ابعاد خیانت زناشویی در ایران
رأی دهید
مشخص نیست که آیا واقعا خیانت در جامعه ایرانی افزایش پیدا کرده یا نه. در حالی که برخی کارشناسان معتقدند خیانت در ایران رو به افزایش دارد، برخی نیز این ادعا را بیاساس میدانند و بر وجود نداشتن آمار روشن در اینباره اشاره میکنند.
آمارهای جسته و گریخته تا حدی ماجرا را روشن کردهاند. در نخستین همایش علوم اجتماعی ایران که در سال ۹۴ برگزار شد، جامعهشناسان درباره خیانت به عنوان یکی از عوامل اصلی طلاق هشدار دادند.
همچنین مدیر کل بهزیستی خراسان شمالی در همان سال گفته بود که بیشترین پروندههای ارجاعی طلاق به مراکز کاهش طلاق اداره بهزیستی در زمینه درخواست طلاق توافقی آنهم به دلیل خیانت بودهاست.
از طرفی مصطفی اقلیما رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران ادعا کرده بود ۹۰ درصد مردان به زنانشان خیانت میکنند و این خیانت پس از ۴۰ سالگی به اوج خود میرسد.
افسر افشارنادری جامعهشناس، اما میگوید اینکه چند جامعهشناس، روانشناس و مشاور بگویند خیانت زیاد شده بیمعناست چرا که هیچ آمار قاطع و رسمی و سراسری در اینباره وجود ندارد.
در میان نقطهنظرهای مختلف برخی دیگر از حرفهای کارشناسانه نیز به افزایش خیانت زنان به مردان در سالهای اخیر اشاره کردهاند. آنها معتقدند هرچند که آمار موثق و اعلامشدهای در اینباره وجود ندارد، اما مشاهده میدانی و موارد طلاق رسمی یا عاطفی افزایش آمار طلاق را تایید میکند.
در اینباره مهدی مسلمیفر -روان شناس و مدیرعامل اولین هلدینگ خدمات آموزشی و روانشناسی کشور- در گفتگو با فرارو از جمله روانشناسانی است که معتقد است خیانت به طرز چشمگیری در جامعه ایران افزایش پیدا کردهاست.
این زوجدرمان معتقد است علاوه بر افزایش خیانت در جامعه ایران ما شاهد تنوع در اشکال خیانت در جامعه ایرانی بودهایم.
مهدی مسلمیفر در ابتدا خیانت را تعریف کرده و گفت: اولین بحث درباره خیانت تعریف آن است. واژه خیانت میتواند اشتراک لفظی با معانی مختلفی داشته باشد. مثلا خیانت میتواند بین دو خواهر اتفاق بیافتد؛ مثلا در یک نقل قول و در عناصری مانند امانتداری و اعتماد در رابطه.
به گفته او بسیاری اوقات نیز افراد معنای خیانت را تغییر میدهند و آن را با واژههایی مانند صحبتکردن یا مشورت گرفتن پاکسازی میکنند.
بنابراین به زعم این کارشناس خیانت طیف وسیعی دارد. ما باید ببینیم که آیا صرفِ اینکه کاری پنهانی انجام میشود، خیانت هست یا خیر؟
وی با اشاره به تعریف خیانت زناشویی معتقد است: در تعاریف شرعی ما موضوعی مانند صیغه چنین تعریف شده که لزوما همسر نباید در جریان آن قرار بگیرد. بنابراین میبینیم که خیانت مفهومی چند بعدی است که از فردی به فرد و از فرهنگی به فرهنگ دیگر برمیگردد. در برخی خانوادهها روابط با جنس مخالف در غالب معاشرت وجود دارد، اما همین معاشرت در برخی خانوادههای دیگر و در غالب روابط اجتماعی نوعی از خیانت محسوب میشود.
عنصر اصلیای که به گفته مهدی مسلمیفر پاشنه آشیل روابط است، بحث امانتداری و انتقال ارتباط است.
در ادامه این کارشناس به مفهوم معمول خیانت در جامعه ما پرداخت؛ یعنی داشتن رابطه عاطفی خارج از زندگی زناشویی با شخصی دیگر؛ حال بدون عمل جنسی و یا توام با عمل جنسی.
وی در اینباره تشریح کرد: بنا بر متغیرها، این شکل از خیانت در سالهای اخیر افزایشی چشمگیر داشتهاست. چرا از افزایش خیانت حرف میزنیم؟ به این دلیل که امروز افرادی که به کلینیکهای روانشناسی مراجعه میکنند در رابطه با رابطه واقعیاشان با فرد دیگر راحتتر سخن میگویند تا مثلا درباره یک موضوعِ خصوصی زناشویی مانند طلاقِ جنسی.
وی تاکید کرد: بنابراین به اعتقاد من خیانت در جامعه ایران از دهه گذشته تا به امروز چندینبرابر شدهاست و البته تغییراتی هم کردهاست.
مهدی مسلمیفر همچنین با اشاره به افزایش خیانت در میان زنان گفت: مثلا در گذشته اگر این مردان ایرانی بودند که بیشترین خیانت را انجام میدادند، امروز این مسئله به زنان نیز کشیده شده و اینکه این رابطه به دایره زنان متاهل رسیده دیگر کمیاب نیست و مثل قبل موضوعی حاد تلقی نمیشود. امروز ما شاهد این هستیم که پیشنهاد رابطه بسیار راحتتر از گذشته به زنان متاهل داده میشود.
دلایل افزایش خیانت در جامعه ایران
مسلمیفر میگوید “گذار جامعه ایران از یک جامعه سنتی به جامعهای مدرن، مشکلات زیادی داشته؛ هرچند سن افراد و نیازهای جامعه امروز ما تغییر کرده، اما درواقع قطار این جامعه هیچ تغییری نداشته و نتوانسته نیاز افراد را برطرف کند”.
این کارشناس همچنین تعامل با فرهنگها و کشورهای دیگر با گسترش ارتباطات و شرایط جهان را دلیل تغییر ذائقه و سلیقه آدمها میداند.
او در این باره ادامه داد: پس از این تغییرات بود که بسیاری از مردم جامعه ما در واقع تمایل به جدایی از همسر و رفتن به رابطه جدید را داشتند، اما به دلیل مسائل مالی، یا اعتماد به نفس پایین، یا بالا بودن سن و… نمیتوانستند این کار را بکنند. در عین حال نیازها هم مهم بود؛ از مسائل جنسی گرفته تا همدلی و همزبانی.
وی درباره دلیل دیگر افزایش خیانت گفت: همچنین اقدام برای گرفتن مشاوره از یک روانشناس قبلا کمتر رایج بود و درنتیجه افراد به جای حل مشکلاتشان و به دلیل ناتوانی در جدایی از همسر سابق، رو به رابطهای فرا زناشویی آوردند.
همچنین این روانشناس با اشاره به تغییرات اجتماعی و تاثیر آن بر افزایش خیانت اظهار کرد: از طرفی، تغییر سطح نیز در خیانت تاثیرگذار است. جامعه ایران در این سالها جامعهای بوده بیش از قبل آکادمیک. در دهه گذشته افراد زیادی به تحصیلات دانشگاهی ادامه دادند که منجر به تغییر سطح افراد شد. در میان یک زوج ممکن بود یکی تحصیلات عالی را ادامه دهد و نیازمندیهای جدید پیدا کند و همین منجر شود که افراد نتوانند در ارتباط قبلی نیازشان را رفع کنند.
رشد خیانت در میان افراد ۲۵ تا ۴۰ ساله
به طور کلی، به گفته این زوجدرمان، در بررسیهای ما این نوع از ارتباط و در اصطلاح “خیانت” بیش از همه در جامعه ایران در میان افراد ۲۵ تا ۴۰ ساله است که رخ داده و میدهد.
به اعتقاد این مشاور همچنین تغییر اشکال خیانت نیز قابل توجه است. او در اینباره توضیح داد: اگر در گذشته خیانت نیازمند آن بود که حتما ملاقاتی حضوری داشته باشد، امروز به دلیل وجود رسانهها اشکال ارتباط تغییر پیدا کرده و همین منجر شده تا ابزار شروع رابطه فرازناشویی نیز تسهیل شود که مستلزم حضور نفر نیست.
مسلمیفر با این حال معتقد است که نباید هرنوع رابطه خارج از زناشویی را خیانت بنامیم. ور در اینباره نیز گفت: البته ما باید به این نکته نیز اشاره کنیم که همه نوع از ارتباط با فرد سوم ارتباطی ناسالم نیست. خیانت را نباید به ارتباط خارج از زناشویی منحصر کنیم. خیلی وقتها دو نفر پارتنرهای کاری، گروهی یا ورزشی یکدیگر هستند، اما به دلیل مسائل فرهنگی و تعصبات این را به شریک زندگی منتقل نمیکنند؛ که نتیجه این خودش نوعی تعارض درون فرد خواهد شد.
این روانشناس میگوید: تجربه من در خانواده-درمانی نشان داده هر اتفاقی که در جامعه میافتد بر روی خانواده اثر دارد و بالعکس. همانطور که در میان یک زوج اختلافها در سالهای اول بیشتر است و پس از ۵ سال آمار طلاق پایین میآید و تجربه زن و مرد میشود، در جامعه نیز مشکلات به مرور کمتر خواهد شد.
وی تاکید کرد: بالانس در جامعه به مرور اتفاق میافتد و افراط و تفریطها کاهش خواهد یافت و جامعه ایران تا چندسال دیگر به شکل واقعی خودش خواهد رسید.
مهدی مسلمیفر نتیجه میگیرد که “در حال حاضر، اما ما با جامعه سانسور زدهای مواجه هستیم. اما اگر واقعیت را پیدا کنیم و برای آن راهکار دهیم مسائلی همچون خیانت نیز به مرور کاهش پیدا خواهد کرد”.
