جنبش ضد واکسن چیست؟ چرا با واکسیناسیون مخالف است؟

بی بی سی :بسیاری از دانشمندان و متخصصین، کلید حل همه‌گیری و بازگشت به زندگی عادی را در یافتن واکسنی برای ویروس کرونا جستجو می‌کنند.

ولی حتی اگر واکسن کرونا ساخته شود، باید تعداد کافی از مردم این واکسن را تزریق کنند تا اثربخشی داشته باشد.

بعضی از مردم ممکن است کمی در خصوص تزریق این واکسن مردد باشند.

بعضی از مردم مخالف واکسیناسیون هستند. این گروه از افراد هواداران جنبش ضد واکسن هستند.

این جنبش چیست؟ چرا پیروان آن با واکسن‌ها مخالفند؟ و مهمتر از همه اینکه آیا واقعا در خصوص واکسن‌ها جای نگرانی وجود دارد؟
واکسن چیست؟
واکسن‌ها به شیوه‌ای امن بدن ما را برای مبارزه با عفونت آموزش می‌دهند.

شیوه کار آنها وارد کردن مقدار کمی از یک شکل بی‌خطر از بیماری به بدن است.

ولی تنها وارد کردن بیماری به بدن کافی نیست. واکسن‌ها به سیستم دفاعی- سیستم ایمنی بدن - کمک می‌کنند که ویروس را به عنوان یک مهاجم شناسایی کرده و نحوه مبارزه با آن را بیاموزد. هنگامی که سیستم ایمنی بداند چطور باید با یک بیماری مقابله کند، اگر با فرم واقعی بیماری هم روبرو شود می‌تواند از پس آن بربیاید.
ضدواکسن یعنی چه؟
حالا که خبرهایی از آماده شدن واکسن کرونا به گوش می‌رسد، ممکن است به عبارتهایی مانند "ضد واکسن" و "مخالفین واکسیناسیون" بربخورید.

جنبش ضد واکسن به افرادی اشاره دارد که اعتقادی به تاثیر واکسن‌ها ندارند و نمی‌خواهند خودشان، اعضای خانواده‌شان، و یا بقیه مردم واکسینه شوند.

جنبش ضدواکسن جنبش جدیدی نیست و مخالفت آن هم به واکسن کرونا محدود نمی‌شود.
ولی چرا بعضی از مردم با واکسن مخالفند؟
ممکن است برخی از کسانی که درباره تاثیرات واکسن ها شک دارند یا نگرانند، با شنیدن نظرات بقیه مردم و یا خواندن مطالبی در فضای مجازی و یا رسانه‌های اجتماعی از دریافت واکسن خودداری کنند.

ممکن است این افراد در خصوص بی‌خطر بودن یا عوارض جانبی واکسن سوالات یا دغدغه‌هایی داشته باشند و یا به شرکت ها و کشورهای سازنده واکسن بی‌اعتماد باشند.

اطلاعات غلط یا اخبار جعلی معمولا توسط افرادی منتشر می‌شوند که احتمالا خودشان هم از غلط بودن آنچه می‌خوانند و به اشتراک می‌گذارند بی‌خبر هستند. شما هم ممکن است چنین مطالبی را دیده باشید که اعضای خانواده و یا دوستان تان به اشتراک گذاشته‌اند. حتی برخی از نظرات مخالف واکسن را افراد سرشناس و مشهور منتشر کرده اند.

معمولا افرادی که این ادعاهای ضد واکسیناسیون را منتشر می‌کنند سوابق علمی و پزشکی ندارند، و خود ادعاهای مطرح شده هم گاهی دور از ذهن به نظر می‌رسند. اکثر این ادعاها در صدد القای بی‌خطر نبودن واکسنها و متقاعد کردن دیگران به وجود نظریه توطئه هستند.
نظریه توطئه چیست؟
تثوری توطئه معمولا به این معنی است که وقایع یا موقعیت ها نتیجه برنامه محرمانه ای است که از سوی افراد قدرتمند طراحی شده، بدون اینکه شواهد و دلایل محکمی برای اثبات این ادعا وجود داشته باشد.

برای مقابله با اطلاعات غلط ضد واکسن و نظریه‌های توطئه چه اقداماتی در دست انجام است؟

دولت بریتانیا می‌گوید که مسئله اطلاعات غلط ضد واکسن را "بسیار جدی" می‌گیرد. سایت‌های شبکه‌های اجتماعی و دولت متعهد شده‌اند اقدامات بیشتری را برای مبارزه با دروغ‌های منتشر شده در خصوص واکسن جدید کرونا عملیاتی کنند.

ولی این اقدامات مستلزم حجم زیادی از کار در خصوص برچسب زدن و حذف پست ها است، و بسیاری معتقدند هنوز اقدامات لازم در خصوص حذف بسیاری از پست هایی که ماه‌هاست در این خصوص منتشر شده‌اند صورت نگرفته است.
آیا واکسنها بی‌خطر و ایمن هستند؟
به گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO) واکسن ها بسیار کم خطرند و سالانه جان دو تا سه میلیون نفر را در جهان نجات می دهند.

با این حال هیچ واکسنی هم کاملا بی‌خطر نیست، اما ریسکی که از تزریق آن ها متحمل می شویم در مقابل منافعی که به همراه دارند بسیار ناچیز است.

مثلا درد در ناحیه بازو از جمله عوارض جانبی تزریق واکسن است، ولی این درد معمولا شدید نیست. عوارض جدی‌تر هم ممکن است رخ بدهند، ولی احتمال بروز آنها بر اساس تخمین‌های سازمان جهانی بهداشت "بسیار نادر" است. به گفته این سازمان "احتمال آسیب دیدن فرد از خود بیماری بسیار بیشتر از آسیب دیدنش بر اثر تزریق واکسن بیماری است".

بیشتر واکسن‌هایی که امروزه از آنها استفاده می‌کنیم، برای دهه‌هاست که مورد استفاده هستند و جان میلیون‌ها نفر را نجات داده‌اند.

واکسن‌های مورد تائید سازمان جهانی بهداشت پیش از آنکه به صورت گسترده برای استفاده همگانی ارائه شوند، روندی پیچیده را پشت سر می‌گذرند تا معلوم شود که ایمن هستند. همچنین پزشکان و کارکنان مراکز بهداشتی آموزش می‌بینند تا در صورتی که واکسن برای افرادی با مشکلات خاص مناسب نیست، از پیش از ریسک های موجود آگاه باشند.

دکتر ساژنی وایتیلکا که در یک بیمارستان در لندن کار می‌کند می‌گوید: "برای اینکه مطمئن شویم یک واکسن بی‌خطر است کار زیادی انجام می‌شود. واکسن ها ابتدا روی حیوانات آزمایش می‌شوند، و اگر در این مرحله بی‌خطر تشخیص داده شوند در سه مرحله مختلف روی انسان ها آزمایش می‌شوند. برای تشخیص عوارض جانبی واکسن ها و توانایی محافظت آنها از جمعیت های بزرگ انسانی در برابر بیماری ها هر واکسن روی هزاران نفر تست می‌شود. و اگر مشکل حادی یافت نشود واکسن بی‌خطر اعلام شده و مجوز استفاده برای جمعیت‌های انسانی را دریافت می‌کند".

دکتر ریچارد استنتون، متخصص ویروس‌شناسی از دانشگاه کاردیف در مورد واکسن کرونا می‌گوید آزمایش‌هایی صورت گرفته تا مطمئن شوند که این واکسن بی‌خطر و موثر است.

او به بی‌بی‌سی گفت: "ما سعی می‌کنیم این واکسن را هر چه سریعتر آماده کنیم، ولی این بدین معنی نیست که آزمایش های مربوط به ایمنی واکسن را سرسری گرفته باشیم. تمام واکسن‌ها از سه مرحله آزمایش و تست می‌گذرند: مرحله تست اول، دوم، و سوم. و واکسن کرونا هم باید ازهمان مراحل آزمایشی عبور کند، مثل هر واکسن دیگری".

"تفاوت روندی که برای واکسن کرونا طی می‌کنیم با بقیه واکسن ها در این است که در هنگام کار روی سایر واکسن ها، ما معمولا وقت زیادی را برای مطالعات فاز اول تحقیق در آزمایشگاه‌ها سپری می‌کنیم و پنل بزرگی از واکسنها را آزمایش می‌کنیم تا ببینیم کدام یک بهترین نتیجه و اثربخشی را دارد و بعد تنها همان مورد را به سطح بعدی یعنی آزمایشهای گسترده سه مرحله‌ای می‌بریم، چون هزینه انجام آزمایشهای سه مرحله‌ای سرسام‌آور است. ولی در خصوص واکسن کرونا، ما پنل بزرگی از انواع گزینه‌ها را تحت آزمایشهای گسترده سه مرحله‌ای آزمایش کردیم".
چرا به مردم واکسن می‌زنیم؟
دکتر سیجانی ویجه‌تیلکا در خصوص بی‌خطر بودن واکسن ها و اهمیت آنها می‌گوید: "بعد از دریافت واکسن، بدن فرد در برابر بیماری بخصوصی ایمن (مقاوم) می‌شود. این ایمنی، نه تنها خود فرد را در مقابل بیمار شدن محافظت می‌کند بلکه در عین حال به محافظت از بقیه افراد هم کمک می‌کند، چیزی که از آن تحت عنوان ایمنی جمعی یا اثر گله‌ای یاد می‌شود".

"اگر اکثر جمعیت جامعه علیه بیماری‌های جدی واکسینه شوند، حتی کسانی که واکسن را دریافت نکرده‌اند هم احتمال کمتری از تماس با ویروس را خواهند داشت".

دکتر سیجانی ویجه‌تیلکا اضافه می‌کند: "واکسینه شدن مسئله مهمی است چون واکسنها ما و اطرافیان‌مان را در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کنند. آنها به ایجاد ایمنی کمک می‌کنند که در واقع همان شیوه طبیعی بدن برای پیشگیری از بیماری است".

"شما بعضی واکسنها مثل واکسن سرخک را در کودکی دریافت می‌کنید که بسیار مهم هستند چون بدن کودکان نسبت به برخی بیماریها آسیب‌پذیرتر است. چنانچه کودکی واکسنهای لازم را در سنین لازم دریافت نکند و به بیماری مبتلا شود، اثرات بیماری می‎تواند در طول زندگی‌اش سلامت او را تحت تاثیر قرار دهد".
چرا اطلاعات غلط ضدواکسن را باید یک مشکل تلقی کرد؟
متخصصان حیطه سلامت معتقدند که اطلاعات غلط ضدواکسن و انتشار آنها مشکل بزرگی هستند. اگر مردم از دریافت واکسن‌ها خودداری کنند، نه تنها سلامت خودشان بلکه سلامتی دیگر اعضای جامعه را هم به خطر می اندازند.

دکتر سیجانی ویجه‌تیلکا می‌گوید: "در سالهای اخیر نگرانی مردم در خصوص واکسن ها افزایش داشته، چرا که افراد اطلاعات غلط و گمراه‌کننده ضد واکسن در فضای مجازی می‌خوانند و این اتفاق ممکن است باعث امتناع این افراد از واکسینه کردن خود یا فرزندانشان شود. این مسئله باعث افزایش نرخ بیماری هایی مانند سرخک در کودکان شده است، بیماری هایی که پیشتر کاملا ریشه‌کن شده بودند ولی حالا مجددا افزایش پیدا کرده‌اند و می‌توانند سلامت کودکان را در طول زندگی پیش روی شان تحت تاثیر قرار بدهند".