زنده کردن خاطرات فراموش‌شده در موش آزمایشگاهی
رأی دهید
مجله «ساینتیست» در گزارشی درباره این پژوهش جدید نوشته است که موش‌ها نیز مانند انسان پس از از دست دادن خاطرات دوران نوزادی دچار یک دوره فراموشی می‌شوند. اما اکنون پژوهشگران می‌گویند که این خاطرات کاملا فراموش نمی‌شوند بلکه فقط دسترسی و یادآوری آنها دشوار می‌شود و می‌توان آنها را از انبار خاطرات بیرون آورد.
نتایج این پژوهش علمی در ماه جاری میلادی در مجله «کارنت بیولوژی» منتشر شد.
کریستینا آلبرینی، پژوهشگر حافظه در دانشگاه نیویورک و یکی از دست‌اندرکاران این پژوهش، به مجله ساینتیست گفت که این پژوهش «نشان داد که تجربه‌ها و خاطرات دوران نوزادی تا مدت‌های طولانی باقی می‌ماند؛ حتی اگر خود را نشان ندهد».
اولین بار زیگموند فروید در اواخر قرن ۱۹ میلادی در مواجهه با بیمارانی که سال‌های آغازین زندگی خود را به یاد نمی‌آوردند، مفهوم «فراموشی کودکی» را به کار برد.
از آن زمان دانشمندان سعی کرده‌اند دریابند که چرا انسان و برخی دیگر از پستانداران چنین مشکلی دارند. مشخص نبود که آیا علت این معضل، ذخیره نادرست خاطرات است یا به ضعف در به یادآوردن این خاطرات مربوط می‌شود.
در پژوهش جدید، پل فرانکلند، روانشناسی که در بیمارستان کودکان در تورنتو کار می‌کند، به همراه همکارانش تلاش کردند کشف کنند کدامیک از این دو حالت در مغز موش عمل می‌کند.
پژوهشگران برای ساختن خاطره مشخصی در مغز موش‌ها آنها را در جعبه مخصوصی قرار داده و شوک الکتریکی خفیفی به آنها وارد کردند.
وقتی پس از مدتی زندگی در یک فضای متفاوت موش ها را به همان جعبه‌ها بازگرداندند موش‌های بالغ این تجربه را به خوبی در ذهن خود ثبت کرده بودند و واکنش نشان دادند ولی موش‌های نوزاد این تجربه ترسناک را کاملا فراموش کرده و رفتار آنها معمولی بود.
به نوشته مجله ساینتیست، پژوهشگران با تاباندن اشعه لیزر به بخش هیپوکمپوس مغز موش‌ها سعی کردند نورون‌های این قسمت را که در مرحله آموزش ترس به موش‌ها فعال شده بودند تحریک کنند.
وقتی که موش های نوزاد را در جعبه قرار دادند و اشعه لیزر به آنها تابیده شد خاطرات موش‌ها از شوک الکتریکی زنده شد و آنها در جای خود بی‌حرکت باقی ماندند.
پژوهشگران در فاصله‌های مختلف زمانی ۱۵، ۳۰ و ۹۰ روز پس از اولین شوک الکتریکی به موش‌ها، بار دیگر نورون‌های مربوط به حافظه آنها را فعال کنند.
در تمامی این مراحل تا زمانی که موش‌های نوزاد کاملا بالغ شدند تجربه دوران نوزادی خود را به خاطر آورده و هر بار که به آن جعبه بازمی‌گشتند در جای خود بی‌حرکت باقی می‌ماندند.
پاتریسیا باوئر، روانشناس دانشگاه اموری که در این پژوهش شرکت نداشته، می‌گوید که نتایج این پژوهش جدید شباهت‌هایی با دانسته‌های قبلی درباره کودکان دارد. کودکان گاهی پس از دریافت سرنخ‌هایی قادرند که خاطرات سال‌های اول زندگی خود را به یاد بیاورند.
با این حال این روانشناس تأکید می‌کند که خاطرات دوران مختلف زندگی در انسان، برخلاف موش‌ها، فقط به فعالیت بخش هیپوکمپوس مغز بستگی ندارد بلکه با زندگی شخصی فرد گره خورده است.
به باور دانشمندان، دانش روانشناسی اکنون باید در پی این باشد که کدام بخش از کارکردهای ذهن ما روی ذخیره و طبقه‌بندی خاطرات تأثیرگذار هستند، و تأثیر آنها بر روی رفتار چگونه و چه زمانی روی می‌دهد.
