بقایی: متوجه اثرات نامطلوب مکانیسم ماشه هستیم و برنامه روشنی داریم تا این اتفاق نیفتد

بی بی سی: اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، می‌گوید متوجه «اثرات و تبعات نامطلوب» فعال شدن مکانیسم ماشه هستیم و «برنامه روشنی داریم تا این اتفاق نیفتد.»

آقای بقایی که در آستانه دور جدید گفتگوهای هسته‌ای ایران و سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان با خبرنگاران صحبت می‌کرد گفت: «به هیچ وجه چنین نیست که ما درصدد تخفیف اهمیت آنچه باشیم که موسوم شده به سازوکار بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت.»

با این حال آقای بقایی افزود تاکید وزارت خارجه همواره بر این بوده است که «نباید افراط و تفریط کرد در تحلیل و ارزیابی آثار و تبعات چنینی وضعیتی.»

او تاکید کرد که ایران اجازه نخواهد داد که «این موضوع تبدیل به یک ابزار جنگ روانی علیه ذهن و روح شهروندان ما شود.»

گفتگوهای امروز در ژنو در سطح معاونان وزرای امور خارجه و مدیران سیاسی خواهد بود. این مذاکرات در حالی برگزار می‌شود که بریتانیا، فرانسه و آلمان تا پایان ماه اوت (کمتر از یک هفته دیگر) به ایران مهلت داده‌اند که راه‌ حل دیپلماتیک برای پرونده هسته‌ایش پیدا کند وگرنه مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل را فعال خواهند کرد.

سخنگوی وزارت خارجه ایران یک بار دیگر موضع جمهوری اسلامی را تکرار کرد که کشورهای اروپایی از لحاظ «قانونی و اخلاقی حق سوءاستفاده» از مکانیسم ماشه را ندارند. اما او افزود که به هر حال دستگاه دیپلماسی ایران رسیدگی به این موضوع را «از مدت‌ها پیش» در دستورکار داشته است و مذاکرات امروز با کشورهای اروپایی و همچنین گفتگوهای ایران با چین و روسیه، دو عضو دیگر دائم شورای امنیت، بر همین اساس انجام می‌شود.

دیروز وزارت خارجه روسیه هم در موضعی مشابه، سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه را به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت متهم کرد و گفت که به همین دلیل این کشورها هیچگونه مبنای حقوقی برای فعال کردن مکانیسم ماشه ندارند:

«خروج آمریکا از برجام در ماه مه سال ۲۰۱۸ و همزمان احیا و تشدید تحریم‌ها علیه ایران و به علاوه عدم پایبندی کشورهای اروپایی به لغو اقدامات (تحریم‌های) تلافی‌جویانه یک‌جانبه، نقض عمده قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است. کشورهایی که خود این قطعنامه را نقض می‌کنند نمی‌توانند از ابزار تنبیهی در نظرگرفته شده در آن استفاده کنند.»

روزنامه اقتصادی کامرسانت چاپ روسیه دیروز از وزارت خارجه روسیه نقل کرد که «غربی‌ها می‌توانند اعلام کنند مکانیسم ماشه را فعال کرده‌اند و از کشورهای دیگر بخواهند که از خواسته‌های غیرقانونیشان برای اعمال فشار بر تهران پیروی کنند اما چنین حقه‌هایی (برای دیگران) تعهد قانونی بین‌المللی به وجود نمی‌آورد.»

بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، توسل به مکانیسم ماشه فقط تا ۱۸ اکتبر سال جاری میلادی (۱۰ سال پس از آغاز اجرای برجام) امکان‌پذیر است و پس از آن اعمال دوباره تحریم‌های بین‌المللی نیازمند رای‌گیری در شورای امنیت است که روسیه در آن حق وتو دارد.

گزارش شده است که روسیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را تدوین کرده است که هدف آن تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است.

سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشسست خبری امروز این خبر را که دیروز به نقل از منابع آگاه گزارش شده بود تایید کرد و گفت که تهران از این موضوع آگاه است.

پیش از این کشورهای اروپایی هم به ایران پیشنهاد کرده بودند که در صورت از سرگیری همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مذاکره با آمریکا حاضر هستند ساز‌وکار مکانیسم ماشه را تمدید کنند.

آقای بقایی امروز گفت: «رابطه ایران و آژانس کماکان ادامه دارد و ما کماکان عضو ان‌پی‌تی و معاهده جامع پادمان هستیم.»
مخالفت خامنه‌ای با مذاکره با آمریکا و نزدیک شدن ضرب‌الاجل اروپایی‌هاآیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، دیروز در سخنانی مشکلات ایران با آمریکا را «حل نشدنی» خواند و گفت توصیه مذاکره مستقیم با آمریکا را افراد «ظاهربین» مطرح می‌کنندنشست امروز در ژنو، دومین دور گفت‌و‌گوهای ایران و کشورهای اروپایی پس از پایان جنگ دوازده روزه با اسرائیل است؛ جنگی که در آن، اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کردند.

تا پیش از این حملات، ایران و آمریکا پنج دور مذاکره کرده بودند اما بعد از جنگ، تهران مذاکرات خود با واشنگتن را متوقف کرد. مجلس شورای اسلامی هم قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تصویب کرد که براساس آن ورود بازرسان آژانس تا زمان «تضمین امنیت مراکز و دانشمندان هسته‌ای» ممنوع شده و فقط با اجازه شورای امنیت ملی امکان‌پذیر است.

تصویب این قانون با انتقاد آمریکا و کشورهای اروپایی مواجه شد که خواهان از سرگیری همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند. اروپا همچنین خواهان آمادگی ایران برای از سرگیری گفتگو با آمریکاست.

کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز جمعه گفت: «با نزدیک شدن به مهلت مکانیسم ماشه، آمادگی ایران برای تعامل با ایالات متحده بسیار مهم است.»

این در حالی است که آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، دیروز در سخنانی مشکلات ایران با آمریکا را «حل نشدنی» خواند و گفت توصیه مذاکره مستقیم با آمریکا را افراد «ظاهربین» مطرح می‌کنند.

آقای خامنه‌ای گفت که آمریکا به دنبال «گوش به‌ فرمان کردن ملت ایران» بوده است و حمایت آمریکا از اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه، به دلیل همین امر بوده است.

سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان به همراه ایالات متحده، چین و روسیه از امضاکنندگان «برنامه جامع اقدام مشترک» موسوم به برجام بودند؛ توافقی که در آن به ایران مشوق‌هایی داده شد تا غنی‌سازی اورانیوم را محدود کند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در دوره اول ریاست جمهوری‌اش از این توافق خارج شد و تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرد. اما بریتانیا، فرانسه و آلمان در زمان گفتند که به توافق پایبند می‌مانند و قصد دارند به تجارت با ایران ادامه بدهند. در نتیجه این امر، تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا علیه ایران دوباره برقرار نشدند.

اما مکانیسمی که اروپاییان برای جبران بازگشت تحریم‌های آمریکا در نظر گرفتند در عمل چندان موثر واقع نشد و بسیاری از شرکت‌های غربی مجبور شدند تجارت با ایران را متوقف کنند.