آنچه باید در مورد انسولین درمانی بدانید

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری دیابت برای حفظ سلامت خود نیازمند دریافت انسولین هستند. با این وجود، انسولین درمانی می‌تواند موجب برخی عوارض جانبی شود.

انسولین هورمونی است که به تنظیم مقدار قند در خون کمک می‌کند. زمانی که فرد غذا می‌خورد، دستگاه گوارش غذا را به قندی ساده به نام گلوکز تجزیه می‌کند که سطوح قند خون را افزایش می‌دهد. پانکراس با ترشح انسولین به این شرایط واکنش نشان می‌دهد، که قند را از جریان خون به سمت سلول‌های بدن هدایت می‌کند، تا به عنوان منبع انرژی استفاده شود. همچنین، بدن مقداری از قند اضافه را نیز در کبد ذخیره می‌کند.

انسولین دارای همتایی به نام گلوکاگون است که این هورمون که به روش مخالف انسولین کار می‌کند. زمانی که قند خون بیش از حد پایین است، پانکراس گلوکاگون ترشح می‌کند که موجب ترشح گلوکز در جریان خون توسط کبد می‌شود.

بدن از انسولین و گلوکاگون برای حصول اطمینان از سطوح متناسب قند خون و تأمین گلوکز کافی برای فعالیت سلول‌ها استفاده می‌کند. دانشمندان می‌توانند انسولین مصنوعی تولید کنند که پزشکان از آن برای درمان برخی بیماران مبتلا به دیابت استفاده می‌کنند.
چه افرادی به دریافت انسولین نیاز دارند؟
دیابت بیماری است که موجب سطوح بالای قند خون می‌شود. سه نوع اصلی از دیابت وجود دارند:
* دیابت نوع 1 به طور معمول در کودکی آغاز می‌شود و افراد مبتلا به این بیماری قادر به تولید انسولین کافی نیستند. این نوع از دیابت به طور معمول در نتیجه حمله اشتباه دستگاه ایمنی به پانکراس، مکان تولید انسولین، رخ می‌دهد.
* دیابت نوع 2 بیشتر افرادی که بیش از 45 سال سن دارند را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این نوع از دیابت، یا پانکراس انسولین کافی تولید نمی‌کند یا سلول‌های بدن واکنش درستی به این هورمون نشان نمی‌دهند.
* دیابت بارداری طی دوران بارداری رخ می‌دهد و واکنش بدن زن به انسولین را دشوارتر می‌سازد. اگرچه این نوع از دیابت پس از تولد نوزاد به طور معمول از بین می‌رود، اما خطر ابتلای مادر به دیابت نوع 2 را افزایش می‌دهد.
دیابت‌های نوع 1 و 2 به طور معمول بیماری‌هایی مادام‌العمر هستند و در این میان بیشتر موارد شامل دیابت نوع 2 می‌شوند.
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 برای حفظ سلامت خود نیازمند انسولین درمانی هستند، اما رژیم درمانی از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود. برخی افراد ممکن است به تزریق دو تا چهار انسولین در روز نیاز داشته باشند. دیگران ممکن است نیازمند استفاده از یک پمپ انسولین باشند که دستگاهی پوشیدنی است و به طور خودکار در طول روز انسولین مورد نیاز فرد را تأمین می‌کند.
انواع مختلفی از انسولین وجود دارند که افراد ممکن است به طور جداگانه یا به صورت ترکیبی استفاده کنند. آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
* انسولین‌های سریع الاثر که فعالیت خود را طی 15 دقیقه آغاز کرده و می‌توانند حدود سه تا پنج ساعت دوام بیاورند.
* انسولین‌های کوتاه اثر که 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد تا فعالیت خود را آغاز کرده و حدود 5 تا 8 ساعت دوام می‌آورند.
* انسولین‌های متوسط اثر که یک تا سه ساعت طول می‌کشد تا فعالیت خود را آغاز کنند، اما 12 تا 16 ساعت دوام می‌آورند.
* انسولین‌های طولانی اثر که طی حدود یک ساعت فعالیت خود را آغاز کرده و می‌توانند 20 تا 26 ساعت دوام بیاورند.
* انسولین‌های پیش مخلوط که به طور معمول انسولین‌های سریع یا کوتاه اثر را با یک انسولین با اثری طولانی‌تر ترکیب می‌کنند.
 
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می‌توانند اغلب شرایط خود را بدون انسولین درمانی مدیریت کنند. گزینه‌های درمانی جایگزین شامل تغییرات سبک زندگی و داروهای غیر انسولین مانند «متفورمین» می‌شوند. با این وجود، اگر فردی قادر به کنترل سطوح قند خون خود نباشید، پزشک ممکن است انسولین درمانی را تجویز کند.
زنان مبتلا به دیابت بارداری به طور معمول انسولین دریافت می‌کنند، اما آن‌ها می‌توانند شرایط خود را با مصرف متفورمین نیز مدیریت کنند.
عوارض جانبی و خطرات انسولین درمانی
انواع مختلف برندهای انسولین برای استفاده در بازار موجود هستند. عوارض جانبی که فرد ممکن است تجربه کند به نوع انسولین دریافتی بستگی خواهد داشت.
 
با این وجود، برخی عوارض جانبی رایج شامل موارد زیر می‌شوند:
* افزایش وزن اولیه زیرا بدن سازگاری با درمان را آغاز می‌کند
* قند خون بیش از حد پایین که به نام هیپوگلیسمی شناخته می‌شود
* بروز راش‌های پوستی، جوش‌ها یا تورم در اطراف محل تزریق
* سردرد
* عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی و گلودرد
* اضطراب یا افسردگی
* سرفه
 
اگر سطوح قند خون فرد بیش از حد کاهش یابد، ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
* سرگیجه
* دشواری در صحبت
* خستگی
* سردرگمی
* پوست رنگ پریده
* تعریق
* گرفتگی‌های ماهیچه‌ای
* تشنج
* از دست دادن هوشیاری
همچنین، امکان مواجهه با عوارض جانبی شدیدتر به واسطه دریافت انسولین وجود دارد، اگرچه آن‌ها کمتر شایع هستند.
یک بررسی در سال 2013، درمان با متفورین و درمان با انسولین را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مقایسه کرد.
 
پژوهشگران دریافتند گروهی که از انسولین استفاده می‌کردند با افزایش خطر عوارضی شامل موارد زیر مواجه بودند:
* حمله قلبی
* سکته مغزی
* عوارض چشمی
* مشکلات کلیوی
 
بررسی دیگری این گونه نتیجه گیری کرد که خطرات انسولین درمانی برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ممکن است بیشتر از فواید آن باشد. مؤلفان به عوارض زیر اشاره داشتند:
* نیاز به افزایش دوز و پیچیدگی طرح درمان با گذشت زمان
* افزایش خطر هیپوگلیسمی شدید
* خطر بالقوه بیشتر برای مرگ
* افزایش خطر احتمالی ابتلا به برخی انواع سرطان
باورهای اشتباه درباره انسولین درمانی
به گفته انجمن دیابت آمریکا، برخی باورهای اشتباه درباره استفاده از انسولین درمانی برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 وجود دارند. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* نیاز به انسولین به معنای آن است که فرد در مدیریت شرایط خود به صورت درست شکست خورده است.
* انسولین به طور قابل توجهی خطر عوارض جانبی یا مرگ را افزایش می‌دهد.
* انسولین موجب افزایش وزن پایدار می‌شود.
* انسولین درمانی کارایی ندارد.
* تزریق انسولین دردناک است.
* انسولین اعتیادآور است.
نکاتی برای استفاده بی‌خطر از انسولین
انسولین یک داروی تجویزی است. فرد باید درباره موارد زیر با پزشک خود صحبت کند:
* کدام نوع انسولین برای وی مناسب است.
* عوارض جانبی احتمالی چه چیزهایی هستند.
* چگونه به شیوه‌ای کارآمد و بی‌خطر از انسولین استفاده کند.
* افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و دیابت بارداری باید با پزشک خود درباره این که انسولین درمانی بهترین گزینه برای آن‌ها محسوب می‌شود یا خیر صحبت کنند. آن‌ها ممکن است قادر به استفاده از گزینه‌های درمانی دیگر مانند داروهای غیر انسولین و تغییرات غذایی و سبک زندگی برای کنترل سطوح قند خون باشند.
* افرادی که انسولین دریافت می‌کنند باید سطوح قند خون را به طور مرتب کنترل کنند. مصرف بیش از حد زیاد یا کم انسولین می‌تواند به بروز عوارض جانبی منجر شود. همچنین، فرد باید برنامه درمانی خود را بر اساس دستور پزشک دنبال کند.
* هر فردی که عوارض جانبی ناشی از انسولین درمانی را تجربه می‌کند باید با پزشک خود صحبت کند. ممکن است امکان ارائه طرح درمانی دیگر یا تغییر نوع انسولین که مناسب نیازها و سبک زندگی وی باشد، وجود داشته باشد. پزشک می‌تواند توصیه‌های لازم برای پیشگیری و کاهش عوارض جانبی را ارائه کند.