آیا هواپیمای جت ایمن‌تر از هواپیمای 'ملخی' است؟

جت پروانه‌ای (ملخی) ۷۲ ATR  -
اول فوریه‌ امسال شرکت ایران‌ایر، هما، قراردادی را با شرکت فرانسوی-ایتالیایی ATR امضا کرد و بدین ترتیب سفارش ساخت ۲۰ فروند هواپیمای ۷۲ ATR را به این شرکت داد. طبق این قرارداد ایران‌ایر در صورت رضایت می‌تواند تعداد سفارش را به ۴۰ فروند افزایش دهد. اما چرا ایران‌ایر ۷۲ ATR را از میان گزینه‌های مختلف انتخاب کرد؟ اصولا این نوع هواپیما چقدر کارآمد و ایمن است؟
 

پیش از جواب دادن به این سوال، به عنوان این مقاله برمی‌گردم. بارها از مسافران هواپیما‌های "ملخی" شنیده‌ام که با دیدن پروانه‌ هواپیما ناخودآگاه اطمینان خود را به کارایی هواپیما از دست می‌دهند و از من می‌پرسند اگر این پروانه در میان پرواز متوقف شود چه خواهد شد؟ بعضی هم امیدوارند خوش‌شانس باشند و در مسافرت بعدی‌شان هواپیمایی با موتور بزرگ جت نصیبشان شود نه هواپیمایی که موتور "ملخی" به ظاهر کوچکتری دارد. اما آیا این قضاوت در مورد موتورهای هواپیما درست است؟

یک بوئینگ ۷۳۷ جلوی یک ارباس ۳۲۰، هر دو جت پره‌ای هستند واقعیت این است که موتور هواپیماهای اولیه به پروانه‌ای در نوک هواپیما منتهی بود که نیروی پیشران را ایجاد می‌کرد. با اختراع موتور جت این شمایل دچار تحول اساسی شد و پره های پروانه از مقابل موتور به داخل محفظه‌ی موتور منتقل شدند. بنابراین اگر با دیدن هواپیمایی که پروانه دارد به یاد هواپیماهای قدیمی بیفتیم اشتباه نکرده‌ایم.
 
تفاوت اصلی اما در ساختار موتور است. پیش از اختراع موتورجت، نیروی پیشران هواپیماها از موتورهای پیستونی تامین می‌شد. در حالی که موتور جت با فناوری پیچیده‌تر و قابل اعتمادتر بسرعت جای خود را در صنعت پیشرانه‌های هواپیما باز کرد.
 
موتورهای جت امروزی دو دسته‌اند: موتورهای جت پروانه‌ای (Turboprop) و موتورهای جت پره‌ای (Turbofan). موتور هر دو هواپیما از فناوری جت بهره‌ می‌برند که در طی سالها روزبروز پیشرفته‌تر شده‌اند. امروزه هدف طراحی موتور بالا بردن کارایی و بهینه کردن مصرف سوخت است و تمام موتورها چه جت پروانه‌ای و چه جت پره‌ای همگی از بالاترین استانداردهای ایمنی برخوردارند.
موتور یک جت بوئینگ ۷۳۷ دلیل تفاوت طراحی این دو نوع موتور جت در سرعت آنهاست. سرعتی که از موتور جت پره‌ای تولید میشود بمراتب بیشتر است. پروانه‌های بزرگ جت پروانه‌ای مقاومت بیشتری در برابر هوا دارند بنابراین نسبتا صدای بیشتری ایجاد می کنند، اما به دلیل همین ویژگی، هواپیما سریعتر توقف می‌کند و برای باندهای پرواز کوتاه مناسب‌تر است.
 
مزیت دیگر هواپیماهای جت پروانه‌ای کم هزینه بودن آنها در مسیرهای کوتاه است. درست است که هواپیماهای جت پره‌ای بمراتب سریعترند ولی بخش زیادی از زمان پرواز در پروازهای کمتر از ۵۰۰ کیلومتر صرف اوج گرفتن یا فرود می‌شود. به همین دلیل اختلاف زمان پرواز در مسیرهای کوتاه بین این دو نوع هواپیمای جت چندان زیاد نیست؛ در حالی که مصرف سوخت هواپیمای جت پروانه‌ای در مسیر مشابه حدود یک چهارم هواپیمای جت پره‌ای است.
۶۰۰-ATR۷۲ مشابه مدلی که ایران ایر خریداری کرده است هواپیماهای جدید ۷۲ ATR خریداری شده برای شرکت ایران ایر از نوع جت پروانه‌ای هستند. این نوع هواپیما پرفروش‌ترین هواپیمای کلاس زیر ۱۰۰ نفره است و در کشورهای مختلف دنیا در حال پرواز. از آب و هوای گرم و خشک آفریقایی گرفته تا سرد و مرطوب اروپایی. واضح است که این انتخاب مناسبی برای مسیرهای کوتاه در ایران و فرودگاه های شهرهای کوچکتربوده است. بعلاوه اگر مصرف سوخت ناوگان هوایی - مهمترین هزینه پرواز- بهینه شود، به نفع مستقیم مصرف‌کنندگان است.
 
بنابریان اگر با یک جت ۷۲ ATR مدرن سفر می‌کنید، دلهره نداشته باشید بلکه از آرامشی که تکنولوژی روز صنعت هوایی، چه از لحاظ امنیت چه از لحاظ هزینه برای شما به ارمغان آورده لذت ببرید.
رأی دهید
دیدگاه خوانندگان
۵۴
حسین سلطانزاده - برلین، آلمان
این نوع هواپیما برای مسافتهای کوتاه بهترین است
‌چهارشنبه ۳ خرداد ۱۳۹۶ - ۰۷:۵۸
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.