اولین سخنرانی نعیم قاسم بعد از سقوط اسد: حزب‌الله خط تامین نظامی از طریق سوریه را از دست داده است

آقای قاسم در روز شنبه ۲۴ آذر گفت «حزب‌الله یک خط تأمین نظامی از طریق سوریه را از دست داده است... و مقاومت باید خود را با شرایط وفق دهد.»‌بی بی سی: نعیم قاسم، رهبر حزب‌الله لبنان، در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که پس از اینکه شبه‌نظامیان مخالف بشار اسد کنترل سوریه را دست گرفته‌اند، حزب‌الله دیگر نمی‌تواند از طریق سوریه به لحاظ نظامی تأمین شود.

آقای قاسم در روز شنبه ۲۴ آذر گفت «حزب‌الله یک خط تأمین نظامی از طریق سوریه را از دست داده است... و مقاومت باید خود را با شرایط وفق دهد.»‌

حزب‌الله لبنان و ایران از متحدان بشار اسد بودند و بیش از یک دهه جنگ داخلی در سرکوب مخالفان حکومت سوریه نقش داشتند. ‌

نعیم قاسم در اولین نطق رسمی خود پس از سقوط بشار اسد گفت حاکمان جدید سوریه نباید با اسرائیل رابطه برقرار کنند «امیدواریم این حزب جدید در قدرت، اسرائیل را به عنوان دشمن ببیند و روابط خود را با آن عادی نکند.»‌‌

آقای نعیم در سخنرانی تلویزیونی خود همچنین گفت که توافق آتش‌بس با اسرائیل به این معنا نیست که حزب‌الله ملزم به کنار گذاشتن سلاح‌های خود است.

حزب‌الله، که از حمایت ایران برخوردار است، سرانجام پس از بیش از یک سال درگیری‌های فرامرزی با اسرائیل که به حملات هوایی اسرائیل به جنوب و مرکز بیروت و کشته شدن حسن نصرالله و فرماندهان ارشد حزب‌الله انجامید، در ۲۷نوامبر با اسرائیل بر سر آتش‌بس به توافق رسید.

بر اساس این توافق ۶۰ روزه، ارتش لبنان و نیروهای صلح سازمان ملل در جنوب لبنان مستقر می‌شوند و نیروهای نظامی اسرائیل و همچنین نیروهای حزب‌الله از منطقه مرزی عقب‌نشینی می‌کنند. در توافق آمده است که حزب‌الله به سمت شمال و نیروهای اسرائیلی به کشور خود بازمی‌گردند. ‌

همزمان در روز شنبه ۲۴ آذر نشستی در اردن با شرکت دیپلمات‌های ارشد ترکیه، آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای عرب درباره «تدوین چارچوب انتقال قدرت» در سوریه برگزار شد. ‌

این نشست‌ در بندر عقبه در کنار دریای سرخ برگزار می‌شود و دستور کار آن بررسی اوضاع سوریه پس از سقوط حکومت بشار اسد عنوان شده است.

علاوه بر آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا و کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، وزرای خارجه ترکیه اردن، عربستان، عراق، لبنان، مصر، امارات، بحرین و قطر در این جلسه حاضر بودند.

این در حالی است که ایران به عنوان یکی از متحدان نزدیک بشار اسد در سال‌های گذشته به ویژه در نشست‌های سه‌جانبه آستانه با حضور نمایندگان ترکیه و روسیه نقش مهمی در رایزنی‌های دیپلماتیک درباره سوریه داشت.ایران و روسیه به این جلسه دعوت نشده بودند.
نشست اردن درباره آینده سوریه
بنابر اعلام اردن، هدف اصلی این نشست، تدوین چارچوب انتقال قدرت است که ثبات سوریه و حقوق همه شهروندان را تضمین کند.

دیپلمات‌های کشورهای عربی پیش از آغاز رسمی نشست، دیداری جداگانه برگزار کرده بودند.

برخی دیپلمات‌های کشورهای عربی حاضر در مذاکرات به رویترز گفتند که آنها می‌خواهند مطمئن شوند ترکیه از یک فرآیند سیاسی فراگیرحمایت می‌کند، روندی که مانع از تقسیم سوریه بر اساس هویت‌های قومی و ملی شود.

گیر پدرسن، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه هم گفته است هدف اصلی این است که فرآیند سیاسی «قابل اعتماد و فراگیری ایجاد شود تا تمامی» سوری‌ها را گرد هم آورد. او گفت این روند برای جلوگیری از فروپاشی نهادهای دولتی و ورود کمک‌های انسانی ضروری است.

روز جمعه، ده‌ها هزار نفر پس از برگزاری نماز جمعه، در شهرهای مختلف سوریه به خیابان‌ها آمدند و سرنگونی حکومت بشار اسد را جشن گرفتند. این گردهمایی‌ها به دعوت ابومحمد جولانی، رهبر ائتلاف نظامی مخالفان حکومت بشار اسد برگزار شد.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز جمعه پیش از شرکت در این نشست به عراق رفته بود.

خبرگزاری رویترز می‌گوید آقای بلینکن در سفرش به عراق از دولت بغداد خواسته تا بر روی گروه‌های شبه‌نظامی نزدیک به ایران در عراق فشار بگذارد.

آقای بلینکن در اظهارات رسمی خود بدون اشاره به ایران گفته است «این لحظه‌ای مهم برای عراق است تا حاکمیت و امنیت خود را تقویت کند.»

بلینکن در جریان دیدار از آنکارا روزهای پنجشنبه و جمعه به مقامات ترکیه گفت که داعش نباید بتواند دوباره سازماندهی شود.

هاکان فیدان روز جمعه در یک مصاحبه تلویزیونی گفته است حذف یگان‌های مدافع خلق «هدف استراتژیک» ترکیه است و فرماندهان این گروه را به خروج از سوریه فراخواند.

در ادامه سیر سریع تحولات سیاسی، ترکیه اعلام کرده است که سفارتش در دمشق که از سال ۲۰۱۲ بسته شده بود، به زودی آغاز به کار خواهد کرد.
روایت ترکیه از سقوط اسد: ایران را متقاعد کردیم دخالت نظامی نکند
امید منتظری، بی‌بی‌سی
هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه می‌گوید این آنکارا بود که ایران و روسیه و ایران را متقاعد کرد که در جریان تهاجم شورشیان مخالف اسد و سقوط دمشق، مداخله نظامی نکنند.

آقای فیدان، که پیش از وزارت خارجه ترکیه ریاست سازمان امنیت را برعهده داشت، به شبکه ان‌تی‌وی ترکیه گفت: «مهم‌ترین کاری که باید انجام می‌دادیم، صحبت با روس‌ها و ایرانی‌ها بود تا مطمئن شویم که آن‌ها با قدرت نظامی وارد معادله (سوریه) نمی‌شوند. ما با روس‌ها و ایرانی‌ها صحبت کردیم و آن‌ها موضوع را درک کردند.»

او گفت: «برای اینکه حداقل تلفات انسانی را داشته باشیم، تلاش کردیم این کار را بدون خونریزی و از طریق مذاکرات هدفمند با دو بازیگر مهم که می‌توانند از قدرت نظامی استفاده کنند، انجام دهیم.»

وزیر خارجه ترکیه این اظهارات را تنها یک روز پیش از شرکت در کنفرانسی درباره آینده سوریه در اردن بیان کرد. کنفرانسی که در آن، آمریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای قدرتمند عربی به جای روسیه و ایران سر میز نشسته‌اند.

این روایت متمایز از روایت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران است که درباره عدم مداخله ایران در جریان سقوط دمشق گفت ایران به دنبال مداخله بود اما راه‌های کمک‌رسانی به طور زمینی و هوایی بسته شده بود.

آقای خامنه‌ای گفت شورشیان مخالف اسد با کمک «یک کشور همسایه» و توطئه آمریکا و اسرائیل، توانستند حکومت بشار اسد را سرنگون کنند.

به نظر می‌رسد، آغاز مذاکرات در بندر «عقبه اردن» پایان مذاکرات سه جانبه «آستانه قزاقستان» هم هست؛ مذاکراتی سه جانبه میان ایران و روسیه و ترکیه که قرار بود آینده سوریه را رقم بزند.

حالا به نظر می‌رسد ترکیه اصلی‌ترین بازیگر منطقه‌ای در سوریه است. دو روز پیش، ابراهیم کالین رئیس سازمان امنیت ترکیه (میت) به دمشق رفت و در مسجد اموی نماز خواند. امروز هم ترکیه اعلام کرد سفارتش در سوریه به زود بازگشایی خواهد شد.

اما روایت صریح و زبان غیردیپلماتیک آقای فیدان در مصاحبه با ان‌تی‌وی، ممکن است واکنش ایران را به دنبال داشته باشد. روزهایی که تنش در رابطه تهران- آنکارا، دور از ذهن نیست.

به ویژه آنکه، تنها هفت روز مانده به سقوط دمشق، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در سفری به گفته خودش «نادر»، مستقیما از دمشق به آنکارا پرواز کرد. او آن زمان دیدارش با هاکان فیدان را «سازنده» خوانده بود.
«بدرقه نظامیان روس با چکمه»

نظامیان روسیه لاذقیه را تخلیه می‌‌کنندتصاویری از جابجایی نیروهای نظامی و انتقال ادوات به پایگاه هوایی روسیه در نزدیکی لاذقیه در سوریه منتشر شده که کاروان‌‌های بزرگی از خودروهای نظامی را در مسیر جنوب به شمال بزرگراه دمشق-حلب، در شمال حسیه، استان حمص سوریه منتشر شده است.

تصاویر ماهواره‌ای شرکت مکسار مربوط به ۱۳ دسامبر، ۲۳ آذر هم از افزایش فعالیت و انباشت ادوات نظامی و حضور دست‌کم دو هواپیماهای پهن‌پیکر باری آنتونوف در پایگاه هوایی حمیمیم روسیه در نزدیکی بندر لاذقیه حکایت دارد.
یک مقام امنیتی سوریه که در خارج از این پایگاه مستقر است به خبرگزاری رویترز گفته است که یک فروند هواپیمای باری روسیه را رصد کرده که از این پایگاه هوایی روسیه به سمت لیبی پرواز کرده است.

پیشتر هم تصاویر ماهواره‌ای از ناوهای نیروی دریایی روسیه مستقر در بنادر سوریه منتشر شد که که پایگاه‌های اصلی خود در این کشور را ترک می‌کنند.

در دهه‌های گذشته، اسد به حمایت ایران و روسیه متکی بود. در مقابل، ترکیه، کشورهای غربی و بعضی کشورهای حوزه خلیج فارس از گروه‌های مختلف مخالف پشتیبانی می‌کردند.

سوریه از اسرائیل به شورای امنیت شکایت کرد

در همین حال، نماینده دائم سوریه در سازمان ملل متحد با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت، حملات مکرر و تهاجم زمینی اسرائیل به این کشور پس از سقوط حکومت بشار اسد را محکوم کرده است.

قصی ضحاک، نماینده دائم سوریه در سازمان ملل، در نامه خود به شورای امنیت نوشته است حملات اسرائیل در حالی ادامه دارد که سوریه وارد «مرحله‌ای جدید» شده است.

در ادامه حملات هوایی اسرائیل، شب گذشته مقر فرماندهی ارتش سوریه و یک مرکز راداری را هدف قرار داد.

وزارت دفاع اسرائیل روز جمعه اعلام کرد که بنابر دستور کار ارتش خود را «آماده» است تا در مناطق تصرف شده بماند.

چهار روز پیش ارتش اسرائیل برای نخستین بار تایید کرد که نیروهایش با عبور از منطقه حائل غیرنظامی در بلندی‌های جولان در خاک سوریه پیشروی کرده‌اند.

در همین حال برخی کشورهای عربی از جمله مصر ورود اسرائیل به منطقه حائل غیرنظامی در بلندی‌های جولان را محکوم کرده‌اند.

آنها می‌گویند این اقدام اسرائیل نقض حاکمیت سوریه و همچنین قوانین بین‌المللی است و با توافق «جدایی نیروها» که در سال ۱۹۷۴ امضا شد هم مغایرت دارد.

پس از سقوط حکومت بشار اسد، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفت که توافق سال ۱۹۷۴ موسوم به توافق «جدایی نیروها» نیز از بین رفته است. «جدایی نیروها» عهدنامه‌ای است میان اسرائیل و سوریه که رسما در روز ۳۱ ماه مه سال ۱۹۷۴ (۱۰خرداد ۱۳۵۳) امضا شد و تخاصمات ناشی ازجنگ «یوم‌کیپور» یا جنگ چهارم اعراب و اسرائیل پایان داد.