از ایران تا قطر؛ کی‌روش، سیمای شکست خورده مردی که داخل زمین دفاع می‌کرد و خارج از آن حمله
رأی دهید
از لحظه سوت پایان بازی ایران-ژاپن در نیمه نهایی جام ملت‌های ۲۰۱۹ آسیا تا همین دیشب (چهارشنبه ۶ دسامبر) که فدراسیون فوتبال قطر رسما پایان همکاری خود با این مربی پرتغالی را اعلام کرد؛ تحولات ویژه‌ای در زندگی حرفه‌ای کارلوس کی‌روش رخ داده است.
مربی کهنه‌کار پرتغالی در همان جام ملت‌های ۲۰۱۹ با اینکه سرمربی ایران بود، بخش بزرگی از انرژی خود را صرف حمله لفظی به باشگاه پرسپولیس و نحوه سفر اعضای این تیم به ژاپن برای حضور در فینال لیگ قهرمانان آسیا می‌کرد.
کی‌روش آنقدر در انجام این کار اصرار داشت که وقتی سوت پایان بازی ایران-ژاپن به صدا درآمد، حتی خودش هم دیگر منتظر صحبت و مذاکره با مهدی تاج برای تمدید قرارداد نماند و با اطمینان از اینکه ماموریت ۸ ساله‌اش در تیم ملی ایران به پایان رسیده، یک روز پس از آن شکست سنگین، ایران را ترک کرد.
از آن شب حدود ۳ سال و ۱۱ ماه گذشته اما آنچه بر زندگی حرفه‌ای کی‌روش در این مدت گذشته، گویی به اندازه یک دهه برای رخدادهایش زمان لازم بوده است.
خوردن ۹ گل در ۲ بازی و اخراج از کلمبیا
خیلی زود فقط چند هفته پس از جدایی از تیم ملی ایران، کی‌روش در بوگوتا پایتخت کلمبیا مورد استقبال مسئولان فدراسیون فوتبال این کشور قرار گرفت.
هدف از استخدام کی‌روش، نه فقط صعود به جام جهانی ۲۰۲۲ بلکه حضور پرقدرت در مراحل حذفی جام جهانی بود.
کلمبیا در جام جهانی ۲۰۱۴ تا یک چهارم نهایی پیش رفته بود و در این مرحله در یک بازی نزدیک به میزبان بازی‌ها، برزیل، ۱-۲ باخت و در شبی که خامس رودریگز یکی از زیباترین گل‌های تورنمنت را زد، نتوانست به نیمه‌نهایی صعود کند.
کلمبیا در جام جهانی ۲۰۱۸ هم از گروه خود صعود کرد و در مرحله یک‌هشتم نهایی با انگلیس کار را در وقت قانونی و اضافه ۱-۱ به پایان رساند.
این بار هم کلمبیا مقابل یکی از مدعیان اصلی قهرمانی جام جهانی شکست خورد، اما در ضربات پنالتی.
به این ترتیب استخدام کی‌روش که از سال ۲۰۰۹ فقط در فوتبال ملی کار کرده و از نظر بسیاری از کارشناسان متخصص بازی‌های حذفی بود، برای این بود که کلمبیا فاصله اندک خود با تیم‌های بزرگی مثل برزیل و انگلیس در جام جهانی در بازی‌های حذفی را از بین ببرد و بتواند تا مراحل پایانی این تورنمنت پیش برود.
کلمبیا با کی‌روش تا مرحله یک‌چهارم نهایی جام ملت‌های آمریکای جنوبی پیش رفت و در این مرحله یک ناکامی دیگر؛ شکست مقابل شیلی در ضربات پنالتی و حذف از تورنمنت.
فدراسیون کلمبیا امیدوار بود که بازی‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ فرصتی برای بازسازی فنی و شخصیتی این تیم باشد و کلمبیا تا شروع جام جهانی در قطر، چهره یک مدعی را پیدا کند.
پیروزی در نخستین بازی مقدماتی مقابل ونزوئلا با نتیجه ۳ بر صفر مدیران فدراسیون فوتبال کلمبیا را قانع کرد که تصمیم درستی گرفته‌اند اما ابرهای تیره خیلی زود به بوگاتا رسیدند.
تساوی خانگی مقابل شیلی اما با دو باخت شوکه‌کننده همراه شد؛ ابتدا ۳ بر صفر مقابل اروگوئه و سپس ۱-۶ مقابل اکوادور.
به این ترتیب درحالی که بلندپروازی کلمبیایی‌ها معطوف درخشش در جام جهانی بود، ناگهان صعود به این تورنمنت را هم رویایی دور از دسترس دیدند.
فدراسیون کلمبیا در واکنش به دو باخت سنگین و خوردن ۹ گل در دو بازی، کی‌روش را برکنار کرد و کلمبیا حتی نتوانست به جام جهانی صعود کند.
این یک شکست بزرگ در کارنامه کی‌روش بود؛ کسی که در شغل قبلی خود حدود ۸ سال دوام آورده و در دو جام جهانی به عنوان سرمربی، روی نیمکت ایران نشسته بود.
پس از این اخراج، کی‌روش چندان بیرون از فوتبال ملی نماند. مسئولان فدراسیون فوتبال مصر سراغ او رفتند و پروژه چیزی شبیه تصور کلمبیایی‌ها بود؛ یک مربی با تجربه کاری در قاره‌های مختلف، همکاری با سرآلکس فرگوسن، سرمربیگری در رئال مادرید و حضور در جام جهانی به عنوان سرمربی ایران و پرتغال.
کی‌روش که در کلمبیا از رفتارهای پرخاشگرانه‌ای که در ایران از او سر می‌زد، فاصله گرفته بود، در مصر به همان رفتار پرخاشگرانه برگشت و خیلی زود فضایی پرتنش در جامعه فوتبال مصر ایجاد کرد.
از سپتامبر ۲۰۲۱ تا اواسط آوریل ۲۰۲۲؛ کی‌روش فقط حدود ۸ ماه سرمربی محمد صلاح و دیگر بازیکنان مصر بود، اما جنگ داخلی در فدراسیون و فضای اتهام‌زنی در این مجموعه، تحت تاثیر رفتارها و مصاحبه‌های کی‌روش چنان بر تیم ملی مصر و سرنوشت این تیم سایه افکند که حتی حضور در فینال جام ملت‌های آفریقا و نایب قهرمانی به دلیل شکست در ضربات پنالتی مقابل سنگال، آرامش را به فوتبال مصر برنگرداند.
کی‌روش در جام ملت‌های ۲۰۲۲ آفریقا با همان رویکرد همیشگی خود در تورنمنت‌ها، با فوتبال دفاعی مصر را هدایت کرد و در یک هشتم نهایی، یک چهارم نهایی و نیمه نهایی با ضربات پنالتی مقابل ساحل عاج، مراکش و کامرون پیروز شد و به فینال رسید.
در فینال هم کی‌روش و دستیارانش از کشیده شدن بازی به ضربات پنالتی خوشحال بودند اما این بار ادواردو مندی دروازه‌بان آماده آن روزهای چلسی مانع قهرمانی مصر شد.
«هر کس خوشحال است، دستش را بالا ببرد»
سرنوشت مصر برای صعود به جام جهانی بازهم گره خورد به سنگال. بار دیگر این دو تیم باید در پلی‌آف مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ بازی می‌کردند و یک تیم به جام جهانی می‌رسید.
مصر در بازی رفت یک بر صفر پیروز شد و کی‌روش که سرمست از این پیروزی بزرگ بود و تیمش را در یک قدمی حضور در جام جهانی می‌دید، در کنفرانس مطبوعاتی پس از بازی، در طعنه به مخالفانش گفت: «امشب مصر یک بازی بزرگ را برد. اینجا در این اتاق، چه کسانی از این پیروزی خوشحال هستند؟» و خودش اولین نفر دستش را بالا برد.
همه چیز درواقع خوب به نظر می‌رسید اما سنگال در بازی برگشت یک بر صفر پیروز شد و دوباره کار به ضربات پنالتی کشیده شد. بار دیگر سادیو مانه و مندی مقابل صلاح به پیروزی رسیدند و این نقطه پایان کار کی‌روش در مصر بود؛ یک همکاری پر از تنش و درگیری‌های لفظی، که کار را به رسانه‌ها و انتقادات تند خبرنگاران مصری هم کشانده بود.
ایران؛ رویای نافرجام
بازگشت به نیمکت ایران برای جام جهانی، آن هم با مجموعه‌ای از بازیکنان موفق و سطح بالا، پس از وداع تلخ و پرتنش در جام ملت‌های ۲۰۱۹ و البته پس از ناکامی با کلمبیا و مصر و نرساندن دو تیم بزرگ به جام جهانی.
این رویا اما به سبب تغییرات پرحاشیه در فدراسیون فوتبال و جایگاه متزلزل دراگان اسکوچیچ محقق شد. آنچه در این میان از خود خبر، غافلگیرکننده‌تر بود؛ تلاش رسانه‌ای کی‌روش برای رسیدن به جایگاهی بود که در اختیار اسکوچیچ قرار داشت.
کی‌روش چند روز پیش از انتخابات فدراسیون فوتبال، ویدئویی از رختکن ایران پیش از بازی با ازبکستان در زمان حضور خودش در تیم ملی منتشر کرد و با این کار عملا خودش را به عنوان گزینه اصلی برای جانشینی اسکوچیچ معرفی کرد.
کار در تیم ایران هم هرچند ابتدا آسان به نظر می‌رسید اما زمانی که تورنمنت آغاز شد، در داخل ایران اعتراضات سیاسی اوج گرفته بود و کی‌روش از یک سو درگیر کنترل پیامدهای این ناآرامی‌ها روی بازیکنانش بود و از سوی دیگر تغییراتی که در ترکیب تیم می‌داد او را در معرض اتهام «انتقامجویی و رفیق‌بازی» از سوی منتقدان قرار داد؛ حذف محمد کنعانی‌زادگان و شجاع خلیل‌زاده و وحید امیری و چندین بازیکنی که پس از پایان کارش در تیم ملی در سال ۲۰۱۹ علیه او صحبت کرده بودند و از سوی دیگر قرار دادن چند بازیکن ناآماده در ترکیب، که به نظر می‌رسید برای بازگشت کی‌روش به تیم ملی تلاش کرده بودند.
مذاکره با قطر، در انتظار تماس از ایران
نتیجه: بسیار بد. شکست با ۶ گل مقابل انگلیس و باخت یک بر صفر مقابل آمریکا، حتی اثر پیروزی مقابل ولز که یکی از ضعیف‌ترین تیم‌های تورنمنت بود را هم کمرنگ کرد.
این بار اما کی‌روش برای ماندن در تیم ملی حسابی صبر کرد. او بسیار امیدوار بود که مدیران فدراسیون فوتبال او را برای پروژه جام ملت‌های ۲۰۲۳ آسیا نگه دارند و قراردادی که به پایان رسیده بود را تمدید کنند.
فشار شدید رسانه‌ها اما باعث شد فدراسیون فوتبال ایران قید تمدید قرارداد را بزند و کی‌روش هم درحالی با فدراسیون قطر برای قراردادی ۳ ساله به توافق برسد، که یکی از دستیارانش بعدها اعتراف کرد: «در جریان جام جهانی، با قطر در حال مذاکره بودیم.»
۱۱ بازی روی نیمکت قطر و خداحافظ
ادامه داستان روشن است. کارلوس کی‌روش ۱۱ بازی روی نیمکت قطر دوام آورد. هرچند باخت ۴ گله مقابل ایران و خوردن ۴ گل از پاناما در جام ملت‌های آمریکای شمالی، خوشایند مسئولان فدراسیون قطر نبود اما همین چند هفته پیش قطر با کی‌روش در دو بازی ابتدایی مقدماتی جام جهانی هند و افغانستان را شکست داد و ۱۱ گل در این دو بازی زد.
به این ترتیب همه چیز میان فدراسیون قطر و کی‌روش، از بیرون آرام به نظر می‌رسید. در داخل مجموعه اما گویا «سندرم کی‌روش» بار دیگر فعال شده بود؛ ایجاد تنش و نحوه خاص استفاده از امکانات اسپایر که یکی از مجهزترین کمپ‌های ورزشی-پزشکی جهان است، مدیران فدراسیون فوتبال قطر را برآشفت. صحبت‌های چند بازیکن از تیم ملی قطر از نحوه رفتار کی‌روش هم بیش از پیش روی مدیران فدراسیون اثر گذاشت و سرانجام در جلسه هیات رئیسه روز سه‌شنبه ۵ دسامبر ۲۰۲۳ تصمیم نهایی گرفته شد؛ «پایان همکاری با کی‌روش.»
تیمی که افت کرد
هرچند کی‌روش با فلسفه فوتبال دفاعی و رویکردی کاملا متفاوت از سانچز قطر را هدایت می‌کرد اما با یک مسئله فنی بزرگ هم درگیر بود که سانچز دچار آن نبود؛ افت و البته کم انگیزه شدن چندین بازیکن اصلی قطر که نشانه‌ها و پیامدهای آن در نمایش های ضعیف السد و الدحیل در لیگ قهرمانان آسیا و حذف این دو تیم در مرحله گروهی این مسابقات هم دیده می‌شد.
مشکلی که کی‌روش برای برطرف کردن آن کار دشواری داشت و حالا جانشین او یعنی مارکز اسپانیایی هم تا شروع جام ملت‌های آسیا باید برای حل آن تلاش کند.
دفاع در زمین، حمله در بیرون زمین
کی‌روش حالا در ۷۰ سالگی در حالی منتظر دریافت پیشنهاد کار است که در کمتر از ۴ سال گذشته پایان تلخ و البته سریعی در کلمبیا، مصر، ایران و قطر داشته و هرچه الگو و رویکرد رفتاری خاص و تنش‌زا و دشمن‌ساز او در ایران، با توجیه‌های ویژه همراه می‌شد و تلنگری به جایگاه و شغل او نمی‌زد، اما در ۴ سال اخیر این الگو، باعث شکست مربی پرتغالی در حفظ شغلش و پیشبرد پروژه‌هایش شد.
کی‌روش یک مربی بدقلق با رزومه‌ای خاص است؛ دستیاری آلکس فرگوسن و تجربه هرچند ناموفق در سرمربیگری رئال مادرید، به او کمک کرد در ادامه در کشورهایی که فوتبالشان در درجات پایین نسبت به انگلیس و اسپانیا تعریف می‌شود، شغل بگیرد.
کی‌روش که کنار یکی از سرمربیان موفق جهان با ایده‌های هجومی یعنی فرگوسن کار کرده بود، اما ذاتا یک مربی دفاعی بود و فلسفه کاری خود در تیم‌های ملی پرتغال، ایران و مصر را هم براساس «رفتار هجومی و تنش‌زا بیرون از زمین و در فضای اجتماعی» و «فوتبال دفاعی و تمرکز همه‌جانبه روی بازی بدون توپ در داخل زمین» شکل داد.
دو مولفه‌ای که هرچند کارکرد بخش فنی آن هم به تدریج کمرنگ و تضعیف شد اما چه بسا اگر کی‌روش در بیرون زمین فتیله تنش‌زایی را پایین می‌کشید، با همان اسلوب فوتبال دفاعی هم می‌توانست در یکی از این چند تیم در ۴ سال اخیر دوام بیاورد و کارش را در فضایی طبیعی ادامه دهد.
عملکرد کی‌روش گرچه در ایران و قطر بسیار مشابه به نظر می‌رسد اما آنچه از زمین تا آسمان تفاوت داشت، رویکرد مسئولان فدراسیون دو کشور بود؛ قطری‌ها برخلاف ایران منتظر نماندند که فاجعه از راه برسد و به محض این که نزدیک شدن ابرهای سیاه را دیدند، سکان کشتی را به دیگری سپردند.
کی‌روش که در کلمبیا از رفتارهای پرخاشگرانه‌ای که در ایران از او سر می‌زد، فاصله گرفته بود، در مصر به همان رفتار پرخاشگرانه برگشت و خیلی زود فضایی پرتنش در جامعه فوتبال مصر ایجاد کرد.
از سپتامبر ۲۰۲۱ تا اواسط آوریل ۲۰۲۲؛ کی‌روش فقط حدود ۸ ماه سرمربی محمد صلاح و دیگر بازیکنان مصر بود، اما جنگ داخلی در فدراسیون و فضای اتهام‌زنی در این مجموعه، تحت تاثیر رفتارها و مصاحبه‌های کی‌روش چنان بر تیم ملی مصر و سرنوشت این تیم سایه افکند که حتی حضور در فینال جام ملت‌های آفریقا و نایب قهرمانی به دلیل شکست در ضربات پنالتی مقابل سنگال، آرامش را به فوتبال مصر برنگرداند.
کی‌روش در جام ملت‌های ۲۰۲۲ آفریقا با همان رویکرد همیشگی خود در تورنمنت‌ها، با فوتبال دفاعی مصر را هدایت کرد و در یک هشتم نهایی، یک چهارم نهایی و نیمه نهایی با ضربات پنالتی مقابل ساحل عاج، مراکش و کامرون پیروز شد و به فینال رسید.
در فینال هم کی‌روش و دستیارانش از کشیده شدن بازی به ضربات پنالتی خوشحال بودند اما این بار ادواردو مندی دروازه‌بان آماده آن روزهای چلسی مانع قهرمانی مصر شد.
«هر کس خوشحال است، دستش را بالا ببرد»
سرنوشت مصر برای صعود به جام جهانی بازهم گره خورد به سنگال. بار دیگر این دو تیم باید در پلی‌آف مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ بازی می‌کردند و یک تیم به جام جهانی می‌رسید.
مصر در بازی رفت یک بر صفر پیروز شد و کی‌روش که سرمست از این پیروزی بزرگ بود و تیمش را در یک قدمی حضور در جام جهانی می‌دید، در کنفرانس مطبوعاتی پس از بازی، در طعنه به مخالفانش گفت: «امشب مصر یک بازی بزرگ را برد. اینجا در این اتاق، چه کسانی از این پیروزی خوشحال هستند؟» و خودش اولین نفر دستش را بالا برد.
همه چیز درواقع خوب به نظر می‌رسید اما سنگال در بازی برگشت یک بر صفر پیروز شد و دوباره کار به ضربات پنالتی کشیده شد. بار دیگر سادیو مانه و مندی مقابل صلاح به پیروزی رسیدند و این نقطه پایان کار کی‌روش در مصر بود؛ یک همکاری پر از تنش و درگیری‌های لفظی، که کار را به رسانه‌ها و انتقادات تند خبرنگاران مصری هم کشانده بود.
ایران؛ رویای نافرجام
بازگشت به نیمکت ایران برای جام جهانی، آن هم با مجموعه‌ای از بازیکنان موفق و سطح بالا، پس از وداع تلخ و پرتنش در جام ملت‌های ۲۰۱۹ و البته پس از ناکامی با کلمبیا و مصر و نرساندن دو تیم بزرگ به جام جهانی.
این رویا اما به سبب تغییرات پرحاشیه در فدراسیون فوتبال و جایگاه متزلزل دراگان اسکوچیچ محقق شد. آنچه در این میان از خود خبر، غافلگیرکننده‌تر بود؛ تلاش رسانه‌ای کی‌روش برای رسیدن به جایگاهی بود که در اختیار اسکوچیچ قرار داشت.
کی‌روش چند روز پیش از انتخابات فدراسیون فوتبال، ویدئویی از رختکن ایران پیش از بازی با ازبکستان در زمان حضور خودش در تیم ملی منتشر کرد و با این کار عملا خودش را به عنوان گزینه اصلی برای جانشینی اسکوچیچ معرفی کرد.
کار در تیم ایران هم هرچند ابتدا آسان به نظر می‌رسید اما زمانی که تورنمنت آغاز شد، در داخل ایران اعتراضات سیاسی اوج گرفته بود و کی‌روش از یک سو درگیر کنترل پیامدهای این ناآرامی‌ها روی بازیکنانش بود و از سوی دیگر تغییراتی که در ترکیب تیم می‌داد او را در معرض اتهام «انتقامجویی و رفیق‌بازی» از سوی منتقدان قرار داد؛ حذف محمد کنعانی‌زادگان و شجاع خلیل‌زاده و وحید امیری و چندین بازیکنی که پس از پایان کارش در تیم ملی در سال ۲۰۱۹ علیه او صحبت کرده بودند و از سوی دیگر قرار دادن چند بازیکن ناآماده در ترکیب، که به نظر می‌رسید برای بازگشت کی‌روش به تیم ملی تلاش کرده بودند.
مذاکره با قطر، در انتظار تماس از ایران
نتیجه: بسیار بد. شکست با ۶ گل مقابل انگلیس و باخت یک بر صفر مقابل آمریکا، حتی اثر پیروزی مقابل ولز که یکی از ضعیف‌ترین تیم‌های تورنمنت بود را هم کمرنگ کرد.
این بار اما کی‌روش برای ماندن در تیم ملی حسابی صبر کرد. او بسیار امیدوار بود که مدیران فدراسیون فوتبال او را برای پروژه جام ملت‌های ۲۰۲۳ آسیا نگه دارند و قراردادی که به پایان رسیده بود را تمدید کنند.
فشار شدید رسانه‌ها اما باعث شد فدراسیون فوتبال ایران قید تمدید قرارداد را بزند و کی‌روش هم درحالی با فدراسیون قطر برای قراردادی ۳ ساله به توافق برسد، که یکی از دستیارانش بعدها اعتراف کرد: «در جریان جام جهانی، با قطر در حال مذاکره بودیم.»
۱۱ بازی روی نیمکت قطر و خداحافظ
ادامه داستان روشن است. کارلوس کی‌روش ۱۱ بازی روی نیمکت قطر دوام آورد. هرچند باخت ۴ گله مقابل ایران و خوردن ۴ گل از پاناما در جام ملت‌های آمریکای شمالی، خوشایند مسئولان فدراسیون قطر نبود اما همین چند هفته پیش قطر با کی‌روش در دو بازی ابتدایی مقدماتی جام جهانی هند و افغانستان را شکست داد و ۱۱ گل در این دو بازی زد.
به این ترتیب همه چیز میان فدراسیون قطر و کی‌روش، از بیرون آرام به نظر می‌رسید. در داخل مجموعه اما گویا «سندرم کی‌روش» بار دیگر فعال شده بود؛ ایجاد تنش و نحوه خاص استفاده از امکانات اسپایر که یکی از مجهزترین کمپ‌های ورزشی-پزشکی جهان است، مدیران فدراسیون فوتبال قطر را برآشفت. صحبت‌های چند بازیکن از تیم ملی قطر از نحوه رفتار کی‌روش هم بیش از پیش روی مدیران فدراسیون اثر گذاشت و سرانجام در جلسه هیات رئیسه روز سه‌شنبه ۵ دسامبر ۲۰۲۳ تصمیم نهایی گرفته شد؛ «پایان همکاری با کی‌روش.»
تیمی که افت کرد
هرچند کی‌روش با فلسفه فوتبال دفاعی و رویکردی کاملا متفاوت از سانچز قطر را هدایت می‌کرد اما با یک مسئله فنی بزرگ هم درگیر بود که سانچز دچار آن نبود؛ افت و البته کم انگیزه شدن چندین بازیکن اصلی قطر که نشانه‌ها و پیامدهای آن در نمایش های ضعیف السد و الدحیل در لیگ قهرمانان آسیا و حذف این دو تیم در مرحله گروهی این مسابقات هم دیده می‌شد.
مشکلی که کی‌روش برای برطرف کردن آن کار دشواری داشت و حالا جانشین او یعنی مارکز اسپانیایی هم تا شروع جام ملت‌های آسیا باید برای حل آن تلاش کند.
دفاع در زمین، حمله در بیرون زمین
کی‌روش حالا در ۷۰ سالگی در حالی منتظر دریافت پیشنهاد کار است که در کمتر از ۴ سال گذشته پایان تلخ و البته سریعی در کلمبیا، مصر، ایران و قطر داشته و هرچه الگو و رویکرد رفتاری خاص و تنش‌زا و دشمن‌ساز او در ایران، با توجیه‌های ویژه همراه می‌شد و تلنگری به جایگاه و شغل او نمی‌زد، اما در ۴ سال اخیر این الگو، باعث شکست مربی پرتغالی در حفظ شغلش و پیشبرد پروژه‌هایش شد.
کی‌روش یک مربی بدقلق با رزومه‌ای خاص است؛ دستیاری آلکس فرگوسن و تجربه هرچند ناموفق در سرمربیگری رئال مادرید، به او کمک کرد در ادامه در کشورهایی که فوتبالشان در درجات پایین نسبت به انگلیس و اسپانیا تعریف می‌شود، شغل بگیرد.
کی‌روش که کنار یکی از سرمربیان موفق جهان با ایده‌های هجومی یعنی فرگوسن کار کرده بود، اما ذاتا یک مربی دفاعی بود و فلسفه کاری خود در تیم‌های ملی پرتغال، ایران و مصر را هم براساس «رفتار هجومی و تنش‌زا بیرون از زمین و در فضای اجتماعی» و «فوتبال دفاعی و تمرکز همه‌جانبه روی بازی بدون توپ در داخل زمین» شکل داد.
دو مولفه‌ای که هرچند کارکرد بخش فنی آن هم به تدریج کمرنگ و تضعیف شد اما چه بسا اگر کی‌روش در بیرون زمین فتیله تنش‌زایی را پایین می‌کشید، با همان اسلوب فوتبال دفاعی هم می‌توانست در یکی از این چند تیم در ۴ سال اخیر دوام بیاورد و کارش را در فضایی طبیعی ادامه دهد.
عملکرد کی‌روش گرچه در ایران و قطر بسیار مشابه به نظر می‌رسد اما آنچه از زمین تا آسمان تفاوت داشت، رویکرد مسئولان فدراسیون دو کشور بود؛ قطری‌ها برخلاف ایران منتظر نماندند که فاجعه از راه برسد و به محض این که نزدیک شدن ابرهای سیاه را دیدند، سکان کشتی را به دیگری سپردند.
