مسکو: معاهده راهبردی جامع ایران و روسیه لازم‌الاجرا شد

دویچه وله: هم‌زمان با فعال‌شدن مکانیسم ماشه وزارت خارجه روسیه اعلام کرد، از ۱۰ مهر ۱۴۰۴ معاهده "مشارکت راهبردی جامع" این کشور با ایران لاز‌م‌الاجرا شده است؛ اقدامی که به گفته مسکو سطح روابط را در چارچوب "نظم چندقطبی" ارتقا می‌دهد.

وزارت خارجه روسیه اجرای معاهده‌ای را که ۲۷ دی ۱۴۰۳ در مسکو میان ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، رؤسای جمهور روسیه و ایران امضا شد، اعلام کرد و آن را نقطه عطفی در روابط دوجانبه دانست.

بر اساس این بیانیه، این سند تازه خطوط کلی همکاری بلندمدت را تعیین می‌کند، هماهنگی نزدیک دو کشور در سازمان‌های چندجانبه را پیش‌بینی می‌کند و بر تلاش مشترک برای تقویت ثبات و امنیت منطقه‌ای تکیه دارد.

این معاهده جایگزین چارچوب همکاری ۲۰ ساله سال ۲۰۰۱ می‌شود که در ۲۰۲۰ برای پنج سال تمدید شده بود.
هم‌زمانی با تحریم‌ها و موضع مسکو درباره مکانیسم ماشه
اجرایی‌شدن معاهده در حالی است که تحریم‌ها و محدودیت‌های سازمان ملل علیه ایران با فعال شدن مکانیسم ماشه باز اعمال شده‌اند.

واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل، بازگشت دوباره تحریم‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد و می‌گوید، کشورش آن را اجرا نخواهد کرد. مقام‌های ایرانی نیز پیش‌تر تأکید کرده بودند که روسیه عملاً این تحریم‌ها را اجرایی نمی‌کند.
بُعد دفاعی و اتهام‌های تسلیحاتی
در همین حال گزارش‌ها از گنجاندن همکاری‌های دفاعی گسترده‌تر دو کشور در چارچوب معاهده خبر می‌دهد؛ موضوعی که سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز بر اهمیت آن در بستر فشارهای غرب تأکید کرده بود.

به موازات این تحولات ایالات متحده ایران را به ارسال پهپاد و موشک‌های کوتاه‌برد برای جنگ روسیه در اوکراین متهم و مجموعه‌ای از تحریم‌ها را علیه شبکه‌های مرتبط اعمال کرده است. تهران این اتهام‌ها را رد می‌کند.

نزدیکی راهبردی تهران و مسکو نشان می‌دهد که دو طرف می‌کوشند همکاری‌های تجاری و دفاعی خود را برای مقابله با فشارهای بین‌المللی تعمیق کنند.

مسعود پزشکیان در دیدار ۲۸ دی خود در کرملین، روابط دو کشور را راهبردی و مستحکم توصیف کرد و گفت: «این معاهده به ما اجازه می‌دهد روابط دوجانبه را در تمامی زمینه‌های امنیتی، فرهنگی و تجاری تقویت کنیم.»

به گفته او، موانع اجرایی برطرف شده و تهران مصمم به عملیاتی‌کردن سند است. استمرار جنگ اوکراین و وابستگی روسیه به برخی ظرفیت‌های صنعتی و نظامی ایران در دو سال و نیم گذشته، به این نزدیکی شتاب داده و اجرای معاهده می‌تواند چارچوب حقوقی و سیاسی این هم‌سویی را تثبیت کند.

ایران و روسیه در مورد این توافقنامه استراتژیک تا کنون جزئیاتی ارائه نکرده‌اند.

به گفته روسیه، توافقنامه‌ای که در سال ۲۰۰۱ بین دو طرف به امضا رسید، همکاری‌هایی در زمینه "صنعت و فناوری، پروژه‌های امنیتی، انرژی، استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی و ساخت نیروگاه‌های اتمی" را شامل می‌شد.

ادامه جنگ تجاوزکارانه روسیه در اوکراین و نیاز روسیه به پهپادهای ایرانی در دو سال و نیم گذشته مسکو را هرچه بیشتر به تهران نزدیک‌ کرده است.

روسیه توانسته است با کمک پهپادهای ایرانی به شهرها و اماکن مسکونی اوکراین حمله کند و خسارات سنیگنی بر غیرنظامیان و زیرساخت‌های این کشور وارد آورد. ایران علاوه بر پهپاد، موشک‌های بالستیک نیز به روسیه صادر کرده است.