عذرخواهی سیدمحمد خاتمی از مردم

محمد خاتمی در پیام نوروزی خود تصریح کرد: همه کنشگران سیاسی، چه آنهایی که در قدرت هستند، چه آنهایی که در قدرت نیستند، چه آنهایی که دارای قدرت و اختیارات فراوان هستند و مسؤولیت ندارند یا احساس مسؤولیت نمی کنند همه باید از این ملت عذرخواهی کنند.

متن کامل پیام نوروزی سید محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

با نوروز سال نو می‌شود و قراردادن نوروز به عنوان اول سال، حاکی از ذوق والا و هوشمندی فراوان ایرانی است. قراردادن نقطه اعتدال ربیعی به عنوان اول سال ابتکار بسیار جالب و قابل توجهی است و گستره و دامنه فرهنگ و تمدن ایرانی فراتر رفتن آن از مرزهای اعتباری جغرافیایی، از جمله می توان از پذیرش نوروز از سوی بسیاری از ملت های جهان دانست و نیز سازمان ملل هم نوروز را به رسمیت شناخته است.

سالی را که پشت سر می گذاریم سال پر رنج و ملالی بود، نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای همه جهانیان. تبعیض، سرکوب، اشغال، تحقیرِ انسان و حتی ترور کمابیش در سراسر جهان رواج داشت و شیوع بیماریِ ناشی از کرونا و کووید۱۹ مزید بر علت شد.

ما در ایران اما مشکلات مضاعف داشتیم، یعنی علاوه بر مشکلات عمومی جهان، تحریم‌ها، تهدیدها و فشارهایی که بر ملت ما آمد، سختی‌های بیشتری را بر ما تحمیل کرد. گرچه در مقابله با کرونا تلاشهای خوبی صورت گرفت، همه نهادها، بخصوص از کادر درمان و بهداشت باید تشکر کرد و اینک نیز من در جریان هستم که تلاش وسیعی صورت می گیرد تا به یاری خداوند واکسن کرونا که می تواند امنیت نسبی به زندگی مردم بدهد از هر کجا که میسر باشد و به لحاظ فنی و علمی مناسب باشد در صدد تهیه آن هستند، به علاوه تولید داخلی که کار مهم متخصصان و دانشمندان ما است و امیدوارم که هرچه زودتر جامعه ما زیر پوشش واکسن کرونا برود.

در مقابل این رنج‌ها مقاومت مردم ما نیز شگفت انگیز بود، چه مشکلاتی که ناشی از کرونا بود، چه مشکلاتی که ناشی از تحمیل بیگانه بر ما بود. مقاومت قابل ستایشی بود، البته از یاد نبریم که هزینه اصلی را ملت ما پرداخت و بخصوص طبقات محروم جامعه و با کمال تأسف آنگونه که شایسته آنان بود بهره مناسب را دریافت نکردند.

در کار و بار ما کاستی‌ها، سیاست‌های نادرست و مشکلات فراوان در کنار خدماتی که انجام می گیرد وجود دارد و در همه حوزه‌های تقنینی، اجرایی و قضایی می توانیم این کاستی‌ها را که منشاء مشکلاتی برای جامعه ما می شود شاهد باشیم و در کنار فشار خارجی این کمبودها و این مشکلات سبب رنج‌های بیشتر مردم شده و ایجاب می کند که همه، همه کنشگران سیاسی، چه آنهایی که در قدرت هستند، چه آنهایی که در قدرت نیستند، چه آنهایی که دارای قدرت و اختیارات فراوان هستند و مسؤولیت ندارند یا احساس مسؤولیت نمی کنند همه باید از این ملت عذرخواهی کنند. البته عذرخواهی واقعی کسانی که در قدرت هستند به صورت اصلاح سیاست‌ها، رویکردها و روش‌ها خواهد بود.

من نیز گرچه کاره‌ای نیستم ولی به نوبه خود از کاستی‌ها و کمبودهایی که در کارم بوده است و از کارهایی که نکرده ام و می توانسته ام یا می بایست انجام بدهم و انجام نداده ام صمیمانه از مردم ایران عذرخواهی می کنم.

اما در کنار این مسائل کار مهمی که در کشور ما صورت گرفته است نباید از یاد ببریم و آن برجام است. برجام ما را از یک بحران بزرگی نجات داد و افق را به سوی مردم ما برای بهبود وضعیت زندگی گشود و ما شاهد دستاورد مثبت برجام، بخصوص در دو سال آخر دولت اول جناب آقای روحانی بودیم. تقلیل تورم از حدود پنجاه درصد به ده درصد، ‌رونق نسبی کار، تولید، سرمایه گذاری، تأمین نیازهای مردم و به راه افتادن طرح‌ها و حتی افتتاح آنها که افتتاح شده یا افتتاح می‌شود، همه این‌ها امری بود که علاوه بر همت کسانی که در داخل دست‌اندرکار کار بودند نتیجه اولیه برجام بود که اگر ادامه می یافت ما وضعیت بسیار بهتری از امروز داشتیم.

این که می گویم طرح‌ها درست است که تلاش و همت داخلی مؤثر است، ولی اگر نه صددرصد، در حد بسیار زیادی خود برجام مؤثر بود در این که این طرح‌ها اجرا بشود و به عمل برسد و متأسفانه اقدام بسیار بد رئیس جمهوری سابق آمریکا اوضاع را عوض کرد و ما دوباره دچار بحران شدیم.

کار دومی که باز درخور توجه است و باید تشکر کرد از دولت و ملت پافشاری بر ماندن در درون برجام بود. برجام ما را از شورای امنیت بیرون آورد و فصل هفتم منشور سازمان ملل و شورای امنیت را بلاموضوع کرد و تلاش برای زنده ماندن برجام تلاش ارزنده‌ای بود که همچنان ادامه دارد و امیدوارم که با موفقیت نیز ادامه پیدا بکند و راه را به سوی حل مشکلات توسط مسؤولان و لذت بردن از زندگی توسط مردم و بخصوص محرومان هموارتر بکند. در صورتی که آمریکا و اروپا با انصاف با مسأله برخورد بکنند و به تعهدات خودشان برگردند و عمل بکنند و بخصوص بر هم زننده برجام آن تعهداتش را انجام بدهد و بخصوص تحریم‌های ثانویه را بردارد در این صورت به نظر من راه برای تعامل سازنده به نفع طرفین باز خواهد شد، چه به صورت مذاکرات برجامی یا صورت‌های دیگر و نیز در ایران نیز باید بدون عصبانیت با موضوع برخورد کرد. در عین حالی که بر حقوق خودمان پافشاری می کنیم از این فرصت فراهم آمده استفاده کنیم، ما هم به تعهدات خودمان عمل بکنیم و زمینه را برای موفقیت فراهم بیاوریم. رویکرد تعاملی از سوی ایران بسیار مسأله مهمی است و با تعهد و تدبیر براساس منافع ملی عمل کردن مهم است و به طور کلی من معتقدم که حاکمیت باید راه را به سوی وضع بهتر بگشاید.

اگر حاکمیت ما تأمین مصالح ملی را در اولویت قرار بدهد، عدالت را در همه عرصه‌ها به رسمیت بشناسد، یعنی در عمل پای‌بند به موازین عدالت در عرصه‌های حقوقی، در عرصه‌های اقتصادی، در عرصه‌های اجتماعی باشد، حق شهروندی را نه فقط به زبان که متأسفانه از بیان آن هم گاهی دریغ می‌شود به رسمیت شناخته بشود و زمینه اعمال این حق شهروندی برای همه افراد از هر آیین، از هم طبقه، از هر قوم به عنوان شهروندان ایران و شهروندان جمهوری اسلامی، زمینه اعمال این حق فراهم بشود که به نظر من نماد مهم آن یک انتخابات آزاد و فراگیر که مردم بتوانند با اختیار و با انتخاب درست نمایندگان خودشان را انتخاب بکنند و نیز امنیت را نه فقط برای حاکمان، امنیت برای کل جامعه، امنیت سیاسی، امنیت شغلی، امنیت در عرصه‌های مختلف مورد توجه قرار بگیرد، در این صورت است که معتقدم بعضی از دلسردی‌هایی که به‌حق یا به ناحق موجود بوده از بین خواهد رفت و زمینه نشاط و فعالیت و امیدواری را بیشتر خواهد کرد.

اگر مردم ما حکومت را نه قیم مطلق‌العنان، بلکه خدمتگزار پاسخگو بدانند و جمهوریت در عینیت زندگی پیاده بشودو به لوازم آن پای‌بندی نشان داده بشود و اسلام مؤید حق حاکمیت مردم بر سرنوشت، حق آزادی‌های مردم، حق عدالت، حق برخورداری از زندگی امن و آبرومند برای مردم، اسلامی که واقعاً چنین است در عمل هم چنین اسلامی در کنار جمهوریت قرار بگیرد من معتقدم که بسیاری از مشکلات ما حل خواهد شد و حتی زمینه کارگر افتادن توطئه ها و تهدیدهای بیرونی را کاهش خواهد داد یا از بین خواهد برد و مردم با نشاط بیشتر در عرصه خواهند بود، امید به آینده بهتر خواهند داشت و بخصوص سرمایه اجتماعی آسیب دیده ما ترمیم خواهد شد.

و بخصوص آنچه که مورد توجه اسلام هست و در جمهوریت هم مورد توجه است این که فضیلت‌های مدنی و اخلاقی در جامعه و بخصوص در میان حاکمان حاکم باشد.

نکته دیگری را در پایان سخنم می خواهم عرض بکنم. ما وارد سال ۱۴۰۰ می‌شویم؛ یعنی سال پایانی قرن چهاردهم هجری شمسی و در آستانه ورود به قرن پانزدهم هجرت قرار می گیریم. من خطابم به مسلمانان است که باید در این موقعیت حساس یک هجرت روحی و اساسی از خودشان نشان بدهند. هجرت از خشونت، از نارواداری، از سرکوب، از تحقیر انسان که گاهی متأسفانه رنگ و نقاب دین را به خود می گیرد. هجرت از این وضعیت به اسلام رحمانی که حقیقت دین خدا است. اسلامی که انسان را، حقوق او را، کرامت او را مورد توجه قرار می‌دهد.

ما متأسفانه در دنیا شاهد هستیم که احیاناً به نام دین، حتی اسلام، مسیحیت، شاهد خشونت‌ها و نارواداری‌های سختی هستیم و حقوق مردم پایمال می‌شود و متأسفانه رنگ دین می زنند. در آستانه قرن پانزدهم هجرت جامعه اسلامی ابتدا در ذهن از این خشونت به سوی اسلام رحمانی و بعد تلاش برای منزوی کردن کامل این خشونت امر مهمی است که امیدوارم تحقق بیابد. اسلام رحمانی همین است که ما اخیراً در رفتار و گفتار مرجع بزرگ عالم اسلام و تشیع، حضرت آیت‌الله العظمی آقای سیستانی در دیدار با مرجع بزرگ آیین دیگر الهی یعنی جناب پاپ فرانسیس دیدیم که در این دیدار بر آزادی، بر حرمت انسان، بر شناختن حق مردم، بر احترام به مردم و حقوق آنان و نیز بر محکومیت بیداد، اشغال و سرکوب تأکید شد. این مسأله مسأله مهمی بود که روی داد و باید همه این پیروان این دو آیین و سایر آیین‌ها که متأسفانه گاهی در میان آنها تعبیر و برداشت دیگری از دین می‌شود و چهره دیگری از دین نشان داده می شود ما باید درس بگیریم و به این سو حرکت بکنیم.

من در پایان سخنم ترجیح می دهم که به جای تبریک به مردم به خاطر رنج‌ها و ملال‌هایی که داشته‌اند اظهار همدردی و همراهی بکنم و دست به دعا برداریم به پیشگاه خداوند منان و به او بگوییم ای پروردگار توانا، ای گرداننده دل‌ها و حال‌ها و دیده‌ها، ای گرداننده شبان و روزان، ای دگرگون کننده حال‌ها و سال‌ها، حال همه ما و بخصوص این ملت شریف و بزرگوار ایران را به بهترین حال بگردان.

امیدوارم که سال خوبی را شروع بکنیم و در پایان سال، از موفقیت‌ها و کامروایی‌ها صحبت بکنیم و برخورداری‌هایی که انسان باید داشته باشد.

خدا یار و نگهدار همه شما باد