زیباکلام: روح هاشمی‌رفسنجانی از ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای باخبر نبود

روزنامه آرمان در چهلمین روز درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی گفتگویی با صادق زیباکلام انجام داده است.
 

بخش‌هایی از این گفتگو را در ادامه بخوانید؛

* آقای زیبا کلام شما در سال‌های گذشته گفت‌وگو‌های مفصلی را با آیت‌الله هاشمی داشتید که تحت عنوان کتاب«هاشمی بدون روتوش» به چاپ رسیده است. به عنوان اولین سوال ارزیابی کلی شما از شخصیت آیت‌الله. هاشمی در تاریخ انقلاب اسلامی چیست؟ - آیت‌الله هاشمی در طول زندگی سیاسی خود در شرایط دشواری به سر می برد. دشوار از این نظر که بعد از پیروزی انقلاب جریانی بر اهداف اولیه تکیه زد. از این جهت آیت‌الله‌هاشمی در شرایط دشواری در طول تاریخ انقلاب به سر بردند. ایشان ذاتا فرد معتدلی بودند. آیت‌الله هاشمی جریان رادیکال قبل وحتی نوع برخورد را چندان راه موثری نمی‌دانستند.
* اما هیچ علائمی درباره مخالفت آیت‌الله هاشمی به قول شما با جریان رادیکال وجود ندارد. حال بر چه مبنایی به این نتیجه درباره شخصیت آیت‌الله هاشمی رسیدید؟ - بله. هیچ قول، مصاحبه و گفته‌ای از آقای هاشمی رفسنجانی درتمامی دهه ۶۰ وحتی دوره اول ریاست جمهوری پیدا نمی‌شود که ایشان باا رادیکالیزم موافق نباشند. اما من برای به اثبات رساندن این ادعای خود چند دلیلی تاریخی دارم. دلیل اول داستان مک‌فارلین است. داستان مک فارلین به این شکل بود که در آن زمان ایران از نفوذ خود درلبنان بهره برداری کرد و از حزب‌ا...خواست تعدادی از گروگان‌های آمریکایی را آزاد کنند. در مقابل ایران هم توانست مقادیری سلاح خریداری کند.
 
البته مک‌فارلین ظاهرا به ایران هم سفر می‌کند، اما چون مساله ارتباط باآمریکایی‌ها دیگر مخفی نبود. مرحوم آیت‌الله هاشمی با مک فارلین ملاقات نمی‌کنند و مک‌فارلین هم از ایران خارج می‌شود. آیت‌الله در این ماجرا تنها قصدشان این نبود که اسلحه خریداری کنند، زیرا اسلحه به طرق مختلف برای اداره هرجنگی، قابل تهیه است. اعتقاد دارم مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نگاه بسیار بنیادی‌تری به این ماجرا داشتند که وارد مذاکره با آمریکایی‌ها شدند.به نظرم ایشان به دنبال تنش‌زدایی در روابط ایران با آمریکا بودند.
* اما آیت‌الله هاشمی شخصا به دنبال خرید سلاح بودند؟ - بعید می‌دانم امام در جریان ماجرای مک فارلین نبوده باشد، اما آیت‌الله هاشمی به دنبال عادی‌سازی روابط بودند. به نظر من بعید است با موضوع«تنش زدایی» موافقت شده باشد. آیت‌الله هاشمی به خوبی می‌دانستند که تنش‌زدایی در رابطه با آمریکایی‌ها زمان‌بر است. در نتیجه دلیل نداشت در سال۶۵ و۶۶ آیت‌الله‌ هاشمی مساله تنش‌زادیی با آمریکایی‌ها را در دستور کار داشته باشند. امام احتمالا در جریان دقیق امور بودند که کل ماجرا به خرید سلاح محدود می‌شود.
* انتقادهایی به عملکرد آیت‌الله هاشمی هم وجود دارد، چطور از ایشان با وجود انتقادها دفاع می‌کنید؟ - آیت‌الله هاشمی در حالی در سن ۸۲ سالگی درگذشت که از سن ۱۴ سالگی وارد مسائل سیاسی شدند. من از تمام مواضع آن مرحوم در طول ۷۰ سال زندگی سیاسی بطور کامل دفاع نمی‌کنم، اما نسل بعد از انقلاب باید بداند. برخی از مشکلات از جمله ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای مربوط بهه دوره آیت‌الله.‌هاشمی می دانند و همه و همه حتی اصلاح‌طلبان امروز درکاستی‌های آن زمان سهیم هستند.درآن زمان تنها کسی که از عملکرد آنها انتقاد داشت، مرحوم مهندس بازرگان بود. هیچ کس درآن زمان به جز بازرگان مخالف این رفتارها نبود. تمام اصلاح‌طلبان امروز موافق سیاست‌های آن روز بودند.بنابراین کسانی که اکبر هاشمی رفسنجانی را سیبل وقایع آن زمان می دانند به نظر من شرایط ایران در شرایط را درک نکرده‌اند.
من نمی‌خواهم آیت‌الله هاشمی را تبرئه کنم که در فلان موضوع سهمی نداشتند، اما در دهه هفتاد مشکلاتی به وجود آمد که آیت‌الله. هاشمی در آن مشکلات سهمی نداشت. روح آیت‌الله. هاشمی در دهه هفتاد از ماجرای قتل‌های زنجیره‌ای باخبرنبود. بهترین تعبیر از قتل‌های زنجیره‌ای را رئیس دولت اصلاحات به کار برد. ایشان قتل‌های زنجیره‌ای را به واسطه عناصر خود‌سر می‌دانستند و واقعیت هم همین بود. البته آیت‌الله هاشمی هم باید پاسخگو باشند. همچنان که ما نمی توانیم ادعا کنیم که قالیباف عامل سقوط پلاسکو است و باید تنها او پاسخگو باشد. در پلاسکو همه نهادها ازشهرداری تهران تا شورای شهر و آتش نشانی باید پاسخگو باشند. در وقایع خوب و بد همه باید پاسخگو باشند. نباید از انتقاد چشم پوشی کرد، اما همه در این موارد مقصر بودند. نباید شخصی در واقع مهم داوری کرد.
* اگرخدمات آیت‌الله هاشمی را جمع‌بندی کنید بزرگ‌ترین خدمات ایشان به کشور را در چه مواردی می‌دانید؟ - بزرگ‌ترین خدمتی که مرحوم آیت‌الله هاشمی به نظام و انقلاب کردند پایان بخشیدن به جنگ بود. اگر پای آیت‌الله. هاشمی در قطعنامه ۵۹۸ بهه میان نمی‌آمد، فقط خدا می داند آینده چگونه بود! نقش مرحوم‌ آیت‌الله‌هاشمی در پایان دادن به جنگ حیاتی بود، زیرا هیچ‌کس نمی‌توانست امام راا راضی کند که ایشان قطعنامه ۸۹۵ را بپذیرند. تنها کسی که حرف او برای امام حجت بود مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بود.
* آیت‌الله هاشمی از چه زمانی متوجه شدند که ادامه جنگ به نفع ما نیست؟ - من اعتقاد دارم که آیت‌الله هاشمی از سال ۶۵ به این نتیجه رسیده بودند که ما نمی توانیم درجنگ صد درصد پیرروز شویم. از زمانی که مرحومم آیت‌الله هاشمی به این جمع بندی رسیدند که با وجود برخی اطلاعات نظامیان درباره جنگ در عمل ما نمی‌توانیم درجنگ به پیروزی برسیم وو سرمایه‌های ملی درحال کاهش است، بودجه عمرانی کشورصرف جنگ می‌شود. از این نقطه به بعد آیت‌الله هاشمی به دنبال پایان دادن به جنگ بودند. ایشان قبل‌تر از تیر ۶۷ به این نقطه رسیده بودند که جنگ برای ایران هزینه دارد و نمی‌توانیم درجنگ پیروز شویم.
* به جز پایان دادن به جنگ تحمیلی خدمات دیگر آیت‌الله هاشمی چه بود؟ - بعد از پایان جنگ، بزرگ‌ترین دستاورد عمر سیاسی آیت‌الله هاشمی نهادینه شدن گفتمان اعتدال و میانه‌روی در کشور است. ایشان توانستند اعتدال و میانه روی را به گفتمان تبدیل کنند و همه ما این گفتمان را مدیون آیت‌الله‌هاشمی هستیم. بدترین رفتارها با آیت‌الله هاشمی شد اما ایشان به هیچ بی‌‌احترامی نسبت به خود پاسخ نداد. نتیجه آن این شد که میلیون‌ها نفر در تششیع پیکر ایشان شرکت کردند. درخت اعتدال با عملکرد هاشمی در این سرزمین باور شده است
رأی دهید
دیدگاه خوانندگان
۴۲
باور عمیق - قم، ایران
استاد مزخرف الکلام . جان مادرت لااقل دست از سر روحش بردار
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۷:۵۹
۴۴
kiyanzx1 - استکهلم، سوئد

من نمیدونم چرا زیبا کلام سخنى از قتلهاى خارج کشور در دهه شصت و هفتاد نمیزنه امثال میکنوس و یا منفجر کردن مرکز یهودیان در ارژانتین که تا امروز بعد از قتل هاشمى توسط رهبر در اینتر پل بازه ! پرونده اقایان ، هاشمى ، خامنه اى ، ولایتى ، محسن رضایی و فلاحیان و تیمسار وحیدى وزیر اسبق دفاع در اینتر پل هنوز رویه میزه !!!!!!!
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۸:۴۱
۵۶
همه چیز ایران بر باد رفت - برلین، آلمان

چه به این سیاه کلام دلخوش بودیم! اینم تو زرد از آب دراومد!
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۸:۵۸
۵۶
همه چیز ایران بر باد رفت - برلین، آلمان

بعد ۳۸سال انقلاب نکبت بار اسلامی بشینیم قصه لیلیو مجنون گوش کنیم! صدها هزار نفر تو جنگ کشته شدن! بدبخت شدن! انگار نه انگار و همین امروز هم فقط به جنگ فکر میکنند تا لاشه این حکومت منفورو چند صباحی حفظ کنن! فوکلی!
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۹:۰۳
۴۴
شب تاب - یوکوهاما، ژاپن

اقاى زیبا کلام ، اومدى که نسازیها! از شما بعیده که زیبایى کلامت رو به این راحتى از دست بِدى!! در طول این ٣٧ سال که من اسمش رو گذاشتم ( سالهاى پریشانى) در کُل دست اندرکاراى رژیم از هاشمى رفسنجانى با هوشتر ، زیرک تر ، سیاست بازتر وکُلاً شیطان رجیم تر نبوده و نخواهد بود! ولى خوب این طبیعى است که هر کس ممکنه در طول زندگى راه خطا یا اشتباه نا بخشودنى مرتکب بشه و بعد متوجه بشه و اون راه خطا رو ادامه نده!. اگر هم بخواهیم یه نوشابه واسه رفسنجانى وا کنیم ، به این فرم ماستمالیش کنیم بره ، اونهم بخاطر آقاى زیبا کلام که معلوم نیست با چه نیتى این عقیده رو ابراز کرده!!؟
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۹:۲۱
۴۵
مهرداد2538 - تهران، ایران

بیچاره اون احمقهایی که فکر می کنند این سوپاپ اطمینان، خیر خواه مردم و روشنفکره.
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۹:۲۸
۵۷
Hatef - پاریس، فرانسه

ایشان وظیفه خود را بسیار خوب انجام میدهند. بقول شادروان شاملو این نوع آدمها را نمیبایست روشنفکر نامید،بلکه عمله عکرهء استبداد یا دزد با چراغ ، که بخوبى میداند چگونه منافع اربابانش را تامین کند.
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۹:۵۵
۴۹
negeen - کلن، آلمان

درست مثل این می ماند که بگویند یک زن تن فروش باکره است . !!!!!هماتور که رفسنجانی بود .
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۰:۲۱
۸۱
لین یک - استکهلم، سوئد

بیچاره ما ملت ایران که گرفتار چه جانورانى شده ایم
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۰:۲۵
۴۴
Dara20 - تهران، ایران
دلمون می‌خواهد این ناا صادق منحوس آلکلام را به گاری ببندم تا کود حیوانی جابجا کند مرتیکه خود فروخته شیاد و کثیف. ارباب گور به گور شده تو یک قاتل تمام عیار و شیاد و دزد و بنا به اقرار خودش پس از فتح خرمشهر از عوامل اصلی‌ به درازا کشیده شدن جنگ کثیف با عراق بود حالا یک زباله دریوزه همانند تو از یک جنایتکار بطور تمام قد دفاع میکند!!!!!
جمعه ۲۹ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۹:۱۳
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.