الهام علی‌یف می‌گوید موضع تهران در مورد زنگزور همان است که پزشکیان می‌گوید نه ولایتی

 دیدار الهام علی‌یف و مسعود پزشکیان در خانکندیرادیو فردا: رئیس‌جمهور آذربایجان می‌گوید کشورش سیاست‌ها و مواضع خود در قبال ایران را بر اساس مواضع و گفته‌های مقامات منتخب جمهوری اسلامی اتخاذ می‌کند نه مشاوران غیرمنتخب در جمهوری اسلامی که «مشورت‌های بد می‌دهند».

الهام علی‌اف در گفت‌وگو با شبکه العربیه که سه‌شنبه ۴ شهریور منتشر شد، همچنین با تأکید بر این‌که دالان زنگزور «به‌هیچ‌وجه تهدیدی برای ایران نیست»ُ افزود «موضع رسمی ایران نسبت به تحولات جدید (در خصوص دالان زنگزور) را بسیار منطقی و مثبت ارزیابی می‌کند».

او در عین حال تأکید کرد وقتی می‌گوید موضع رسمی، منظورش موضع رئیس‌جمهور و وزیر خارجه جمهوری اسلامی است که موضع رسمی ایران محسوب می‌شود.

رئیس‌جمهور آذربایجان در واکنش به اظهاراتی که از سوی علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی در خصوص دالان زنگزور بیان شده، گفت «برخی صداهایی از سوی مقام‌های سابق که اکنون مشاور نام گرفته‌اند و نمی‌دانم چه نوع مشورتی می‌دهند، برای ما اصلاً مهم نیست و هیچ اهمیتی ندارد چون روابط بین‌دولتی ما میان دولت‌ها، میان رؤسای جمهور و میان وزیران خارجه است».

او همچنین مشورت‌های مقامات پیشین و «مشاوران کنونی» در ایران را «روایت‌های نادرست» نامید و افزود که «موضع رئیس‌جمهور ایران کاملاً منطقی است که بر این اساس است که کریدور زنگزور به‌هیچ‌وجه تهدیدی برای ایران نیست».

مسعود پزشکیان ۱۹ مرداد در واکنش به امضای توافق میان آذربایجان و ارمنستان در کاخ سفید گفته بود با این توافق مشکل خاصی برای ایران ایجاد نشده و خواسته‌های جمهوری اسلامی مراعات شده است.

اما علی‌اکبر ولایتی، مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی، در واکنش به این توافق اعلام کرد جمهوری اسلامی اجازه نمی‌دهد دالان «زنگزور» بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان با مشارکت ایالات متحده شکل بگیرد.

آقای ولایتی همچنین با طرح این ادعا که این کریدور «توطئه‌ای سیاسی علیه ایران و برخی کشورهای همسایه است»، گفته بود: «علاوه بر ترکیه که عضو ناتو است، سایر کشورهای ناتو نیز می‌خواهند در این منطقه حاضر شوند و ناتو مانند یک مار افعی میان ایران و روسیه قرار گیرد؛ اما ایران اجازه چنین کاری را نخواهد داد.»

الهام علی‌اف و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، ۱۷ مرداد در توافقی که در کاخ سفید با میزبانی دونالد ترامپ امضا کردند، از ساخت جاده، خط آهن، خطوط نفت و گاز و فیبر نوری در مسیر زنگزور خبر دادند و اعلام کردند که نام آن را «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» گذاشته‌اند.

رئیس‌جمهور آذربایجان به خاطر کوشش آمریکا در پایان دادن به نزاع ۳۵ ساله آذربایجان و ارمنستان که باعث چند جنگ نیز شده، خواهان اعطای جایزه نوبل صلح به آقای ترامپ شد.

در حالی که رئیس‌جمهور و دولت جمهوری اسلامی این توافق را مایه نگرانی ندانستند اما برخی چهره‌های سیاسی و بسیاری از رسانه‌ها در ایران آن را «از دست دادن مرز ارمنستان برای ایران» نامیده و نسبت به مشارکت آمریکا در ایجاد این طرح ابراز نگرانی شدید کردند.

این دسته از مخالفان مدعی شدند که در وضعیت کنونی ایران هم مرز زمینی با ارمنستان را که تنها راه ورود ایران به قفقاز است از دست داده و هم آمریکا اکنون به ایران نزدیک‌تر شده است.

در برابر این انتقادها، رئیس‌جمهور ایران گفته است که «چارچوب تمامیت ارضی، بسته نشدن راه ایران به‌سوی اروپا و نگاه نظام ایران در توافق آذربایجان و ارمنستان رعایت شده است».

او در سفر اخیر خود به ارمنستان هم تأکید کرد که توافق دالان زنگزور را تهدیدی برای ایران نمی‌داند.

مسعود پزشکیان در نشست مقامات وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز گفته بود در صورت داشتن روابط خوب با همسایگان، مقامات جمهوری اسلامی نباید از احداث دالان زنگزور نگران باشند.

الهام علی‌اف در گفت‌وگوی روز چهارم شهریور به شبکه العربیه گفت توافق اخیر «یک موقعیت برد-برد برای کل منطقه است که در آن بازنده‌ای وجود نخواهد داشت و دولت ایران نیز این را درک می‌کند».

به‌گفته او، «شایعات زیاد» در برخی رسانه‌ها و سایت‌های اینترنتی که از قصد جمهوری آذربایجان برای اشغال زنگزور و یا قطع شدن مرز ایران با ارمنستان خبر می‌دادند، «کاملاً دروغ بود».

رئیس‌جمهور آذربایجان همچنین گفت با دولت ایران توافق کرده که یک مسیر جایگزین در خاک ایران به نام کریدور ارس بر روی رودخانه ارس ساخته شود که آذربایجان تا کنون نیز پول زیادی بر روی آن هزینه کرده است تا از طریق خاک ایران ارمنستان را دور بزند.

او گفت وجود دو مسیر، هم دالان زنگزور از طریق ارمنستان و هم کریدور ارس از طریق ایران، فرصت‌های بیشتری برای انتقال کالا و بار فراهم می‌کند و ممکن است نیاز به ساخت یک مسیر راه‌آهن نیز در سمت ایرانی رودخانه باشد.

الهام علی‌اف گفت «برخی مشاورانی که مشاوره بد می‌دهند، نمی‌فهمند که این موضوع تنها بین آذربایجان و ارمنستان نیست بلکه بین شرق و غرب و شمال و جنوب است و دالان زنگزور بر کریدور شمال-جنوب که از اروپای شمالی، روسیه، آذربایجان و ایران تا خلیج فارس می‌گذرد، تأثیر مثبت خواهد داشت و کمک خواهد کرد».

ایران و آذربایجان در سال‌های اخیر مناسبات متشنجی داشتند که از بحران‌های متعدد و گوناگون ناشی می‌شد اما مسعود پزشکیان که خود اهل استان آذربایجان غربی است و در دو سفر اخیر به جمهوری آذربایجان با الهام علی‌اف به زبان ترکی آذربایجانی سخن گفته، این هفته در تهران گفت که مردم آذربایجان «قوم و خویش مردم ایران هستند» و «همه همسایه و برادر هستیم، در یک آب و خاک با هم بودیم».