی حقیقت» به جای سینمای معناگرا است. در این جا توضیح علیرضا رضاداد، دبیر جشنواره خالی از لطف نیست: «... برای پیشگیری از برداشت‌های انحرافی از مفهومی که چند سالی است به نام سینمای معناگرا مطرح شده و جای خود را در سینما باز کرده، عنوان 'در جست و جوی حقیقت' را انتخاب کردیم.»

بدین ترتیب بخشهای مختلف رقابتی جشنواره شامل: سودای سیمرغ (مسابقه سینمای ایران)، جام جهان نما (مسابقه آثار بین الملل)، چشم واقعیت (مسابقه فیلمهای مستند)، جلوه گاه شرق (مسابقه سینمای آسیا)، در جستجوی حقیقت (سینمای معناگرا)، مسابقه فیلمهای اول، مسابقه فیلمهای کوتاه ایرانی، مسابقه آثار مستند بلند و نیمه بلند خارجی و مسابقه اقلام تبلیغی (عکس، پوستر، تیزر و آنونس) خواهد بود.

سایر بخشهای جشنواره نیز شامل، جشنواره جشنواره ها، خارج از مسابقه، نمایشهای ویژه، فیلمهای مهمان، مروری بر آثار ماریو مونیچلی، داد و ستد کلام و تصویر (اقتباس ادبی)، فیلمسازان نام آور و یکصد سالگی، سینمای پایداری و سینما و هنرهای دیگر خواهد بود.

جوایز جشنواره

در این دوره، با توجه به تعداد قابل توجه مستندهای بلند، بناست که جایزه این گروه از مستندهای کوتاه تفکیک شود. همچنین امسال به بهترین اثر بخش بین الملل، تندیس مصطفی عقاد، سازنده فیلم مشهور الرساله، (که در ایران با عنوان 'محمد رسول الله' شناخته شده است) اهدا خواهد شد. مصطفی عقاد سال گذشته در انفجار هتلی در اردن کشته شد.

	امسال به بهترین اثر بخش بین الملل، تندیس مصطفی عقاد، کارگردان فیلم محمد رسول الله اهدا می شود. مصطفی عقاد سال گذشته همراه با دخترش در انفجاری در اردن کشته شد

از جمله موارد تازه ای که در جشنواره امسال آمده است، افزوده شدن دوباره بخش مواد تبلیغی ـ عکس، پوستر، تیزر و آنونس ـ به بخش رقابتی جشنواره است. همچنین امسال قرار است بهترین مدیر سینما و برترین سازنده سینما نیز جوایزی دریافت کنند.

جایزه دیگری نیز امسال با عنوان «نگاه به سینمای ملی» به اثری که ویژگیهای تعریف شده این عنوان را داشته باشد، اهدا خواهد شد. هنوز از طرف مسئولان جشنواره، جز ذکر عبارتهای کلی، تعریف دقیقی از این نام نشده است.

از طرفی امسال با حضور ۱۷ فیلمساز که اولین اثر خود را در جشنواره عرضه کرده اند، شمار کارگردانان تازه وارد بسیار چشمگیر است. همین است که در این دوره، بخشی که به رقابت آثار اول و دوم اختصاص می یافت تغییر یافته و کارزار رقابت، مختص فیلمهای اول شده است. به واقع، پیش از این نیز حضور دومین اثر فیلمسازان در این بخش تنها محملی بود برای افزایش رقبا و جذابتر شدن رقابت؛ که امسال با حضور ۱۷ فیلمساز تازه وارد دیگر نیازی به مددجویی از دیگران نیست.

اما جنجالی ترین جایزه امسال که تا کنون بحث و جدلهای فراوانی را دامن زده است، سیمرغ مردمی فیلم برگزیده تماشاگران است. بنا به رسم سالهای گذشته، آراء تماشاگران با مسئولیت و اجرای خانه سینما جمع آوری می شد و در نهایت جایزه ویژه به فیلم برگزیده اهدا می شد.

اما امسال خانه سینما از پذیرفتن این مسئولیت، به بهانه مشکلات فنی و اجرایی طفره رفت.

	حضور فیلم سنتوری ساخته داریوش مهرجویی در جشنواره به دلیل اعمال ممیزی بر چند صحنه از فیلم و عدم پذیرش آن از سوی مهرجویی، هنوز مشخص نیست

درنهایت با رایزنی دوباره و توافق خانه سینما و مدیریت جشنواره، محمدمهدی دادگو از طرف خانه سینما به عنوان مدیر ستاد فیلم برگزیده تماشاگران انتخاب شد.

گزینش آثار کوتاه

اما در این دوره متولیان جشنواره، ابتکار غریبی در گزینش آثار کوتاه به خرج دادند. برخلاف سالیان گذشته، که هویت بخش کوتاه جشنواره با گزینش مستقل این آثار حفظ می شد، امسال از میان ۸۰ اثر راه یافته به جشنواره فیلم کوتاه، ۱۹ اثر برای حضور در رقابت جشنواره فجر انتخاب شد.

گرچه همسویی دو جشنواره دولتی فجر و فیلم کوتاه آشکار است، اما هنگامی که جشنواره ای با اعتبار و اهمیت و جایگاه فجر، هویت خود را در گرو رای گزینشگران جشنواره ای مادون خود قرار دهد، آیا استقلال رای خود را زیر سؤال نمی برد؟ آیا به واقع اثری از میان هزاران فیلم کوتاه که در طی یک سال در این کشور ساخته می شود، یافت نمی شود که یا با سلایق گزینشگران جشنواره فیلم کوتاه همسویی نداشته و یا ناخواسته از نظر آنها مخفی مانده، ولی شایسته حضور در جشنواره فیلم فجر باشد؟

بازار فیلم

دهمین بازار فیلم و برنامه های تلویزیونی از ۱۵ تا ۱۹ بهمن (۴ تا ۸ فوریه)، در حاشیه جشنواره برپا خواهد بود. طبق اعلام مسئولان جشنواره، قرار است ۲۲۰ مهمان از تهیه کنندگان، پخش کنندگان، خریداران و نمایندگان جشنواره های بین المللی از ۴۷ کشور جهان در این بازار حضور داشته باشند. ۸۰ غرفه در این بازار در نظر گرفته شده که از این تعداد، ۵۰ غرفه به شرکتهای خارجی و ۳۰ غرفه به مؤسسات ایرانی اختصاص دارد.