جیب‌بری قانونی از مسافر هوایی در ایران؛ دولت، مالیات مضاعف را در بلیط هواپیما پنهان کرده است

مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، در یک مصاحبه جنجالی از دریافت مالیات مضاعف از مسافران هوایی انتقاد کرده و این رویه را فاقد وجاهت قانونی دانست. 

او تأکید کرد که این مالیات‌ها، به صورت ناعادلانه، به قیمت نهایی بلیط هواپیما اضافه شده و فشار مالی مضاعفی را بر دوش مسافران قرار داده است. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که افزایش قیمت بلیط هواپیما، همواره یکی از دغدغه‌های اصلی مردم بوده است.

به گفته اسعدی سامانی، هر مسافر هوایی در ایران هنگام خرید بلیط، ناچار به پرداخت دو نوع مالیات است: اولی مالیات ۱۰ درصدی سفر و دومی، مالیات ۳۰ درصدی ارزش افزوده بر سوخت هواپیما. این موضوع به معنای دریافت مالیات دوگانه از یک خدمت واحد است که به باور وی، نوعی اجحاف در حق مصرف‌کننده محسوب می‌شود. این دو نوع مالیات در نهایت به صورت پنهان در قیمت نهایی بلیط گنجانده شده و مسافر بدون اطلاع دقیق از جزئیات آن، مجبور به پرداخت می‌شود.

مشکل اصلی از ابتدای سال جاری و با افزایش ۲۴ برابری نرخ سوخت هواپیما آغاز شد. این افزایش ناگهانی و شدید، به تبع آن، مالیات ۳۰ درصدی ارزش افزوده بر سوخت را نیز به شکل قابل‌توجهی بالا برد. به این ترتیب، میزان مالیات پرداختی توسط مسافران به صورت تصاعدی رشد کرد و به یک بخش سنگین از هزینه کلی سفر تبدیل شد. این اتفاق، قیمت تمام شده بلیط را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی تأکید دارد که این مالیات بر سوخت، در حالی از مسافر دریافت می‌شود که آن‌ها پیشتر، مالیات ۱۰ درصدی بابت هزینه‌های سفر هوایی را نیز پرداخت کرده‌اند. این روند، دریافت مالیات مضاعف از یک شخص برای یک خدمت واحد را نشان می‌دهد که از نظر قانونی قابل توجیه نیست و باید مورد بازنگری قرار گیرد.

بر اساس محاسبات اسعدی سامانی، این مالیات مضاعف تأثیر چشمگیری بر هزینه سفر مسافران دارد. به عنوان مثال، برای یک بلیط در مسیر تهران به مشهد که حدود ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان قیمت دارد، هر مسافر باید مبلغ قابل توجهی در حدود ۴۲۸ هزار تومان فقط بابت مالیات بپردازد. این مبلغ، بخش قابل توجهی از کل هزینه بلیط را تشکیل می‌دهد و بار مالی سنگینی را به مسافران تحمیل می‌کند.

این انتقاد در شرایطی مطرح می‌شود که دولت و مسئولان همواره بر ضرورت کاهش قیمت بلیط هواپیما برای تسهیل سفرهای هوایی و دسترسی بیشتر مردم تأکید می‌کنند. با این حال، دریافت چنین مالیات‌های سنگینی، دقیقاً در جهت مخالف این سیاست‌ها عمل کرده و مانع از کاهش قیمت‌ها می‌شود. این تضاد در سیاست‌گذاری‌ها، نگرانی‌ها را درباره عدم هماهنگی در نهادهای دولتی افزایش می‌دهد.

دریافت مالیات مضاعف نه تنها بر مصرف‌کننده فشار می‌آورد، بلکه شرکت‌های هواپیمایی را نیز در شرایط سختی قرار می‌دهد. زیرا افزایش قیمت بلیط، تقاضا را کاهش داده و باعث کاهش سودآوری و رقابت‌پذیری آن‌ها می‌شود. این شرکت‌ها ناچار به پرداخت هزینه‌های بالاتری هستند که مستقیماً از طریق افزایش قیمت به مشتریان منتقل می‌شود.

اسعدی سامانی با بیان اینکه این رویه فاقد وجاهت قانونی است، از سازمان امور مالیاتی کشور خواست تا هرچه سریع‌تر این موضوع را مورد تجدید نظر قرار دهد. وی معتقد است که اصلاح این فرآیند نه تنها به نفع مسافران است، بلکه به رونق دوباره صنعت هوایی نیز کمک خواهد کرد. این درخواست برای اصلاحات، نشان‌دهنده بن‌بست کنونی در حوزه قیمت‌گذاری بلیط است.

این مسئله، بار دیگر اهمیت نظارت دقیق بر فرآیندهای مالیاتی و قیمت‌گذاری در کشور را نشان می‌دهد. در شرایطی که مردم با مشکلات اقتصادی مواجه هستند، دریافت مالیات‌های غیرضروری و مضاعف می‌تواند فشار اقتصادی بیشتری را بر آن‌ها وارد کند. این روند، به ویژه در بخش خدمات حمل‌ونقل که از نیازهای اساسی جامعه است، پیامدهای منفی زیادی به دنبال دارد.

بنابراین، این افشاگری دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، می‌تواند آغازی برای یک گفتگوی جدی و ضروری میان مسئولان دولتی و نهادهای صنفی باشد تا راهکاری عادلانه برای تعیین قیمت بلیط هواپیما پیدا شود. تنها با شفافیت و حذف مالیات‌های غیرمنطقی می‌توان به هدف کاهش قیمت‌ها و افزایش رضایت عمومی دست یافت.