عباس عراقچی: توافق قاهره دیگر نمی‌تواند مبنای همکاری تهران با آژانس باشد

 نشست نمایندگان کشورهای خارجی مقیم تهران با وزیر خارجه جمهوری اسلامیرادیو فردا: عباس عراقچی می‌گوید از دید جمهوری اسلامی توافق قاهره دیگر نمی‌تواند مبنای تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد و تصمیم جدید ایران در مورد نحوه ادامه همکاری با آژانس «به‌زودی اعلام خواهد شد».

وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز یکشنبه ۱۳ مهر در نشست با نمایندگان کشورهای خارجی مقیم تهران گفت: «تواقق قاهره کارآیی ندارد. اسنپ‌بک همه شرایط را عوض کرده و ما با شرایط جدیدی مواجه خواهیم بود و باید تصمیمات جدید گرفت.»

اشاره عراقچی به توافقی است که ایران و آژانس روز ۱۸ شهریور با میانجی‌گری مصر در قاهره امضا کردند که بر اساس آن، تهران پذیرفت اجازه دسترسی به تمام تأسیسات هسته‌ای خود را به بازرسان بدهد.

البته شورای عالی امنیت ملی ایران روز ۲۹ شهریور اعلام کرد که در پی اقدام سه کشور اروپایی برای کلید زدن سازوکار ماشه، «عملاً مسیر همکاری با آژانس دچار تعلیق خواهد شد».

پس از آن، به‌رغم تلاش‌های دو طرف، توافقی برای به تعویق انداختن مکانیسم ماشه بین ایران و سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و بریتانیا به دست نیامد و نهایتاً بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران روز پنجم مهر بدون نیاز به رأی شورای امنیت اجرایی شد.

عباس عراقچی روز یکشنبه در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد که ایران ضمن حفظ حقوق خود، برای هر راه‌حلی که منافع دو طرف را تأمین کند و نسبت به برنامه هسته‌ای تهران اعتماد ایجاد کند، آمادگی دارد.

سازوکار ماشه یا اسنپ‌بک پس از آن اجرایی شد که سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان با متهم کردن ایران به عدول از تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای سال ۱۳۹۴ با قدرت‌های جهانی موسوم به «برجام»، اعلام کردند تهران این توافق را نقض کرده است.

تهران این استدلال را رد کرده و در مقابل، کشورهای اروپایی را به عدم اجرای تعهدات‌شان پس از خروج ایالات متحده از این توافق در اردیبهشت ۱۳۹۷ متهم کرده است.

با این اوصاف، وزیران خارجه هفت کشور صنعتی موسوم به «گروه هفت» ۹ مهرماه از ایران خواستند بدون تأخیر با بازرسان آژانس همکاری کند و فوراً وارد مذاکرات مستقیم با ایالات متحده در مورد برنامه هسته‌ای خود شود.

وزرای خارجه کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا، آمریکا و نماینده عالی اتحادیه اروپا، در بیانیه خود از فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران حمایت و اعلام کردند این اقدام «نتیجه عدم پایبندی مستمر ایران» به تعهداتش در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بوده است.

وزیر خارجه ایران روز یکشنبه در پاسخ به سؤالی در مورد شروط چهارگانه ایالات متحده برای مذاکره با ایران نیز که برخی رسانه‌ها آن را مطرح کرده بودند، گفت چنین شروطی «هیچ‌کدام به‌طور رسمی به ما اعلام نشده است».

پیشتر برخی رسانه‌ها ازجمله واشینگتن‌پست گزارش داده بودند که این شروط شامل اجرای مذاکرات مستقیم با آمریکا، توقف غنی‌سازی اورانیوم، محدود کردن برنامه‌های موشکی و توقف حمایت مالی از نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی است.

عراقچی همچنین تأکید کرد در گفت‌و‌گوهای تهران با آمریکایی‌ها در ماه‌های اخیر «هیچ موضوع دیگری جز مسئله‌ هسته‌ای مورد بحث و گفت‌وگو قرار نگرفته است».

او در عین حال بار دیگر به وجود امکان تداوم گفت‌وگوها اشاره کرد ولی افزود: «تفاوت اساسیِ شرایط کنونی با گذشته در این است که موضوع جدیدی به معادله افزوده شده است؛ همان اقدامی که در شورای امنیت انجام شد و این اقدام در آینده، فرآیند مذاکره را دشوارتر و پیچیده‌تر خواهد کرد.»

پیشتر، سه کشور اروپایی طرف برجام گفته بودند پیشنهاد تمدید محدود و یک‌باره بازگشت تحریم‌ها را به تهران دادند، مشروط بر این‌که ایران موافقت کند مذاکرات مستقیم و بدون قیدوشرط با ایالات متحده را از سر بگیرد، به رعایت تعهدات پادمانی الزام‌آور قانونی خود بازگردد و به ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالای خود رسیدگی کند.

به‌گفته آن‌ها، «این اقدامات، منصفانه و قابل دستیابی بودند» اما «ایران با این پیشنهاد به طور جدی همکاری نکرد».