۵ نکته که باید درباره نوار غزه بدانیم

یورونیوز: نواز غزه از نظر جغرافیایی منطقه‌ای محصور بین اسرائیل و مصر در حاشیه دریای مدیترانه است که کنترل آن از سال ۲۰۰۷ در اختیار گروه اسلامگرای حماس قرار دارد.

ساکنان این منطقه از روز شنبه در پی حمله غافلگیرکننده حماس به اسرائیل بار دیگر در معرض حملات هوایی این کشور قرار گرفته‌اند.

غزه، رفح و خان یونس شهرهای اصلی در باریکه غزه محسوب می‌شوند. نوار غزه به همراه کرانه باختری رود اردن دو منطقه اصلی مورد نظر تشکیلات خودگردان فلسطینی برای اعلام موجودیت کشور فلسطین است. این در حالی است که بین این دو منطقه از سال ۲۰۰۷ تاکنون علاوه بر فاصله جغرافیایی از نظر سیاسی نیز شکاف ایجاد شده است.

جنبش فتح در رام‌الله واقع در کرانه باختری رود اردن همچنان کنترل تشکیلات خودگردان را در دست دارد و کنترل باریکه غزه نیز در دست حماس است.
منطقه‌ای کوچک اما پرجمعیت
باریکه غزه ۳۶۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و از شمال و شرق با اسرائیل و از جنوب با مصر هم‌مرز است. طول نوار غزه ۴۱ کیلومتر و عرض آن بین شش تا ۱۲ کیلومتر است.

این منطقه با جمعیت دو میلیون نفری خود یکی از پرجمعیت‌ترین مناطق جهان از نظر تعداد جمعیتی است که در هر کیلومتر مربع زندگی می‌کنند. نزدیک به شش هزار نفر در هر کیلومتر مربع از مساحت باریکه غزه زندگی می‌کنند.

اکثر ساکنان نوار غزه از نسل آوارگان فلسطینی هستند که در جریان جنگ سال ۱۹۴۸ بین اسرائیل و اعراب مجبور به ترک خانه‌های خود شدند.
تاریخ ۵۰۰۰ هزار ساله
اکتشاف‌های باستان شناسی که در سال ۱۹۹۸ در منطقه تل السکن در نوار غزه صورت گرفت از وجود یک شهر باستانی در این منطقه در دوره تمدن کنعان در هزاره دوم پیش از میلاد مسیح حکایت داشت.

منطقه باستانی تل السکن در حدود پنج کیلومتری جنوب شهر غزه واقع شده است. نوار غزه پس از دوره تمدن کنعان تحت سلطه آشوری‌ها، بابلی‌ها، رومی‌ها، اعراب و مسیحیان قرار داشت.

نوار غزه پس از اعلام موجودیت کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از سوی مصر اداره می‌شد. اسرائیل پس از جنگ سال ۱۹۶۷ این باریکه را اشغال کرد. اسرائیل در سال ۲۰۰۵ به صورت یکجانبه از نوار غزه خارج شد. این باریکه دو سال بعد در پی تنش‌ها بین حماس و فتح به کنترل گروه اسلامگرای حماس در آمد.
محاصره از سوی اسرائیل
اسرائیل در ماه ژوئن سال ۲۰۰۶ پس از ربوده شدن یک سرباز این کشور محدودیت رفت و آمد زمینی، دریایی و هوایی به باریکه غزه را به اجرا گذاشت.

محاصره نوار غزه در سال ۲۰۰۷ پس از به قدرت رسیدن حماس در این منطقه تشدید شد. در مقابل مصر از سال ۲۰۱۸ تاکنون اغلب گذرگاه مرزی رفح را باز نگه داشته است. این گذرگاه در عمل تنها راه مبادله و رفت و آمد برای ساکنان غزه محسوب می‌شود. دیگر گذرگاه‌ها و مرزهای نوار غزه تحت کنترل اسرائیل قرار دارد.
فقر اقتصادی ساکنان
نوار غزه از آنجا که از نظر منابع طبیعی منطقه‌ای غنی محسوب نمی‌شود مرتب با کمبود آب و سوخت روبرو است. این در حالی است که نیمی از جمعیت باریکه غزه بیکار هستند و منبع درآمدی ندارند.

نرخ بیکاری در میان جوانان نوار غزه به ۷۵ درصد می‌رسد. این در حالی است که این منطقه به دلیل نرخ بالای زاد و ولد جمعیت بسیار جوانی دارد.

تخمین زده می‌شود که بیش از دو سوم جمعیت باریکه غزه برای زندگی خود به دریافت کمک‌های بشردوستانه محتاج هستند. آمارها نشان می‌دهد که حدود ۶۶ درصد از جمعیت این منطقه زیر خط فقر زندگی می‌کند.
جنگ‌های پیاپی
ساکنان نوار غزه طی ۱۵ سال گذشته با جنگ‌های پیاپی روبرو بوده‌اند. اسرائیل در پایان سال ۲۰۰۸ عملیات نظامی زمینی در باریکه غزه را آغاز کرد. هدف از این عملیات پایان دادن به پرتاب‌های راکتی از این منطقه به سوی اسرائیل بود.

درگیری‌ها بین دو طرف جان ۱۳ اسرائیلی و ۱۴۴۰ فلسطینی را گرفت.

اسرائیل در سال ۲۰۱۲ احمد جعبری از رهبران حماس را ترور کرد. درگیری هشت روزه بین حماس و اسرائیل پس از آن باعث شد تا ۱۷۴ فلسطینی و شش اسرائیلی کشته شوند.

اسرائیل در تابستان سال ۲۰۱۴ بار دیگر عملیات نظامی برای توقف پرتاب راکت از نوار غزه و تخریب تونل‌های زیرزمینی احداث‌شده از این منطقه انجام داد. در جریان درگیری‌ها بین شبه‌نظامیان فلسطینی و اسرائیل ۲۲۵۱ فلسطینی و ۷۴ اسرائیلی کشته شدند.

اغلب قربانیان فلسطینی را غیرنظامیان تشکیل می‌دادند.

اسرائیل و شبه‌نظامیان فلسطینی در بهار سال ۲۰۲۱ موج دیگری از درگیری‌ها را پشت سر گذاشتند. ۲۳۲ فلسطینی و ۱۲ اسرائیلی در این مناقشه ۱۱ روزه جان باختند.

شبه‌نظامیان جهاد اسلامی و اسرائیل نیز بهار امسال بار دیگر با یکدیگر درگیر شدند. در این جنگ پنج روزه ۳۵ فلسطینی کشته شدند.