«قدیمی‌ترین هرم جهان» در مصر است یا اندونزی؟
رأی دهید
نشریه «آرکیالوجیکال پروسپکشن» بیست اکتبر مقاله‌ای را منتشر کرد، که در آن این ادعای شگفت‌انگیز مطرح شده که هرم ماقبل تاریخ جاوه غربی، تا ۲۷ هزار سال قدمت دارد.
از آن زمان شماری از باستان‌شناسان این ادعا را زیر سوال برده‌اند.
ادعاهای مطرح شده چیست؟
گروهی از دانشمندان در نتیجه تحقیقات تازه به این باور رسیده‌اند که سازه مشهور به گونانگ پادانگ، به معنای «کوه روشنگری»، بر بلندای یک آتشفشان خاموش در جاوه، پر جمعیت‌ترین جزیره اندونزی بنا نهاده شده است.
دانشمندان در موسسه ملی تحقیق و نوآوری اندونزی (برین) گمان می‌کنند این سازه ممکن است به مراتب از استون‌هنج در انگلستان و هرم بزرگ جیزه در مصر، که هر دو حدود پنج هزار سال قدمت دارند، قدیمی‌تر باشد. آنها معتقدند این هرم احتمالا کهن‌ترین سازه یکپارچه جهان است. سازه یکپارچه به ساختمان یا مجسمه‌‌ای گفته می‌شود که در ساخت آن تنها از یک ماده ساختمانی که عمدا سنگ است، استفاده می‌شود.
آنها در پی تحقیقاتی که بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ در این منطقه، با استفاده از شیوه‌های حفاری و رادارهای زمین‌نفوذ انجام دادند، به چنین نتیجه‌ای رسیدند.
به گمان آنها سیر زمانی ساخت این سازه حدودا به شرح زیر است:
احداث این سازه در مقطعی در آخرین عصر یخبندان (دوره‌‌ای که کره زمین در آن به شکل قابل توجهی سردتر می‌شود)، دستکم ۱۶ هزار سال پیش و احتمالا تا ۲۷ هزار سال پیش آغاز شد.
هسته اصلی این سازه احتمالا بین ۲۵ هزار سال تا ۱۴ هزار سال پیش از میلاد مسیح ساخته شده بود، اما سپس برای چندین هزار سال رها شد.
ساخت این سازه دوباره حدود ۷۹۰۰ سال تا ۶۱۰۰ سال پیش از میلاد مسیح آغاز شد، و در این دوره به نظر می‌رسد که سازندگان، بخش‌هایی از این بنا را عمدا مدفون کرده‌اند.
ساخت این هرم حدود ۲ هزار تا ۱۱۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به پایان رسید، که در این دوره سکوهای پلکانی که امروزه در سطح آتشفشان دیده می‌شود به آن اضافه شده است.
یک هرم لایه‌‌بندی‌شده
پروفسور دنی هیلمن ناتاویجاجا، یکی از زمین‌شناسان موسسه برین در اندونزی می‌گوید گونانگ پادانگ یک تپه طبیعی نیست، بلکه سازه‌ای است که به شکل یک هرم لایه به لایه ساخته شده است.
او و تیمش از اعماق هسته این تپه چند نمونه خاک برداشت کردند، و به ویژه به خاطر غلظت بالای مواد طبیعی موجود، نسبت به صحت و اعتبار آنها اطمینان دارند. یکی از یافته‌های قابل توجه، کشف چیزی است که به گفته آنها یک اتاق چند طبقه در مرکز ساختمان است. این اکتشاف آنها را متقاعد کرد که گونانگ پادانگ در واقع یک هرم است.
این زمین‌شناس به بی‌بی‌سی گفت: «این کشف باورهای رایج را، مبنی بر اینکه تمدن بشری و توسعه شیوه‌های پیشرفته ساخت‌وساز در اوایل دوره زمین‌شناسی هولوسن یا دوران نوسنگی ظهور کرده، به چالش می‌کشد.
پروفسور ناتاویجاجا چنین نتیجه‌گیری کرد که «سازندگان لایه دوم و سوم گانانگ پادانگ احتمالا مهارت فوق‌العاده‌ای در شیوه‌های سنگ‌بری داشته‌اند که با آنچه به شکل سنتی از فرهنگ شکارچی-گردآورنده می‌شناسیم تطبیق ندارد».
«نتیجه‌گیری دور از ذهن»
با این حال شماری از باستان‌شناسان با نتیجه تحقیقات پروفسور ناتاویجاجا مخالفند. دکتر لطفی یاندری از جاوه غربی یکی از آنهاست.
دکتر یاندری می‌گوید این یافته که گونانگ پادانگ یک هرم مدفون است دور از ذهن می‌باشد و آن را «نتیجه‌گیری بر اساس حدس و گمان و نه داده‌های معتبر» می‌داند. او می‌گوید سنت فرهنگی ساخت اهرام هیچگاه در اندونزی وجود نداشته است.
دکتر یاندری این پرسش را مطرح می‌کند که «آیا تا بحال کسی در این مجمع‌الجزایر یک هرم را در داخل کوه مدفون کرده است؟»
«کی چنین چیزی اتفاق افتاده که مردم اهرام را در داخل کوه‌ها دفن کنند؟ برای پوشاندن یک کوه به چه میزان مصالح نیاز است؟»
او به بی‌بی‌سی گفت: «آیا در اندونزی هیچگاه فرهنگ ساخت هرم وجود داشته است؟ از خودتان چیزی نسازید. آنهایی که در مجمع‌الجزایر هستند، پوندن برونداک (سکوهای سنگی) دارند».
سکوهای سنگی سازه‌های سنگی به شکل میز هستند که از آنها در مراسم نیایش پیشینیان استفاده می‌شده است.
این باور وجود دارد که از گونانگ پادانگ برای چنین مراسم آیینی استفاده می‌شده است. دکتر یاندری معتقد است این یافته‌ها این احتمال را تقویت می‌کند که گونانگ پادانگ نه یک هرم، بلکه مجموعه‌ای از چندین سکوی سنگی پلکانی است.
دکتر یاندری همچنین درستی نمونه‌‌های استفاده شده در این تحقیق را زیر سوال برد و نسبت به «پیش‌بینی» خاستگاه این بنا بدون در نظر گرفتن پیشینه فرهنگی هشدار داد.
بی‌بی‌سی چندین بار تلاش کرد با مسئولان نشریه «آرکیالوجیکال پروسپکشن» تماس بگیرد، اما تا کنون هیچ پاسخی دریافت نکرده است.
با این حال آیلین ارنوین، ژئوفیزیکدان باستان‌شناس در دانشگاه ایالتی تنسی در جانسون سیتی و سردبیر مشترک نشریه «آرکیالوجیکال پروسپکشن» در یک ایمیل به مجله دانشگاهی نیچر گفته است در حال حاضر تحقیقی را درباره این مقاله از نظر تطبیق با دستورالعمل‌های کمیته اخلاق نشر در دست بررسی دارد.
پروفسور ناتاویجاجا در این باره گفت نیازی به بررسی نیست، زیرا گروه تحقیقاتی او به تمامی اصول اخلاقی پایبند بوده، و یافته‌های آنها پیش از انتشار به مدت ۹ ماه توسط این نشریه با دقت و سختگیری مرور شده است.
