فداکاری مادام‌العمر نهنگ‌های قاتل مادر برای پسرانشان

نهنگ‌های قاتل، روابط خانوادگی نزدیکی دارندبی بی سی: مطالعه‌ روی نهنگ‌های قاتل (ارکا) در اقیانوس آرام شمالی نشان داده که مادران این حیوانات برای پسران خود «فداکاری مادام‌العمر» می‌کنند.

بزرگ کردن یک فرزند پسر، شانس نهنگ قاتل ماده را برای تولید مثل در آینده به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

به نظر می‌رسد میزان انرژی مورد نیاز برای غذا دادن به پسران، سلامت مادران آنها را به خطر انداخته و باعث می‌شود توانایی کمتری برای تولید مثل و نگهداری از فرزندان دیگر داشته باشند. آقای پرفسور درن کرافت از دانشگاه اکستر می‌گوید: «مادران از غذا و انرژی خود مایه می‌گذارند».

نهنگ‌های قاتل در طول عمر خود با خانواده‌شان پیوند محکمی دارند. فرزندان ماده در بزرگسالی مستقل می‌شوند. ولی فرزندان نر، حتی در سهم غذایی که از مادرانشان دریافت می‌کنند، به آنها وابسته می‌مانند. پرفسور کرافت این یافته را به‌عنوان «بینشی جدید از زندگی اجتماعی و خانوادگی پیچیده این حیوانات شگفت انگیز» توصیف کرد.

این مطالعه طی چندین دهه انجام شده و در مجله «Current Biology» هم منتشر شده و بخشی از یک ماموریت جاری برای درک زندگی خانوادگی نهنگ‌های قاتل است».

این مطالعه توسط مرکز تحقیقات نهنگ امکان پذیر شد که بیش از ۴۰ سال است که زندگی جمعی از نهنگ‌های قاتل را دنبال می‌کند که با نام ساکنان جنوبی شناخته می‌شوند.
مادران و پسران تا بزرگسالی فرزندان با یکدیگر به خوبی معاشرت می‌کنندمرکز تحقیقات نهنگ از سال ۱۹۷۶، یک سرشماری جامع از جمعیت ساکنان جنوبی تهیه کرده که منجر به انجام مطالعات چندین نسلی مشابه این مطالعه توسط زیست‌شناسان شده است تا بتوانند رفتارهای اجتماعی مهم و پیوندهای خانوادگی را شناسایی کند که مستقیما روی بقای این حیوانات تاثیر می‌گذارد.

دانشمندان برای این تحقیق، زندگی ۴۰ نهنگ قاتل ماده را بین سال‌های ۱۹۸۲ تا ۲۰۲۱ بررسی کردند و دریافتند احتمال سالانه مادران برای پرورش نوزاد دیگر تا ۱ سالگی در ازای هر فرزند نر، به نصف کاهش پیدا می‌کند.

آقای دکتر مایکل ویس از دانشگاه اکستر و مرکز تحقیقات نهنگ می‌گوید: «تحقیقات قبلی نشان داده شانس زنده ماندن فرزندان نر، در صورتی که با مادرانشان باشند، افزایش پیدا می کند. ما می خواستیم بفهمیم آیا این کمک، هزینه ای هم دارد و پاسخ آن مثبت بود. نهنگ های قاتل مادر، از نظر تولید مثل در آینده، هزینه بالایی را برای زنده نگه داشتن فرزندان نرشان پرداخت می کنند».
خانواده نهنگ‌های قاتل
مطالعه جاری روی این جمعیت نهنگ‌های قاتل در معرض نابودی، که در آب‌های ساحل بین ونکوور و سیاتل زندگی می‌کنند، توسط دکتر کن بالکمب آغاز شد. او در ابتدا قصد داشت تهدیدات موجود برای بقای آنها را بررسی کند.

کار بعدی منجر به افشای بینش‌هایی درباره زندگی نهنگ‌های قاتل شد که تنها می‌توانست طی دهه‌ها مطالعه آشکار شود. به‌عنوان مثال، همکاری زیست‌شناسان با مرکز تحقیقات نهنگ نقش حیاتی مادربزرگ‌های نهنگ‌های قاتل را آشکار کرد و نشان داد چرا ماده‌های این حیوانات هم مانند انسان‌ها در طول زندگیشان تولید مثل را متوقف می‌کنند.

دانشمندان در نتیجه سال‌ها مطالعه روی تعاملات نهنگ‌های قاتل می‌دانستند که مادران و پسران تا بزرگسالی فرزندان نر با هم «همنشینی» می‌کنند. پرفسور کرافت می‌گوید: «آنها حتی به پسرانشان از شکار ماهی سالمونشان غذا می دهند».

این در حالی است که فرزند ماده بالغ مستقلانه شکار می‌کند. محققان فکر می‌کنند، این می‌تواند به نوعی دوراندیشی تکاملی باشد که ناشی از این واقعیت است که بزرگترین و مسن‌ترین نهنگ نر فرزندان زیادی را به دنیا می‌آورد.

پرفسور کرافت می‌گوید: «اگر یک مادر بتواند پسرش را به این نر بزرگ در جمعیت تبدیل کند، پس او نهنگی خواهد بود که باعث بوجود آمدن «بیشتر نسل‌های بعدی» خواهد شد».

ممکن است متناقض به نظر برسد که چنین حیوانات قدرتمند و باهوشی در طول زندگی خود به مادرانشان وابسته باقی بمانند. ولی به نظر می‌رسد نرها نیازی به مستقل شدن ندارند، چون مادرانشان در کنار آنها باقی می‌مانند.

پرفسور کرافت به شوخی می‌گوید: «اگر مادر من هم هر شب شامم را برایم می‌پخت، شاید من هم یاد نمی‌گرفتم برای خودم شام درست کنم. ولی به صورت غیرمستقیم به نظر می‌رسد که این به نفع مادر است».
گروهی از نهنگ‌های قاتلدر حال حاضر فقط ۷۳ نهنگ‌ قاتل باقی مانده است. به همین دلیل دانشمندان می‌گویند باید هرآنچه را که به تصمیم‌گیری درباره نحوه محافظت از این پستانداران دریایی کمک می‌کند، درک کنند.

پرفسور کرافت می‌گوید: «این نهنگ‌های قاتل ساکن جنوب روی لبه چاقو راه می‌روند و در معرض خطر انقراض هستند. به همین دلیل هرچه که منجر به کاهش تولید مثل نهنگ‌های ماده شوند برای این جمعیت نگران کننده است».