یک آزمایش خون «پیشگامانه» در دانمارک برای تشخیص زودهنگام ناهنجاریهای ژنتیکی جنین
رأی دهید
سالهاست که دانشمندان به دنبال یافتن روشی کمتر تهاجمی برای انجام آزمایش کشف ناهنجاریهای ژنتیکی احتمالی در جنین هستند؛ چراکه در حال حاضر، زنان بارداری که جنینشان در معرض خطر بالای ابتلا به این ناهنجاریها است، باید تحت نمونهبرداری از پرزهای کوریونی (CVS) قرار بگیرند.
از آنجا که سلول های پرز کوریونی(جفتی) ژنوتیپ مشابه جنین دارند، در این آزمایش یک سوزن از طریق معده مادر وارد جفت میشود.
این روش تاکنون دقیقترین آزمایش برای تشخیص بیماریهای کروموزومی همچون سندرم داون بوده است؛ با این وجود انجام آن برای مادر ناخوشایند است و خطر سقط جنین را هم ۰.۵ درصد افزایش میدهد.
اما اکنون پژوهشگران دانشگاه «آرهوس» دانمارک موفق به ابداع روش جدیدی با دقت تقریباً برابر با آزمایش جفت شدهاند.
این روش جدید که EVITA نام دارد، در واقع نوعی «آزمایش خون» است که سلولهای جنین را از خون زن باردار جدا میکند.
در این روش حدود ۱۰ سلول جنینی از حدود ۲۰۰ میلیون سلول موجود در نمونه خون مادر جدا میشود و به این ترتیب «دیانای» کافی را برای انجام آنالیز ژنتیکی به دست میآید.
ایدا ووگِل، پروفسور تشخیص جنین در گروه زنان و زایمان دانشگاه آرهوس میگوید: «آزمایش خون جدید میتواند تعدادی از بیماریهای کروموزومی را، حتی بیشتر از آزمایشهای خون موجود نشان دهد و امیدواریم در آینده، بتوانیم بیماریهای بیشتری را با این روش تشخیص دهیم؛ حتی بیماریهایی که فقط پس از تولد کودک کشف میشوند از جمله فیبروز کیستیک.»
لوته هات، مدیر علمی شرکت خصوصی Arcedi که در این زمینه با بیمارستانهای دانمارک همکاری دارد نیز آزمایش خون جدید را اقدامی «پیشگامانه» توصیف میکند و میگوید: «ما فکر میکنیم پتانسیل عظیمی در آزمایش جدید وجود دارد. ما اولین در جهان هستیم که به چنین فناوری دست یافتیم.»
چالشهای اخلاقی
سلولهای جنینی را میتوان در نمونه خون مادر، از هفته دهم تا پانزدهم بارداری یافت و همین مساله پرسشهایی اخلاقی را مطرح کرده است.
در دانمارک تا هفته دوازدهم بارداری امکان سقط جنین قانونی وجود دارد و منتقدان اخلاقی این آزمایش میگویند که با رواج آن در آزمایشگاههای دانمارک، والدین میتوانند آن را قبل از هفته دوازدهم بارداری انجام دهند و درباره سرنوشت جنین تصمیمگیری کنند.
ایدا دانکین، پزشک و عضو مرکز ملی اخلاق دانمارک میگوید: «از مسیر این آزمایش، تنها باید احتمال وجود برخی از بیماریهای خاص در جنین مورد بررسی قرار بگیرند؛ چراکه در غیراینصورت دیگر به جای این پرسش که آیا شما اصلاً بچه میخواهید یا نه، این مسئله مطرح میشود که آیا این کودک خاص را میخواهید یا خیر؟»
مرکز ملی اخلاق دانمارک قصد دارد تا پاییز امسال، توصیه نامههایی را در مورد محدودیتهای سقط جنین تهیه و منتشر کند.
آزمایش خون جدید هنوز بطور عموم در همه مراکز درمانی دانمارک انجام نمیشود و تنها در بیمارستانهای خصوصی و کلینیکهای مامایی در قبال پرداخت مبلغی حدود ۱۶۰۰ یورو در دسترس است.
