کم خونی فضایی؛ گلبول‌های قرمز خون در فضا سریع‌تر از زمین نابود می‌شوند

آزمایش خون فضانوردان به دانشمندان کمک کرده تا درباره نحوه تغییراتی که فضا در بدن انسان می گذارد، اطلاعاتی به دست آورندبی بی سی :دانشمندان اطلاعات بیشتری کشف کرده‌اند که نشان می‌دهد چرا سفرهای فضایی باعث کم خونی فضانوردان پس از بازگشت به زمین می‌شود.

محققان کانادایی گفته‌اند که امکان از بین رفتن گلبول‌های قرمز در فضا نسبت به زمین بیش از ۵۰ درصد است و این مسئله تا هر زمانی که این ماموریت‌های فضایی به طول بیانجامد، ادامه دارد.

به گفته آن‌ها سفرهای طولانی به ماه، مریخ و فراتر از آن ممکن است چالشی برای فضانوردان باشد.

اما دیدگاه‌های محققان در این مورد می‌تواند برای بیماران بستری در زمین که در شرایط مشابهی قرار دارند، مفید باشد.

"کم خونی فضایی" چیزی است که دانشمندان از همان اولین ماموریت‌های فضایی بازگشت به زمین در مورد آن می‌دانستند، اما این مسئله که دقیقا چرا اتفاق می‌افتد یک راز بوده است.

اکنون یک مطالعه در دانشگاه اوتاوای کانادا بر روی ۱۴ فضانورد از جمله تیم پیک بریتانیایی که ۶ ماه در ایستگاه فضایی بین‌المللی بود، به اطلاعات بیشتری در این مورد اشاره دارد.

محققان با استفاده از نمونه خون و تنفس که فضانوردان در طول ماموریت‌های خود گرفته بودند، میزان از دست دادن گلبول‌های قرمز را بررسی کردند. این سلول‌ها، اکسیژن را از شش‌ها به تمام قسمت‌های بدن حمل می‌کنند و کلید زندگی هستند.

دکتر گای ترودل، پژوهشگر ارشد و پزشک بیمارستان گفته: "مطالعه ما نشان می‌دهد که با رسیدن به فضا، گلبول‌های قرمز بیشتری از بین می‌روند و این امر در تمام مدت ماموریت فضایی فضانورد ادامه دارد."

بی وزنی در فضا، مسئله‌ای برای فضانوردان نیست، اما بازگشت به زمین به معنای آن است که آنها توده استخوانی و قدرت عضلانی خود را از دست داده و احساس خستگی بسیار زیادی می‌کنند.

سه میلیون گلبول قرمز در هر ثانیه در فضا از بین می‌رود، در حالی که این رقم در زمین دو میلیون گلبول قرمز در هر ثانیه است. خوشبختانه بدن ما توانایی جبران آن را دارد، اگر اینطور نبود فضانوردان در فضا بسیار بیمار می‌شدند.

اما محققان مطمئن نیستند که بدن چقدر می‌تواند در این حالت دائمی ترمیمی بماند، به خصوص اگر یک ماموریت فضایی طولانی باشد.
بیماران مراقبت‌های ویژه
حتی زمانی که فضانوردان در این تحقیق به زندگی با نیروی جاذبه بازگشتند، هیچ راه حل سریعی برای جبران این کم خونی وجود نداشت و یک سال بعد مشخص شد که آن‌ها همچنان گلبول های قرمز خون خود را با سرعت بیشتری از دست می‌دهند.

به رغم این مسئله، این فضانوردان قادر به انجام عملکرد عادی خود بودند. فضانوردان مرد و زن به یک اندازه تحت تاثیر قرار گرفته بودند.

به گفته دکتر ترودل "اگر بتوانیم دقیقا بفهمیم که چه چیزی باعث این کم خونی شده، آن گاه امکان درمان و یا پیشگیری از آن هم برای فضانوردان و هم برای بیمارانی که در زمین بستری هستند، وجود دارد."

دکتر تردول کم خونی ناشی از سفر فضایی را "شبیه" به کم خونی بیمارانی می‌داند که ماه‌ها در بخش مراقبت‌های ویژه به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند کووید غیرفعال بوده‌اند.

کم خونی همچنین مانع از ورزش و بهبودی این بیماران می‌شود. تیم تحقیقاتی او در مطالعات آینده درباره نحوه عملکرد این مکانیسم تحقیق خواهند کرد.

یافته‌های این تحقیق که در مجله پزشکی "نیچر" منتشر شده، ممکن است به این معنا باشد افرادی که در ماموریت‌های فضایی به سیارات دور شرکت می‌کنند، باید رژیم غذایی خود را برپایه تولید آهن بیشتر و همچنین کالری بیشتر برای داشتن انرژی متمرکز کنند.

به گفته محققان، بررسی وضعیت فضانوردان و گردشگران فضایی از نظر خون یا شرایط سلامتی که ممکن است تحت تاثیر کم خونی قرار گرفته باشند قبل از انجام سفرهای فضایی امری ضروری است.