«جعفر پناهی»، کارگردان ایرانی به دلیل عدم صدور ویزا، اجازه ورود به آمریکا را نیافت

ایران وایر - نشریه آمریکایی «ورایتی»، روز جمعه ۱۱مهر۱۴۰۴ خبر داد که «جعفر پناهی»، کارگردان ایرانی مخالف جمهوری اسلامی، به‌دلیل صادر نشدن ویزا آمریکا نتوانست برای نمایش فیلم «یک تصادف ساده» در جشنواره نیویورک شرکت کند.

این فیلم‌ساز ایرانی قرار بود روز پنج‌شنبه ۱۰مهر سال جاری برای نمایش فیلم جدید خود حاضر باشد.

برگزارکنندگان جشنواره نیویورک پیرو این اتفاق، نشست گفت‌‌وگو بین آقای پناهی و «مارتین اسکورسیزی»، فیلم‌ساز مشهور آمریکایی، را که قرار بود امروز ۱۱مهر برگزار شود، لغو کردند.

ورایتی در بخش دیگری از گزارش خود با اشاره به تعطیلی دولت آمریکا از روز ۳۰سپتامبر که به‌دلیل به توافق نرسیدن دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان بر سر تصویب بودجه صورت گرفته نوشت این موضوع از دلایل تکمیل نشدن مراحل صدور ویزا برای جعفر پناهی بوده است.

تهیه‌کنندگان فرانسوی فیلم پناهی روز پنج‌شنبه در جشنواره نیویورک شرکت کردند.

جعفر پناهی با «یک تصادف ساده» جایزه نخل طلای جشنواره کن امسال را به‌دست آورد. فیلم اخیر این کارگردان شناخته‌شده ایرانی از سوی فرانسه به عنوان نماینده این کشور برای رقابت در رشته بهترین فیلم بین‌المللی اسکار ۲۰۲۶ به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا معرفی شد.
-----------------
اخبار مرتبط:
سایه سنگین سیاست بر ویزای ایرانیان: سخت‌گیری‌های روزافزون دولت آمریکا در قبال صدور روادید
۱. تشدید محدودیت‌های سیاسی و امنیتی در مواجهه با ایرانیان:

روابط پرتنش سیاسی میان ایران و ایالات متحده، در دهه‌های اخیر و به‌ویژه با اعمال سیاست‌های سختگیرانه از سوی دولت آمریکا، مستقیماً بر روند صدور ویزا برای شهروندان ایرانی تأثیر گذاشته است. دولت آمریکا با قرار دادن ایران در فهرست کشورهای حامی تروریسم (از نگاه خود) و در پیگیری آنچه "منافع امنیت ملی" می‌نامد، محدودیت‌های گسترده‌ای را وضع کرده است. 

این محدودیت‌ها نه تنها مقامات و افراد مرتبط با نهادهای خاص را دربر می‌گیرد، بلکه عموم متقاضیان ایرانی را با موانع اداری و امنیتی به‌مراتب دشوارتری مواجه می‌سازد که نتیجه آن، کاهش شدید آمار صدور انواع ویزا، به ویژه در دوره‌هایی با بیشترین تنش سیاسی، بوده است. این سخت‌گیری‌ها، ریشه در منازعات دوجانبه داشته و از یک روند عادی کنسولی فراتر رفته است.

۲. احیای فرمان‌های مهاجرتی و ممنوعیت سفر فراگیر:

یکی از ملموس‌ترین جلوه‌های این سیاست‌های سخت‌گیرانه، احیای فرمان‌های مهاجرتی بحث‌برانگیز، مشابه آنچه در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ مشاهده شد، است. گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که در مقاطع زمانی خاص (مانند اوایل سال ۲۰۲۵)، فرمان‌هایی مبنی بر تعلیق کامل یا جزئی صدور ویزا برای اتباع ایران و چندین کشور دیگر به اجرا درآمده یا در آستانه اجرا قرار گرفته‌اند. 

این ممنوعیت‌ها اغلب تحت عنوان مبارزه با "تهدیدات تروریستی خارجی" صادر شده و تمام انواع ویزاها، از جمله توریستی (B1/B2)، تحصیلی (F1)، و کاری (H1B)، را هدف قرار می‌دهد. این وضعیت عملاً مانع از آن می‌شود که ایرانیان حتی با داشتن شرایط کامل، بتوانند برای ویزای جدید اقدام نمایند.

۳. افزایش شدید بررسی‌های امنیتی (Security Clearances):

شهروندان ایرانی حتی در غیاب ممنوعیت‌های آشکار، مشمول فرایندهای بررسی امنیتی بسیار طولانی‌مدت و دقیقی موسوم به "Administrative Processing" یا "Clearance" می‌شوند. این بررسی‌ها که می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول بینجامد، اغلب بدون ارائه توضیح و اطلاع‌رسانی کافی انجام می‌گیرد و بسیاری از متقاضیان را در بلاتکلیفی رها می‌کند. 

در موارد بسیاری، به ویژه برای دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی که می‌توانند در حوزه‌های حساس فعالیت کنند، این حساسیت‌های امنیتی به حدی بالاست که صدور ویزا را به طور کامل متوقف می‌سازد. این مسئله نه تنها پروسه ویزا را کند کرده، بلکه باعث می‌شود بسیاری از فرصت‌های تحصیلی یا شغلی از دست برود.

۴. اعمال معیار "عدم قصد مهاجرت" به صورت سختگیرانه:

برای دریافت ویزاهای غیرمهاجرتی مانند توریستی یا تحصیلی، متقاضی باید افسر کنسولی را متقاعد کند که وابستگی‌های قوی خانوادگی، شغلی، و مالی در کشور مبدأ دارد و قصدش صرفاً اقامت موقت است و پس از پایان سفر به ایران باز خواهد گشت. 

در مورد ایرانیان، به دلیل وضعیت پیچیده اقتصادی و سیاسی، افسران کنسولی به صورت فوق‌العاده‌ای به این معیار سخت می‌گیرند و کوچک‌ترین تردید در خصوص تمایل متقاضی به "اقامت بیش از حد مجاز" یا "تغییر وضعیت" در آمریکا، منجر به ریجکت ویزا با استناد به بند 214(b) قانون مهاجرت می‌شود. ضعف در ارائه تمکن مالی کافی، نداشتن سابقه سفر مناسب، یا نداشتن پیوندهای شغلی مستحکم، به سرعت رد ویزا را در پی دارد.

۵. چالش‌های مالی و بانکی ناشی از تحریم‌ها:

تحریم‌های مالی و بانکی اعمال شده از سوی آمریکا علیه ایران، روند ارائه مدارک مالی و پرداخت هزینه‌های مربوط به ویزا را برای ایرانیان بسیار دشوار کرده است. متقاضیان باید برای مصاحبه به کشورهای همسایه سفر کنند و پرداخت شهریه دانشگاه یا اثبات تمکن مالی از طریق سیستم بانکی بین‌المللی با چالش‌های جدی روبروست. 

این مشکلات مالی و لجستیکی، خود به یک مانع غیرمستقیم در مسیر اخذ ویزا تبدیل شده است، به طوری که حتی دانشجویانی که پذیرش تحصیلی گرفته‌اند، به دلیل محدودیت‌های بانکی قادر به انتقال وجوه یا اثبات توانایی مالی خود برای زندگی در آمریکا نیستند، که این مسئله نیز افسر ویزا را به رد درخواست مجاب می‌کند.

۶. تأثیر سوابق نظامی و شغلی بر سرنوشت ویزا:

سوابق نظامی یا شغلی متقاضیان ایرانی، به ویژه برای مردانی که خدمت سربازی خود را در ارگان‌های حکومتی ایران گذرانده‌اند (مانند سپاه پاسداران)، عاملی حیاتی در روند بررسی ویزا محسوب می‌شود. از آنجا که دولت آمریکا نهادهایی از این دست را در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی قرار داده است، این سوابق می‌تواند به طور خودکار منجر به عدم صلاحیت دریافت ویزا برای متقاضیان و خانواده‌هایشان شود. 

حتی کار در برخی از سازمان‌های دولتی یا شرکت‌های مرتبط با صنایع خاص نیز به عنوان یک عامل ریسک تلقی شده و پرونده را به سمت بررسی‌های عمیق امنیتی یا ریجکتی هدایت می‌کند، به ویژه اگر تخصص فرد در حوزه‌های مرتبط با فناوری‌های دوگانه (Dual-Use Technology) باشد.

۷. تأخیرهای زمانی و طولانی شدن مکرر روندها:

حتی در شرایطی که ممنوعیت سفر کامل اعمال نشده باشد، ایرانیان با طولانی‌ترین زمان‌های انتظار برای دریافت وقت مصاحبه و پروسه بررسی روبه‌رو هستند. به دلیل نبود سفارتخانه آمریکا در ایران، متقاضیان مجبورند به کشورهای ثالث سفر کنند که علاوه بر افزایش هزینه، پروسه را پیچیده‌تر می‌سازد. 

در نهایت، تلفیق عوامل سیاسی، سخت‌گیری‌های امنیتی خاص و مشکلات لجستیکی ناشی از تحریم‌ها، باعث شده که دریافت ویزای آمریکا برای شهروندان ایرانی به یک مأموریت سخت و نامطمئن تبدیل شود و در عمل، تعداد زیادی از درخواست‌ها به دلایل مختلف (اعم از سیاسی و فردی) با پاسخ منفی یا تأخیر بسیار طولانی مواجه شوند.