کدام بیماری‌ها دستخط را تغییر می‌دهند؟
رأی دهید
دکتر فرهاد عصارزادگان ، متخصص مغز و اعصاب می گوید:
اساسا در علم نورولوژی، وقتی از زبان تکلم صحبت می‌کنیم، منظورمان فقط صحبت کردن نیست، بلکه حرف زدن، درک کردن، خواندن، نوشتن، نامیدن و تکرار کردن هم از اجزای زبان تکلمی انسان‌ها محسوب می‌شود.
آفازی یا اختلال در گویش، مشکلی است که در آن، ممکن است فرد در همه اجزای گفته‌شده مربوط به زبان تکلم مشکل پیدا کند که یکی از این اجزا، نوشتن است و بخش مهمی در رشته نورولوژی محسوب می‌شود زیرا برخی بیماری‌ها می‌توانند روی نوشتن افراد تاثیر بگذارند و پزشکان قادرند از این امر به عنوان نشانه‌ای برای تشخیص بیماری‌ها استفاده کنند.
قبل از ورود به بحث باید روی این نکته هم تاکید کنم که اختلال در نوشتن 2 بعد دارد؛ بعد اول، بعد ساختاری و معنایی نوشتار است و بعد دوم، بعد زیبایی‌شناسی خط و نوشتار. بیماری‌هایی که زیبایی و زیباشناسی خط را دچار اشکال میکنند، فقط دستخط بیمار را تغییر می‌دهند، اما بیماری‌هایی که بر ساختار و معنای نوشتار بیمار تاثیر می‌گذارند، گفته‌ها و نوشته‌های او را نامفهوم میکنند.
پارکینسون باعث ریزنویسی می‌شود
در بیماری پارکینسون، بیمار به علت کمبود دوپامین و به هم خوردن تعادل مواد شیمیایی در مغز، دچار چند علامت می‌شود که یکی از آنها کندی حرکت است؛ مثلا راه رفتن و حرکت دست بسیار آهسته می‌شود، به طوری که بیمار برای دست بردن به سوی صورت باید زمان زیادی را صرف کند. کندی در حرکت را در حرکات عضلات صورت و پلک‌ها هم مشاهده می‌کنیم. اما مشکل بیماران مبتلا به پارکینسون فقط آهستگی حرکات نیست و بخش دیگری از علائم مربوط به لرزش اندام‌هاست. لرزش واضح در وضعیت استراحت دیده می‌شود و با حرکت اندام کمتر خواهد شد.
از سوی دیگر، این بیماری روی دستخط بیماران هم اثر می‌گذارد و تاثیر آن به طور عمده به صورت ریزنویسی است. خط نوشتاری بیماران به‌تدریج و با پیشرفت بیماری ریز و ریزتر می‌شود. به این اختلال در علم پزشکی «میکروگرافی» گفته می‌شود؛ یعنی بیمار ابتدا یک خط مشخصی داشته و لغات را با اندازه مشخصی می‌نوشته ولی به مرور خط ریزتر می‌شود و شکل نگارش از نظر زیبایی‌شناسی تغییر می‌کند.
ترمور باعث نازیبانویسی می‌شود
یکی دیگر از بیماری‌هایی که زیبایی خط را تغییر می‌دهند، اسنشیال ترمور یا لرزش اولیه ارثی خوش‌خیم است. همان‌طور که از نام این بیماری پیداست، ارث در آن نقش مهمی دارد. در این بیماری، دست فرد وقتی در حال انجام کاری است، شروع به لرزش می‌کند؛ مثلا وقتی لیوان آب را در دست می‌گیرد، آب از آن بیرون می‌ریزد یا اگر عکاس باشد، نمی‌تواند دوربین را ثابت نگه دارد و عکس‌ها خراب می‌شوند. نوع لرزش در این بیماری درست برخلاف پارکینسون است و دست بیمار در حالت کار دچار لرزش می‌شود. طبیعتا این بیماران هنگام نگارش هم مشکلات زیادی پیدا میکنند؛ مثلا نمی‌توانند امضا کنند یا هنگام نوشتن نمی‌توانند صاف و درست بنویسند. با پیشرفت بیماری، وضعیت بدتر هم خواهد شد. پس پارکینسون و لرزش اولیه ارثی خوش‌خیم 2 بیماری هستند که باعث اشکال در زیبایی خط می‌شوند.
سکته مغزی باعث اختلال ساختاری نگارش می‌شود
در بعضی از بیماری‌ها اشکال در نگارش، ساختاری است؛ مثلا وقتی بیمار دچار سکته مغزی در قسمت چپ مغز می‌شود، آفازی یا اختلال در گویش ایجاد می‌شود. چنین بیمارانی دچار اشکال در نگارش هم می‌شوند. آفازی انواع مختلفی دارد؛ در یک نوع از آن بیمار نمی‌تواند صحبت کند ولی درک خوبی دارد؛ مثلا اگر به او بگوییم دستت را تکان بده، متوجه می‌شود. در نوع دیگر آفازی، فرد می‌تواند صحبت کند ولی درک ندارد؛ یعنی اگر سوالی از او بپرسیم، نمی‌تواند مفهوم را درک کند و قادر به پاسخ دادن نیست. در این آفازی‌هاست که بیمار دچار اختلال در نوشتن می‌شود. وقتی بیماری دچار آفازی در نوشتن است، حتی ممکن است هنگام نوشتن قسمت‌هایی را جا بیندازد. جملاتی که این بیماران می‌نویسند، اختلال گرامری و ساختاری دارد.
آلزایمر و دمانس فرونتوتمپورال باعث نامفهوم‌نویسی می‌شوند
در بیماری آلزایمر و بعضی از انواع دمانس (زوال عقل یا خردسودگی) مانند دمانس فرونتوتمپورال دیده می‌شود. در این اختلال به‌تدریج دایره واژگان بیمار کمتر می‌شود و در نتیجه، شکل حرف زدن او نیز تغییر می‌کند و جملاتش کوتاه و کوتاه‌تر می‌شوند. فراموشی، علت اصلی کوتاه شدن جملات هستند. بیماران جملاتی دارند که دچار فقر کلمات یا عیوب ساختاری و گرامری است؛ مثلا فاعل یا فعل ندارد.
