خواص برنج سیاه و ارزش غذایی این ماده برای بدن

برنج سیاه با وجود محبوبیت کمتری که نسبت به برنج قهوه ای و یا برنج سفید دارد و به عنوان برنج ممنوعه نیز شناخته می شود، یک دانه باستانی است که حتی بیشتر از سایر گونه های مختلف برنج مفید است.

نه تنها نوع برنج در میزان آنتی اکسیدان های مبارزه کننده با بیماری های قلبی در آن ها دخیل است، بلکه فیبر، خواص ضد التهابی و همچنین توانایی کمک به توقف رشد دیابت، سرطان، بیماری های قلبی و حتی افزایش وزن نیز از دیگر خواص برنج سیاه می باشد.

برنج سیاه هزاران سال است که در بخشی از آسیا به عنوان غذای اصلی استفاده می شود. در واقع این برنج قرن ها فقط در اختیار خانواده سلطنتی چین بود. امروزه این نوع برنج به دلیل خواصی که دارد، در اکثر فروشگاه های مواد غذایی در دسترس است.

در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت بیشتر در مورد خواص این نوع برنج صحبت خواهیم کرد.
ارزش غذایی برنج سیاه
یک وعده برنج سیاه حاوی حدود ۱۶۰ کالری است، اما مقدار زیادی از فلاونوئیدها را برای بدن تامین می کند. بنابراین این برنج منبع خوبی از فیبر های مهم، مواد معدنی مانند آهن و مس و حتی منبع خوبی از پروتئین گیاهی است. فقط پوست خارج این دانه یکی از غنی ترین منابع تامین کننده آنتی اکسیدان آنتوسیانین است.

نصف فنجان برنج سیاه پخته شده یا حدود یک چهارم فنجان برنج نپخته تقریبا حاوی ارزش غذایی زیر است:

مقایسه این برنج با انواع دیگر این ماده

حتما با دیدن مقایسه بالا متوجه شده اید که برنج سیاه بیشترین مقدار آنتی اکسیدان ها، پروتئین و فیبر را نسبت به انواع مختلف برنج در خود جای داده است. علاوه بر این، برنج سیاه یک منبع خوب از آهن است که می تواند برای گیاه خواران تامین پروتئین کند.

اگر چه دانشمندان معتقدند که برخی از انواع برنج حاوی آرسنیک هستند. اما انتخاب برنج های ارگانیک این خطر را کاهش می دهد. هر چقدر آب برنج در زمان پخت بیشتر باشد، سطح آرسنیک آن بیشتر می شود. محققان بریتانیایی متوجه شدند که پختن برنج در قهوه جوش این سم را تا ۸۵ درصد کاهش می دهد.
خواص برنج سیاه
غنی از آنتی اکسیدانبدنه سبوس برنج سیاه که لایه بیرونی دانه برنج است، یکی از غنی ترین مواد حاوی آنتی اکسیدان آنتوسیانین می باشد. برنج سیاه دارای رنگ سیاه و یا بنفش پر رنگ است، که نشان از خواص آنتی اکسیدانی زیاد آن می باشد. دقیقا مانند انواع توت که هر چه رنگ غلیظ تری داشته باشند خواص آنتی اکسیدانی آن نیز بیشتر است.

منابع نشان داده اند که میزان آنتوسیانین برنج سیاه بالاتر از هر دانه دیگری، از جمله برنج قهوه ای، برنج قرمز، کینو قرمز یا دیگر انواع دانه های رنگی است. بر اساس نتایج مطالعات، Anthocryanin توانایی جلوگیری از برخی از بیماری های رایج اما جدی را به لطف مزایای آنتی اکسیدانی خود دارد.

آنتی اکسیدان آنتوسیانین فواید زیر را برای بدن دارد:

هنگامی که لایه بیرونی، یعنی پوست و سبوس این برنج برداشته می شود، دانه ای مانند برنج معمولی اما به رنگ سیاه را مشاهده خواهید کرد. این دانه شامل تمام عوامل طبیعی از جمله آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر می باشد. برنج سفید، علاوه بر سایر دانه های تصفیه شده، این خواص سودمند را در طول فرآیند آسیاب از دست می دهد.

در حالی که برنج قهوه ای و برنج قرمز نیز حاوی آنتی اکسیدان های مفید هستند، اما تنها برنج سیاه حاوی آنتوسیانین می باشد. علاوه بر این، برنج سیاه حاوی ویتامین آنتی اکسیدانی E نیز می باشد. این ویتامین علاوه بر حمایت از عملکردهای بدن، در محافظت از چشم، پوست و سیستم ایمنی نیز نقش دارد.
محافظت از سلامت قلب
مطالعات نشان داده اند که برنج سیاه سبب کاهش آترواسکلروز (پلاک شریانی) که برای محافظت از شریان ها و جلوگیری از حملات قلبی و سکته مغزی بسیار مهم است می شود.

فیتوکمیکال های آنتوسیانین خاصی که در برنج سیاه یافت می شوند، با کاهش کلسترول کل، LDL یا همان کلسترول بد و تریاسیل گلیسرول کل، به حفظ کلسترول در محدوده سالم کمک می کنند. این ۳ عامل معمولا در ایجاد بیماری های قلبی عروقی دخالت دارند.

با توجه به اینکه بیماری های قلبی در تقریبا همه کشورهای توسعه یافته غربی شیوع دارد، امروزه یکی از دلایلی اصلی برای توصیه مصرف مواد غذایی شبیه برنج سیاه همین خاصیت می باشد.
سم زدایی از بدن
مطالعات نشان داده اند که مصرف برنج سیاه می تواند به سم زدایی از بدن کمک کرده و سم های مضر کبد را با توجه به آنتی اکسیدان های زیاد در خود دفع کند.

در یک مطالعه حیوانی که اخیر انجام شده است، وضعیت آنتی اکسیدانی خون، کبد و یکی از شریان های اصلی بدن یعنی آئورت، در خرگوش هایی که از طریق برنج سفید تصفیه شده یا برنج سیاه تغذیه شده بودند، مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج نشان داد که خرگوش هایی که از برنج سیاه استفاده کرده بودند، کمتر از استرس اکسیداتیو (آسیب رادیکال آزاد) رنج می بردند، آنتی اکسیدان های بیشتری را در خون داشتند، سم زدایی از کبد را تجربه کرده اند، و همچنین تشکیل پلاک در شریان هایشان کمتر بود.

مواد مغذی موجود در برنج سیاه، التهاب بدن را کاهش داده و آن را پاکسازی می کند.
بهبود سلامت دستگاه گوارش
برنج سیاه و دیگر انواع برنج های رنگی مانند برنج قرمز و یا قهوه ای دارای مقدار مشابه ای از فیبر هستند و در هر فنجان شان حدود ۲-۳ گرم فیبر وجود دارد. فیبر در برنج سیاه کمک می کند تا از یبوست، نفخ و دیگر علائم گوارشی جلوگیری شود. فیبر به مواد زائد و سمی در داخل دستگاه گوارش متصل می شود، کمک می کند تا آنها را بیرون براند و به عملکرد منظم روده کمک می کند.

فیبر موجود در برنج سیاه می تواند به شما کمک کند تا پس از خوردن غذا احساس سیری کنید و برای مدت زمان طولانی بین وعده های غذایی سیر باشید و به همین دلیل مصرف این برنج به احتمال زیاد موجب کاهش وزن می شود.

مطالعات نشان داده اند که رژیم غذایی غنی از فیبر موجود در انواع برنج های رنگی از بدن در برابر چاقی، بیماری های قلبی، دیابت و اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) محافظت می کند. این به این علت است که فیبر برای پاکسازی بدن از سموم، کاهش التهاب، پاک کردن شریان ها و از بین بردن ضایعات بدن مفید است. برنج سیاه همچنین می تواند به جلوگیری یا درمان اسهال کمک کند. زیرا فیبر زیادی را به مدفوع اضافه می کند.
فاقد گلوتن
مانند دیگر گونه های برنج، برنج سیاه به طور طبیعی حاوی گلوتن نیست. گلوتن پروتئین موجود در تمام محصولات تهیه شده از گندم، چاودار و جو می باشد. برآورد شده است که از هر ۷ نفر ۱ نفر به گلوتن حساس است اما به بیماری سلیاک که نوع شدید حساسیت به گلوتن است مبتلا نشده است.

کسانی که دارای حساسیت به گلوتن هستند، پس از  خوردن مواد غذایی حاوی گلوتن، بسیاری از علائم مشابه با کسانی که به بیماری سلیاک (آلرژی تایید شده به گلوتن) مبتلا هستند، از جمله موارد زیر را بروز می دهند:

مصرف برنج سیاه به دلیل عدم وجود گلوتن در این ماده می تواند به کاهش مشکلات گوارشی مرتبط با مصرف گلوتن کمک کند.
جلوگیری از دیابت
مطالعات نشان داده اند که وقتی صحبت از خطر ابتلا به دیابت و حتی چاقی می شود، مصرف دانه های سبوس دار بسیار مفیدتر و پیشگیرانه تر از مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده است.

در مقایسه با مصرف کربوهیدرات های فرآوری شده، مصرف غذاهای غنی از فیبر، آنتی اکسیدان ها و سایر مواد مغذی باعث کم شدن جذب قند در جریان خون می شود. به همین دلیل مصرف برنج سیاه برای افراد دیابتی یک گزینه بسیار سالم است.

برنج سیاه حاوی سبوس دانه ای است که در آن فیبر ذخیره می شود. فیبر باعث می شود که جذب گلوکز (قند) به مدت طولانی تری طول بکشد.

هنگامی که محققین تاثیر مصرف برنج سفید و قهوه را بر روی خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ بررسی کردند متوجه شدند که، برنج سفید بیشتر از برنج قهوه ای به ایجاد مقاومت به انسولین و خطر ابتلا به دیابت کمک می کند.

جایگزینی دانه های سبوس دار، از جمله برنج قهوه ای یا سیاه، به جای برنج سفید، نان سفید، ماکارونی و غلات شیرین شده، ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و سایر عوارض دیابت را کاهش دهد و وزن و سطح انرژی را متعادل کند.
جلوگیری از چاقی
برای افرادی که از پیش دیابت، دیابت یا سایر انواع سندرم های متابولیک و مقاومت به انسولین رنج می برند، مصرف غلات سبوس دار، در مقایسه با دانه های سفید اهمیت زیادتری دارد.

همین امر می تواند برای کسانی که با چاقی مبارزه می کنند صحت داشته باشد. زیرا فیبر و مواد مغذی در برنج های سبوس دار کمک می کنند تا سیگنال های گرسنگی خاموش شده و از پرخوری جلوگیری شود. تحقیقات نشان داده اند که انواع مختلف برنج رنگی می توانند به جلوگیری از مقاومت به انسولین کمک کنند. مقاومت به انسولین در افزایش خطر ابتلا به چاقی نقش دارد.