خطری پنهان که در آشپزخانه شما کمین کرده

بی بی سی: آشپزخانه‌های مدرن به مراتب بی‌خطرتر از آشپزی با آتش بدون حفاظ و پر از دود قدیم است، ولی نمی‌توان گفت که تمام خطرها برطرف شده است.

اگر چه ممکن است آشپزی راه دل باشد، می‌تواند راه بیمارستان هم باشد. تعداد زیاد حادثه‌های مرتبط با چاقو، آب جوش و سرخ کردن در روغن زیاد جوشان، باورنکردنی است. طبق گزارش انجمن سلطنتی جلوگیری از حوادث، هر سال تنها بیش از ۶۷ هزار کودک در بریتانیا در اثر حوادثی که در آشپزخانه رخ می‌دهد، صدمه می‌بینند. در این رقم شمار بزرگسالانی که مجروح شدنشان در اثر سرخ کردن مرغ در یک روغن داغ جوشان یا بریده شدن انگشتشان با چاقوست، منظور نشده است.

بعضی از خطرهایی که در آشپزخانه در کمین شماست بیشتر از آنچه تصور می‌کنید ناپیدا هستند- یکی از این عوامل، آلودگی هوای داخل آشپزخانه است که هر روز از آن استفاده می‌کنید و هرگز مشکوک به نظرتان نمی‌رسد. با این وجود باید گفت در طی قرن گذشته برای این که آشپزخانه کمتر یک تله مرگ باشد، راه طولانی پیموده شده.

پس از جنگ جهانی دوم، رونق استفاده از کالاهای مصرفی و مواد مختلف، سبب شد احتمال آتش سوزی در منازل از بسیاری جهات بیشتر شود. زنان خانه‌دار شیک پوش لباس‌هایی که از جنس نایلون و الیاف مصنوعی بود می‌پوشیدند و آستین‌های گشاد و بلند این لباس‌ها نه تنها ممکن بود در اثر تماس با شعله اجاق گاز آتش بگیرد، ذوب شدن الیاف مصنوعی لباس‌ها در اثر حرارت، و تماس قطرات پلاستیک ذوب شده با پوست بدن می‌توانست موجب سوختگی‌های خطرناک شود.

در یک پوستر انجمن سلطنتی جلوگیری از حوادث، در سال ۱۹۴۶ که عکس بچه‌ای را نشان می‌داد که لباسش آتش گرفته، به شهروندان توصیه می‌شد که برای این که فرزندانشان به سرنوشت این بچه دچار نشوند لباس‌های گَل و گشاد نپوشند، و در آشپزخانه از شعله خاموش‌کن استفاده کنند. به موجب قانون بسیاری از مبلمان منزل می‌بایستی ضد حریق باشند ولی موادی که به این منظور به کار برده می‌شد موجب بروز خطر دیگری شد: مختل کردن کار غدد مترشحه داخلی (درون ریز) و اختلالات هورمونی.

در برخی مواقع، وسایلی که قرار بود ایمن تر از وسایل سابق باشند، عامل خطر بودند. کتری های برقی نمونه خوبی هستند. حتی در دهه ۱۹۲۰، به منظور جلوگیری از تمام شدن آب کتری های برقی در اثر جوشیدن، کتری هایی به بازار آمد که به طور اتوماتیک خاموش می شد و حتی بعضی کتری ها دوشاخه هایی داشتند که پس از این که درجه حرارت به سطح دلخواه می رسید، از پریز برق جدا می شدند. ولی اگر کتری در نزدیکی سینک قرار داشت امکان داشت دوشاخه کتری پس از جدا شدن در داخل سینک پر از آب بیافتد، یا اگر مکانیسم ایمنی طوری ساخته شده بود که زدن دوشاخه به پریز برق مشکل بود، ممکن بود مردم سعی کنند از روی کنجکاوی با کمک چاقو یا سایر ابزار فلزی این مشکل را حل کنند.

در سال ۱۹۶۵، اف ای کمپز، که آسیب شناس بود، اتفاقی را که برای یک زن سالخورده رخ داده بود شرح داد: "با این تصور که چیزی در سوراخ پریز برق گیر کرده، در حالی که سیم دو شاخه را با یک دست گرفته و در حقیقت خودش را اتصال به زمین کرده بود، با دست دیگرش یک پیچ آچار فلزی را داخل کلید برق که که هنوز به سیم دوشاخه با قدرت ۲۵ آمپر متصل بود، فرو کرد و در نتیجه جریان قوی برق موجب برق گرفتگی و مرگ او شد."
کتری‌های برقی اولیه به اندازه کتری‌های امروزی ایمن نبودندمجله پزشکی بریتانیا در دهه ۱۹۶۰ نوشت این اتفاق، مصیبتی است که هنوز برای زنان سالخورده پیش می آید. خوشبختانه سویچ ایمنی کتری های برقی جدید متفاوت است، در اثر بخار فعال می شود و خطر برق گرفتگی را ندارد.

ولی هنوز یک خطر تعجب آور در آشپزخانه‌ها وجود دارد که بیشتر مردم به دلیل این که تاثیر آن خیلی محسوس یا چشمگیر نیست متوجه آن نمی‌شوند. شواهد زیادی نشان می‌دهد که از اجاق گاز حتی موقعی که خاموش است، گاز متان نشت می‌کند و وقتی که روشن است گاز کربنیک و اکسید نیتروژن تولید می کند. در حقیقت نتیجه گیری یک بررسی دانشگاه استانفورد این است که اگر چه این مقدار گاز در مقایسه با گازهایی که صنایع و کشاورزی تولید می‌کنند، کم است، گاز متانی که از اجاق‌ها نشت می‌شود، سهم قابل توجهی در گازهای گلخانه ای موجود در جو دارد.

در همین حال، اکسید نیتروژنی که در اثر سوختن گاز متصاعد می‌شود، به مشکلات تنفسی و بیماریهای قلبی ارتباط داده شده. طبق مطالعات دانشگاه استانفورد که در ژانویه ۲۰۲۲، انتشار یافت سطح اکسید نیتروژنی که در اثر چند دقیقه آشپزی با اجاق گاز بدون هواکش، تولید می‌شود از حد استانداردهای ملی آمریکا تجاوز می‌کند. ربکا لِبِر، که او هم بررسی‌های مشابهی در این زمینه انجام داده به این نتیجه رسیده که احتمال داشتن آسم در کودکانی که در خانه‌هایی زندگی می کنند که برای پخت و پز به جای اجاق برقی از اجاق گاز استفاده می شود، ۴۲ درصد بیشتر است.
استفاده از هواکش توصیه می‌شود، زیرا اجاق گاز می‌تواند دود مضر تولید کنداجاق گاز مانند بسیاری از خطرات موجود در خانه اعم از گذشته یا حال، دارای یک تیم روابط عمومی است. ربکا لِبِر یادآور می‌شود که برای جلوگیری از آلودگی هوا می‌توان اجاق برقی یا اجاق القایی (اجاق اینداکشن) را که خطرات کمتری دارند، جانشین اجاق گاز کرد. ولی در آمریکا صنعت گاز طبیعی در جهت ممانعت کنار گذاشتن گاز کار می‌کند؛ تا آنجا که اینفلوئنسرهای روابط اجتماعی را استخدام می‌کنند تا در باره منافع پخت و پز با گاز تبلیغ کنند. آنها همچنین علیه شهرداری‌هایی لابی گری می‌کنند که استفاده وسایل جدید گازی را منع کرده و برای جایگزین کردن آنها با یک زیربنای تمیزتر کار می‌کنند.

شاید در بیست سال آینده به گذشته نگاه کنیم و از این که ندانسته موجب بروز چه خطراتی شده‌ایم تعجب کنیم. ولی لااقل این نتیجه‌گیری علمی روشن‌تر می‌شود: اجاق جدید شما باید احتمالا الکتریکی یا القایی باشد. و در این میان یادتان نرود که هواکش آشپزخانه را روشن کنید.