محدودیت ویزای آمریکا برای متهمان ترور کاظم رجوی

کاظم رجویایران وایر - احسان مهرابی: کمتر از دو ماه پیش، دادستانی یکی از کانتون‌های سوییس، پرونده ترور «کاظم رجوی»، برادر «مسعود رجوی»، رهبر «سازمان مجاهدین خلق»، را بست. با این حال، وزارت خارجه آمریکا در اقدامی تازه، ۱۳ متهم به مشارکت در این ترور را همراه با رییس سابق «زندان اوین تهران»، تحریم کرده است. محدودیت‌های ویزای آمریکا شامل خانواده این افراد نیز خواهد شد.

 
روز ۴اردیبهشت۱۳۶۹ اتومبیل کاظم رجوی در نزدیکی شهر ژنو سوییس به گلوله بسته شد و او که پشت فرمان بود، در دم جان سپرد. پرونده‌ای که پلیس سوییس در آن هنگام گشود و تنی چند از مقام‌های جمهوری اسلامی ایران از متهمانش بودند، ۳۰ سال بعد، در خرداد ۱۳۹۹، در دادستانی «کانتون وو» در غرب سوییس، بسته شد.
اینک وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده است که هم‌زمان با روز جهانی بزرگداشت قربانیان تروریسم، صدور ویزا برای ۱۴ ایرانی و اعضای اصلی خانواده آن‌‌ها را ممنوع می‌کند. ۱۳ تن از آن‌ها جزو متهمان ترور کاظم رجوی‌اند و نفر چهاردهم، «حجت‌الله خدایی سوری»، رییس سابق زندان اوین است.
 
در اطلاعیه وزارت خارجه آمریکا به نام ۱۳ نفری که در ارتباط با پرونده ترور کاظم رجوی شامل این محدودیت شده‌اند، اشاره نشده است. با این حال، در این پرونده به جز «علی فلاحیان»، وزیر اطلاعات دولت «اکبر هاشمی‌رفسنجانی» که به عنوان آمر از آن‌ها نام برده شده بود، ۱۳ نام دیگر به عنوان عوامل اجرایی و هماهنگ‌کننده به چشم می‌خورد.
علی فلاحیان«یدالله صمدی»، «محمود سجادیان»، «محمدسعید رضوانی»، «محسن پورشفیعی»، «ناصر پورمیرزایی»، «علی مصلحی عراقی»، «علی کمالی»، «محمدرضا جزایری»، «سعید همتی»، «علی هادوی»، «سعید دانش»، «علیرضا بیانی همدانی» و «صادق بابایی» متهمان شناخته‌شده‌ این پرونده ترور هستند. این افراد با گذرنامه دیپلماتیک به ژنو سفر کرده و پس از ترور، از این کشور خارج شده بودند.
 
دو نفر از ضاربان کاظم رجوی دو سال بعد در فرانسه بازداشت شدند، اما با وجود حکم دستگیری آن‌ها از سوی مقامات سوییس، دولت فرانسه آن‌ها را به جمهوری اسلامی تحویل داد. بر اساس برخی گزارش‌ها نام اصلی این دو محمود سجادیان و علی کمالی بوده است، اما با نام‌های «احمد طاهری» و «محسن شریفی اصفهانی» به فرانسه وارد شده بودند. این افراد بر اساس گزارش سرویس امنیتی آلمان به فرانسه، بازداشت شده بودند.
 محمدمهدی آخوندزاده بسطیاکبر هاشمی‌رفسنجانی پنج‌شنبه ۲۸آبان۱۳۷۱ در خاطرات خود نوشته است که «مصطفی پورمحمدی»، معاون وزیر اطلاعات، و «محمود واعظی»، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه، تلفنی اطلاع دادند که چند نفر از ماموران وزارت اطلاعات در پاریس بازداشت شده‌اند.
 
رییس‌جمهور وقت ایران نوشته که بازداشت این چند نفر «گویا به اتهام ارتباط با قتل کاظم رجوی» است.
 
در نهایت فرانسه به حکم دادستانی سوییس برای تحویل این افراد به این کشور توجه نکرد و آن‌ها را به ایران بازگرداند. احتمال می‌رود این اقدام در پی یک معامله با جمهوری اسلامی انجام شده باشد.
 
در زمان  ترور کاظم رجوی، ریاست هیئت نمایندگی ایران در ژنو با «سیروس ناصری» بود و «محمد ملائک» نیز سفارت جمهوری اسلامی در سوییس را بر عهده داشت. هم‌زمان با این ترور، «محمدعلی هادی نجف‌آبادی»، سفیر ایران در امارات متحده عربی، و «محمدمهدی آخوندزاده بسطی»، کاردار سابق ایران در بریتانیا، به سوییس سفر کرده بودند.
 
هادی نجف‌آبادی و آخوندزاده در این مدت ارتباطات منظمی با تهران و سیروس ناصری داشتند که بر اساس گزارش‌ها به هماهنگی برای انجام این ترور مرتبط بوده است. در این میان ناصری و هادی نجف‌آبادی از جمله معتمدان اکبر هاشمی‌رفسنجانی و دیگر مقامات جمهوری اسلامی در مذاکرات با غرب بودند.
 
سیروس ناصری فردی بود که با «برزان تکریتی»، برادر ناتنی «صدام حسین»، در ژنو مذاکره کرد. نام سیروس ناصری سال‌ها بعد در مذاکرات هسته‌ای منجر به «برجام» نیز به گوش رسید و برخی نمایندگان مجلس از جناح مقابل دولت روحانی، او را جاسوس خواندند.
 
محمدعلی هادی نجف‌آبادی از جمله اعضای تیم مذاکره با «مک فارلین» بوده است. محمدمهدی آخوندزاده بسطی نیز سابقه نمایندگی ایران در «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» را دارد.
 
سیروس ناصری و هادی نجف‌آبادی به جز مذاکره با غرب، در یک چیز دیگر نیز مشترکند و آن اتهام فساد اقتصادی است. در این میان، هادی نجف‌آبادی به صورت رسمی نیز در دادگاه پرونده دارد و یکی از متهمان «بانک سرمایه» است. تعدادی از نمایندگان اصول‌گرای مجلس نهم نیز سیروس ناصری را به «دلالی پروژه‌های نفتی» به همراه «حسین فریدون»، برادر «حسن روحانی»، متهم کرده بودند.
 
مشخص نیست که این تحریم‌ها درباره ۱۳ عامل اجرایی قتل که نام‌شان به عنوان متهم پرونده مطرح بود اعمال شده است یا درباره دیپلمات‌هایی که هر چند به نقش داشتن در این ترور متهم هستند، اما نام‌شان جزو متهمان دادگاه نیست.
 
این اعمال تحریم‌ها البته اگر در مورد دیپلمات‌ها باشد اقدامی موثر محسوب می‌شود، چرا که ممکن است آنان به دلایل مختلفی قصد سفر و اقامت در آمریکا را داشته باشند؛ اقدامی که «حسین موسویان»، سفیر ایران در آلمان در زمان ترور «میکونوس»، انجام داد.
 
حجت‌الله خدایی سوری، رییس سابق زندان اوین، و خانواده‌اش مشمول این محدودیت ویزا شده‌اند. او در زمان اعتراض‌های سال ۸۸ رییس زندان اوین بود، اما در مجلس نهم از حوزه انتخابیه سلسله و دلفان نامزد شد و به مجلس راه یافت. او همچنین یکی از سه نماینده‌ای بود که از زندان اوین بازدید کرد.
 
محدودیت صدور ویزا برای خانواده این افراد اتفاق قابل توجهی است. چرا که تعداد زیادی از اعضای خانواده مقامات جمهوری اسلامی در آمریکا زندگی می‌کنند و درخواست‌هایی برای ممنوعیت صدور ویزا برای آنان مطرح شده است.