نگاهی به زندگی یهودیان در ایران

نمایی از کنیسه یوسف‌آباد در تهرانرادیو فردا :سایت «جویش دیلی فوروارد» روز سه‌شنبه ۲۷ مرداد در گزارشی به قلم «لری کوهلر اسس»، زندگی یهودیان در ایران را بررسی و این تیتر را برای آن انتخاب کرده است: «یهودیان ایران در دنیای ملایان چگونه زندگی می‌کنند».

 

نویسنده به شرح دیدار خود از کنیسه یهودیان در خیابان یوسف آباد تهران در ماه ژوئیه گذشته پرداخته و نوشته است، هنگامی که صد‌ها عبادتگر جمعه شب برای انجام مراسم دعا در این کنیسه جمع شدند، توجهم به در بزرگ آن جلب شد که به خیابان باز بود و هیچ ماموری در اطراف دیده نمی‌شد.

 

سیامک صادق مره، نماینده کلیمیان در مجلس شورای اسلامی، در این زمینه به نویسنده گفته است: «این وضعیت را با اروپا مقایسه کنید. کنیسه‌های اینجا یکی از امن‌ترین نقاط هستند».

 

وی همچنین با افتخار گفت: «یهودیان زیادی هستند که از هالاخا (قوانین سنتی یهودیان) پیروی می‌کنند و شمار جذب (افراد غیریهودی) پایین است. نرخ ازدواج غیردینی در میان یهودیان زیر یک درصد است».

 

نویسنده سپس به کاهش شمار یهودیان در ایران پس از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ اشاره می‌کند و از قول همایون سامیه نجف آبادی، رییس انجمن یهودیان تهران، خبر می‌دهد که حدود ۹ هزار یهودی در ایران زندگی می‌کنند. آمار وی نیز بر اساس سرشماری دولت ایران است که در آن مردم هنگام پر کردن فرم سرشماری باید مذهب خود را اعلام کنند.

 

سایر رهبران یهودی می‌گویند که شمار پیروان این دین در شهرهای مختلف ایران بین ۱۸ هزار تا ۲۰ هزار نفر است. حتی اگر این آمار را قبول کنیم، با این حال بسیار پایین‌تر از رقم ۸۰ تا ۱۰۰ هزار یهودی است که پیش از انقلاب ۵۷ در کشور زندگی می‌کردند.

لری کوهلر اسس در ادامه مقاله‌اش به مهاجرت گسترده یهودیان از ایران پس از سقوط شاه و اعدام حبیب القانیان، سرمایه‌دار یهودی، توسط جوخه آتش اشاره می‌کند که برای بسیاری از یهودیان «شوک‌آور» بود، و می‌گوید که به رغم برداشتن محدودیت‌ها در زمینه رفتن یهودیان به اسرائیل در دهه ۹۰ میلادی، آنهایی که در ایران مانده‌اند خود چنین وضعیتی را انتخاب کرده‌اند.

«حتی پیشنهاد جایزه ۱۰ هزار دلاری برای هر شخص و ۶۱ هزار دلاری برای هر خانواده از سوی اسرائیل، نتوانسته است آنهایی را که در ایران زندگی می‌کنند به رفتن از کشور تشویق کند».

سیامک صادق مره در این زمینه می‌گوید: «یهودیانی که در ایران مانده‌اند، افراد طبقه متوسط هستند- مغازه‌داران، صاحبان تجارت‌های کوچک و افراد مجرب. افراد پولدار به آمریکا می‌روند و زندگی خود را دوباره می‌سازند. فقیران که چیزی برای از دست دادن ندارند، به اسرائیل می‌روند».

اما آقای نجف آبادی گفته است که فقرای زیادی در میان یهودیان ایران وجود دارند.

در این مقاله، آماری در خصوص مراکز متعلق به یهودیان داده شده است، از جمله اینکه تنها در تهران ۱۳ کنیسه فعال، پنج مدرسه یهودی، دو مهدکودک و یک بیمارستان یکصد تختخوابی وجود دارد که ریاست آن با سیامک صادق مره است.

همچنین اجتماعات یهودی در دیگر شهرهای ایران از جمله شیراز، اصفهان و کرمانشاه به چشم می‌خورد که مراکز خاص خود را دارند.

با این حال نویسنده اشاره می‌کند که زندگی کردن به عنوان شهروند درجه دو و تحت لوای یک حکومت شیعه، امر پیچیده‌ای است. آن گونه که همایون سامیه نجف آبادی، رییس انجمن یهودیان تهران، می‌گوید: «سرکوب وجود ندارد ولی محدودیت‌هایی هست».

در این مقاله با اشاره به سابقه ۲۷۰۰ ساله حضور یهودیان در ایران و اینکه پیروان این دین هرگز از دیگران جداسازی نشده‌اند، آمده که همین قضیه کار حکومت را در تعریف آن‌ها به عنوان صهیونیست‌ دشوار می‌سازد، «ولی در عین حال، این بدان معنی است که یهودیان ایران باید مراقب باشند نسبت به اسرائیل همدلی نشان نداده یا اینکه با آن ارتباط داشته باشند، هرچند که این یک راز مخفی نیست که بسیاری از یهودیان ایران، در اسرائیل فامیل دارند و اینکه خیلی از آن‌ها از طریق کشور ثالث به اسرائیل سفر کرده‌اند».

نویسنده از فتوای آیت‌الله روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، به عنوان مبنایی برای حفاظت از یهودیان در ایران یاد می‌کند که مانع از حمله به آن‌ها شد.

«بر اساس فتوای خمینی، یهودیان ایران یک اقلیت کاملا تحت حمایت هستند و حمله به آن‌ها ممنوع است».