سهم «دخالت بشری» در سیل اخیر ایران در‌گفت‌وگو با استاد زمین‌شناس

بر اساس گزارش‌‌ها طی دو روز گذشته تا کنون دست کم ۲۳ نفر در استان‌های فارس، کرمانشاه، لرستان، کهگیلویه و بویر‌احمد و خوزستان جان خود را در اثر سیلاب‌ها از دست داده‌اند. سیل روز دوشنبه، پنجم فروردین در استان فارس ۱۸ کشته و ۱۱۹ زخمی برجای گذاشت و همچنین ۲۰۰ خودرو را در دروازه قرآن شیراز با خود برد.
 
رئیس کل دادگستری استان فارس شامگاه دوشنبه عامل به راه افتادن سیلاب در دروازه قرآن و کوه های اطراف را لایروبی نشدن رودخانه منتهی به دروازه قرآن خواند و تاکید کرد که باز نبودن مجرای آب موجب ایجاد این سیلاب در کوه‌های اطراف شده است.
 
علی القاصی برخی متولیان شهرداری شیراز را به کم‌کاری متهم کرده و افزود: «علیرغم اینکه سازمان هواشناسی از یک هفته قبل هشدار‌های لازم در خصوص بارش شدید باران را اعلام کرده بود، اما متولیان امر در شهرداری پیش بینی و اقدامات پیشگیرانه لازم در خصوص لایروبی رودخانه مجاور دروازه قرآن و مهار سیلاب ناشی از بارندگی را مد نظر قرار نداده اند.»
 
در این میان این سوال مطرح می‌شود که نقش دخالت بشر در شدت وقوع حوادث طبیعی به چه میزان است و تا چه حد می‌توان با اجتناب از ایجاد تغییراتو یا اقدامات پیشگیرانه از تبعات این حوادث کاست. یورونیوز در همین ارتباط با مهدی معتق، زمین شناس و استاد مرکز علوم تحقیقات زمین دانشگاه لایبنیتز هانوفر آلمان گفت‌وگو کرده است.
سیل در استان‌ گلستاندخالت‌های بشری در تبعات سیل اخیر در ایران قابل مشاهده است
این استاد ایران زمین‌شناسی دانشگاه لایبنیتز می‌گوید که طیفی از انواع دخالت‌های بشری در تبعات سیل اخیر در ایران قابل مشاهده است اما برای مشخص شدن سهم هر یک از این دخالت‌ها باید یک کار علمی و مطالعاتی مورد پژوهش قرار گیرد.
 
به باور او «جنگل‌زدایی، سدسازی، ساخت و ساز در حریم رودخانه و جاده کشی» از جمله دخالت‌های بشری به شمار می‌آید.
 
این استاد دانشگاه می‌گوید: «امروزه با توجه به گستردگی شهرنشینی و توسعه زیر ساخت مختلف صنعتی، توریستی، اقتصادی و تجاری در جوامع بشری در مباحث مربوط به خطرپذیری و ریسک بلایای طبیعی دیگر تنها صحبت از بروز یک حادثه نیست بلکه زنجیره حوادث و رویدادها می‌تواند دست به دست هم داده و آثار تخریبی ناشی از یک تک حادثه را تشدید کند.»
 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سیل از شمال‌ و غرب تا جنوب ایران؛ افزایش تلفات جانی در شیراز یک هفته پس از جاری شدن سیل در چهار استان شمالی ایران با ورود سامانه بارشی جدید به غرب و جنوب ایران در تازه‌ترین مورد استان لرستان با طغیان رودخانه مواجه شده، شیراز در سیل گرفتار شده و ۲۵ محور مواصلاتی ایران مسدود شده است. بارندگی شدید به همراه تگرگ که از حدود ساعت ۸ صبح دوشنبه در شیراز آغاز شده بود، موجب جاری شدن سیل در این شهر شد. افزایش سرعت سیل در شیب ورودی شهر شیراز از سوی دروازه قرآن موجب واژگونی و تصادف سریالی حدود ۲۰۰ خودرو شد. در جریان این سیل تعدادی از شهروندان و مسافران نوروزی این شهر کشته شدند. پیشتر مسئولان بهزیستی استان فارس از کشته شدن ۴ نفر در جریان سیل شیراز خبر داده بودند ولی سپس بر اساس گزارش تسنیم به نقل از حسن کولیوند، سرپرست اورژانس کشور به ۱۸ نفر افزایش یافت. همچنین ۹۴ نفر نیز تاکنون بر اثر جاری شدن سیل در شیراز مصدوم شده‌اند. #euronews #euronewspersian #euronewspe #یورونیوز #سیل #سیلاب_شیراز #شیراز

A post shared by euronews persian (@euronews_persian) on Mar 25, 2019 at 10:31am PDT

او برای نمونه به وقوع زلزله اشاره کرده و می‌گوید: «زلزله‌خیزی یک منطقه یک خطر است اما اگرجایی رانش زمین هم باشد وهمانجا دست به توسعه توریستی و اقتصادی زده باشیم بدون شک خطر ناشی از زلزله در جایی که مستعد رانش زمین نیز بوده میزان تخریب احتمالی ناشی از وقوع آن زلزله را تشدید می‌کند.»
 
این زمین‌شناس در مورد سیل هم می‌گوید: «دخالت بشری از جمله جنگل‌زدایی به خاطر سدسازی بی رویه و ساخت و ساز غیرمجاز در حریم رودخانه و جاده کشی در بستر رودخانه می‌تواند آثار تخریبی ناشی از سیل را بیشتر کند اما اینکه سهم هرکدام از این موارد چقدر است نیازمند مطالعه بیشتر است.»
 
به گفته او «آنچه می‌بینیم اینگونه به نظر می‌رسد که مجموعه دخالت‌های بشری تاب‌آوری مناطق مختلف جغرافیایی را نسبت به تنش‌های آب و هوایی بسیار کم و شکننده کرده است . چنانچه اگر فرکانس بارش کم شود آثار خشکسالی آنقدر زیاد است که گویی ده سال خشکسالی بوده است. همین باران اخیر با روش درست آبخوان‌داری می‌توانست منشا خیر و برکت شود و نه تنها به معضل فرونشست زمین کمک کند که سطح رطوبت خاک را افزایش داده و در مقابله با گرد و غبار نیز موثر باشد اما نتیجه تنها به آثار تخریبی بارندگی‌های اخیر ختم می‌شود.»